Rok Jubileuszowy, Rok Święty (hebr. יובל – jubileusz) – w tradycji żydowskiej i chrześcijańskiej rok szczególnej łaski, przypominający pochodzenie człowieka od Boga.

Święte drzwi (łac. Porta Santa) w Bazylice św. Piotra w Rzymie, otwierane z okazji rozpoczęcia roku jubileuszowego. Współcześnie jubileusz obchodzony jest w Kościele rzymskokatolickim zazwyczaj co 25 lat.

Judaizm

edytuj

W Starym Testamencie (por. Kpł 25, 8-17 i nn.) znany był rok jubileuszowy obchodzony co 50 lat, w którym wyrównywały się społeczne nierówności, a każdy był wyzwalany z długów. Symbolizowało to nadanie człowiekowi ziemi przez Boga jedynie w lenno. Rok jubileuszowy obchodzony był po siedmiu latach szabatowych, które obchodzono co siedem lat (7 x 7). Rok ogłaszany był przez kapłana dęciem w barani róg (szofar).

Oto fragment Księgi Kapłańskiej na temat roku jubileuszowego:

Przepisy ogólne dotyczące roku jubileuszowego

8 Policzysz sobie siedem lat szabatowych, to jest siedem razy po siedem lat, tak że czas siedmiu lat szabatowych będzie obejmował czterdzieści dziewięć lat. 9 Dziesiątego dnia, siódmego miesiąca zatrąbisz w róg. W Dniu Przebłagania zatrąbicie w róg w całej waszej ziemi. 10 Będziecie święcić pięćdziesiąty rok, oznajmijcie wyzwolenie w kraju dla wszystkich jego mieszkańców. Będzie to dla was jubileusz – każdy z was powróci do swej własności i każdy powróci do swego rodu. 11 Cały ten rok pięćdziesiąty będzie dla was rokiem jubileuszowym – nie będziecie siać, nie będziecie żąć tego, co urośnie, nie będziecie zbierać nieobciętych winogron, 12 bo to będzie dla was jubileusz, to będzie dla was rzecz święta. Wolno wam jednak będzie jeść to, co urośnie na polu.

Własność gruntowa w roku jubileuszowym

13 W tym roku jubileuszowym każdy powróci do swej własności. 14 Kiedy więc będziecie sprzedawać coś bliźniemu albo kupować coś od bliźniego, nie wyrządzajcie krzywdy jeden drugiemu. 15 Ale odpowiednio do liczby lat, które upłynęły od jubileuszu, będziesz kupował od bliźniego, a on sprzeda tobie odpowiednio do liczby lat plonów. 16 Im więcej lat pozostaje do jubileuszu, tym większą cenę zapłacisz, im mniej lat pozostaje, tym mniejszą cenę zapłacisz, bo ilość plonów on ci sprzedaje. 17 Nie będziecie wyrządzać krzywdy jeden drugiemu. Będziesz się bał Boga twego, bo Ja jestem Pan, Bóg wasz! (Kpł 25, 8-17; Biblia Tysiąclecia 2003)

Chrześcijaństwo

edytuj

W średniowieczu w chrześcijaństwie przyjęto tradycję wzorowaną na żydowskiej z inicjatywy biskupa Rzymu. W 1300 r. obchodzono go po raz pierwszy (decyzją Bonifacego VIII) i początkowo miał być obchodzony co 100 lat (a więc następny miałby wypaść dopiero w 1400 r.). Decyzją kolejnych papieży okres ten skrócono do lat 50 (Klemens VI, Rok Jubileuszowy wypadł w 1350), następnie 33 (lata życia Chrystusa; decyzją Urbana VI), a ostatecznie do 25 (Paweł II). W efekcie od II poł. XV wieku Rok Jubileuszowy, jeżeli zewnętrzne okoliczności (wojna, konklawe itp.) na to pozwalają, obchodzony jest co 25 lat.

Ostatni regularny jubileusz obchodzono w roku 2000 jako Wielki Jubileusz Roku 2000 w drugie millenium przyjścia Chrystusa na świat. Kolejny cykliczny jubileusz powinien przypadać w 2025 r.

Rok Święty ogłaszano również ze specjalnych okazji poza wyznaczonymi okresami. Rok 1933 papież Pius XI ogłosił Świętym dla przypomnienia 1900. rocznicy zbawczej śmierci Chrystusa. Jubileusz został zapowiedziany 24 grudnia 1932 a trwał od 2 kwietnia 1933 do 2 kwietnia 1934. W roku 1983 z inicjatywy Jana Pawła II obchodzono Jubileusz z okazji 1950. rocznicy tego zdarzenia. Rok 2008 z inicjatywy Benedykta XVI obchodzony był jako Rok św. Pawła w drugie millenium od narodzin św. Pawła.

Nazwa Rok Jubileuszowy (Święty) zwyczajowo pisana jest wielką literą, choć nie jest nazwą własną.

Otwarcie Roku Jubileuszowego

edytuj

Współcześnie otwarcie Roku Świętego następuje 24 grudnia, a w przypadku jubileuszy nadzwyczajnych i specjalnych – w terminie wyznaczonym przez Papieża. Od 1423 roku oficjalnemu rozpoczęciu obchodów towarzyszy obrzęd otwarcia Świętej Bramy w przedsionku jubileuszowych kościołów w Rzymie, przede wszystkim bazyliki św. Piotra. Brama ta została postawiona na polecenie papieża Piusa XII i po raz pierwszy otwarta 24 grudnia 1949 r., co rozpoczęło Rok Jubileuszowy 1950. Otwarcie bramy poprzedziło symboliczne, trzykrotne uderzenie młotka. W okresie pomiędzy jubileuszami, od wnętrza bazyliki bramę zasłania mur, budowany po zakończeniu poprzedniego, a burzony przed otwarciem następnego takiego roku.

Odpusty

edytuj

Szczególną oznaką lat jubileuszowych jest możliwość uzyskania odpustu. Odpust można było uzyskać w Rzymie, odwiedzając jeden z czterech kościołów (bazylika św. Piotra, św. Pawła za Murami, św. Jana na Lateranie, S. Maria Maggiore). Podobnymi przywilejami nadanymi przez papieży cieszyły się niektóre miasta włoskie. Papież Bonifacy IX zezwolił również na odpust w Krakowie od 1 czerwca do 30 września 1392 r. Podczas jubileuszu w 1450 r. papież Mikołaj V na prośbę biskupa krakowskiego, Zbigniewa Oleśnickiego zgodził się, aby ci, którzy nawiedzą kościoły katedralne w Gnieźnie, Krakowie, Lwowie lub Wilnie mogli uzyskać jubileuszowy odpust. Papież wysłał do Polski legata, słynnego kaznodzieję Jana Kapistrana i upoważnił go do udzielania odpustów wszystkim, którzy będą słuchać jego kazań. Jan Kapistran codziennie głosił kazania na które przychodziło 20-30 tysięcy ludzi. W latach jubileuszowych 1983 oraz 2000 odpust można było uzyskać także w kościołach katedralnych i diecezjalnych, wyznaczonych w miejscach pielgrzymek na całym świecie.

Wykaz lat jubileuszowych

edytuj

Jubileusze Nadzwyczajne

edytuj

Oprócz Lat Jubileuszowych w kościele obchodzone są Jubileusze Nadzwyczajne, ogłaszane przez papieża i dotyczące tylko określonego obszaru. Dla Polski ogłoszono dwukrotnie taki jubileusz:

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj