Rogownica jednokwiatowa

Rogownica jednokwiatowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	goździkopodobne
Rząd	goździkowce
Rodzina	goździkowate
Rodzaj	rogownica
Gatunek	rogownica jednokwiatowa
	Nazwa systematyczna
	Cerastium uniflorum Clairv.; Man. Herbor. Suisse 147 1811
	Multimedia w Wikimedia Commons

Rogownica jednokwiatowa^[4] (Cerastium uniflorum Clairv.) – gatunek rośliny należący do rodziny goździkowatych.

Rozmieszczenie geograficzne edytuj

Występuje w niektórych górach Europy – w Alpach, które są głównym centrum jej występowania, w Karpatach i na pojedynczych stanowiskach na Półwyspie Bałkańskim. W Polsce jedynym obszarem jej występowania są Tatry Wysokie i występuje tu na nielicznych stanowiskach. W 2002 r. potwierdzone zostało jej występowanie na następujących stanowiskach: Zawrat, Wołowa Turnia, Wielka Buczynowa Turnia, Rysy, Niżnie Rysy, Mięguszowiecki Szczyt Pośredni, Mięguszowiecki Szczyt, Krzyżne, Kozi Wierch, Zadni Granat^[5].

Morfologia edytuj

Pokrój

Pokrój: Roślina darniowa lub kępkowa o wysokości 4–10 cm^[6].
Łodyga: Podnosząca się, gęsto owłosiona. Brak pędów płonnych^[6].
Liście: Jajowate lub eliptyczne, o długości 5–15 mm i szerokości 4–6 mm. Pokryte są gęsto dość krótkimi włosami, są miękkie i przeważnie nieogruczolone. Ich długość jest 2-3 razy większa od szerokości. Podsadki mają wąskolancetowaty kształt i nie są obłonione^[7].
Kwiaty: Zazwyczaj występuje pojedynczy, duży kwiat na szczycie łodygi (stąd gatunkowa nazwa rośliny). Czasami zdarzają się 2–3 kwiaty na jednej łodydze. Kwiat 5-krotny o białych, wciętych do 1/3 długości płatkach korony, 10 pręcikach i jednym słupku z 5 szyjkami. Płatki mają długość 8–11 mm, działki kielicha są dwukrotnie mniejsze^[7]^[6].
Owoc: Zgięte, 10-ząbkowe torebki zawierające brązowe nasiona o długości 1,5–2 mm^[6].

Biologia i ekologia edytuj

Bylina, chamefit. Kwitnie od lipca do września^[6].
Oreofit, jedna z najbardziej wysokogórskich roślin. W Tatrach występuje jedynie w najwyższych ich partiach – w piętrze halnym i turniowym, przy czym głównym obszarem jej występowania jest najwyższe piętro turniowe. Rośnie na piargach i skałach, wyłącznie na podłożu granitowym^[6].
W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Androsacetalia alpinae^[8]
Liczba chromosomów 2n = 36^[5].

Zagrożenia i ochrona edytuj

Gatunek umieszczony w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin w kategorii VU (narażony)^[9]. Tę samą kategorię otrzymał na polskiej czerwonej liście^[10].

Zobacz też: Rośliny tatrzańskie.

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-12] (ang.).
↑ The Plant List. [dostęp 2017-01-27].
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ ^a ^b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
↑ ^a ^b Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-12] (ang.).

[tpl-3] The Plant List. [dostęp 2017-01-27].

[checklist2002-4] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.

[C-5] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.

[mirek-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.

[szafer-7] Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

[8] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[9] Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[10] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]