Robert Badinter

francuski polityk i prawnik

Robert Badinter (ur. 30 marca 1928 w Paryżu[1], zm. 9 lutego 2024[2] tamże) – francuski polityk, prawnik i nauczyciel akademicki. Działacz przeciwko karze śmierci. W latach 1981–1986 minister sprawiedliwości, od 1986 do 1995 przewodniczący Rady Konstytucyjnej, senator.

Robert Badinter
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

30 marca 1928
Paryż

Data i miejsce śmierci

9 lutego 2024
Paryż

Minister sprawiedliwości Francji
Okres

od 23 czerwca 1981
do 19 lutego 1986

Przynależność polityczna

Partia Socjalistyczna

Poprzednik

Maurice Faure

Następca

Michel Crépeau

Odznaczenia
Order Tomáša Garrigue Masaryka I Klasy

Życiorys edytuj

Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Paryskim, magisterium uzyskał na nowojorskim Uniwersytecie Columbia. Doktoryzował się w 1952 na paryskiej uczelni[1]. W 1951 podjął praktykę w zawodzie adwokata, który wykonywał przez 30 lat[3][4]. Od połowy lat 60. zajmował się także działalnością dydaktyczną, obejmował stanowiska profesorskie m.in. na Université de Picardie (1969) i na Université Panthéon-Sorbonne (1974)[3]. W 1994 uzyskał status profesora emeritus[5].

Zdeklarowany przeciwnik kary śmierci, występował przeciwko niej zwłaszcza od czasu egzekucji jego klienta Rogera Bontemsa w 1972. W 1977 bronił Patricka Henry’ego oskarżonego o morderstwo małego chłopca. W procesie tym koncentrował się na sprzeciwie wobec kary śmierci, jego klient został wówczas skazany na dożywotnie pozbawienie wolności[4].

Prowadził również działalność polityczną, był związany z Partią Socjalistyczną[6]. W czerwcu 1981 dołączył do drugiego rządu Pierre’a Mauroy, obejmując w nim urząd ministra sprawiedliwości. Sprawował go także w trzecim gabinecie tego premiera i w rządzie Laurenta Fabiusa, pełniąc tę funkcję do lutego 1986[7]. Przy wsparciu socjalistycznego prezydenta François Mitterranda w pierwszym roku urzędowania doprowadził do zmian w prawie karnym, które znosiły karę śmierci[4].

W marcu 1986 powołany na stanowisko przewodniczącego Rady Konstytucyjnej, które zajmował do marca 1995[3]. W latach 1995–2011 wchodził w skład Senatu[6].

Życie prywatne edytuj

Urodził się jako syn Simona Badintera i Charlotte Rosenberg[8], besarabskich Żydów, którzy w 1921 uciekli przed pogromami do Francji[9]. Jego ojciec w trakcie II wojny światowej został w 1943 zatrzymany w Lyonie, a następnie deportowano go do niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady w Sobiborze, w którym zginął[1][10]. Robert Badinter wraz z matką i bratem do czasu wyzwolenia Francji w 1944 ukrywali się na wsi w Sabaudii[1].

W 1957 zawarł związek małżeński z aktorką Anne Vernon[11]; małżeństwo w połowie lat 60. zakończyło się rozwodem. W 1966 jego drugą żoną została pisarka i filozofka Élisabeth Badinter[5].

Odznaczenia edytuj

W 2001 został odznaczony Orderem Tomáša Garrigue Masaryka I klasy[12].

Publikacje edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b c d Robert Badinter. munzinger.de. [dostęp 2021-08-01]. (niem.).
  2. Bertrand Le Gendre, Franck Johannès: Robert Badinter, l’ex-avocat et ministre qui a aboli la peine de mort en France, est mort. lemonde.fr, 9 lutego 2024. [dostęp 2024-02-09]. (fr.).
  3. a b c Robert Badinter. conseil-constitutionnel.fr. [dostęp 2021-08-01]. (fr.).
  4. a b c Robert Badinter. franceculture.fr. [dostęp 2021-08-01]. (fr.).
  5. a b Curriculum vitae of Robert Badinter. un.org. [dostęp 2021-08-01]. (ang.).
  6. a b Robert Badinter. senat.fr. [dostęp 2021-08-01]. (fr.).
  7. Tous les gouvernements depuis 1958. assemblee-nationale.fr. [dostęp 2021-08-01]. (fr.).
  8. Les grands noms de l'abolition de la peine de mort: Robert Badinter. senat.fr. [dostęp 2024-02-15]. (fr.).
  9. Benjamin Ivry: Robert Badinter, Defender of Life and Liberty. forward.com, 1 lipca 2010. [dostęp 2024-02-15]. (ang.).
  10. Robert Badinter: Idiss. Paryż: Fayard, 2018, s. 217. ISBN 978-2-213-71010-5. (fr.).
  11. Anne Vernon: L’élégance… A touch of France. lesgensducinema.com. [dostęp 2021-08-01]. (fr.).
  12. Seznam vyznamenaných. hrad.cz. [dostęp 2022-02-18]. (cz.).