Roman Łągwa
Roman Łągwa, w historiografii rosyjskiej Роман Войцехович Лонгва, (ur. 9 lipca 1891 w Warszawie, zm. 8 lutego 1938 w Kommunarce pod Moskwą) – polski działacz socjalistyczny i komunistyczny, komkor Armii Czerwonej. Członek PPS-Lewicy (1910–1918) i RKP(b)/WKP(b) (1918–1937).
| |
 komkor
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
66 Butyrski Pułk Piechoty |
| Stanowiska |
dowódca kompanii strzeleckiej, |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa, |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys edytuj
Pochodził z rodziny kupieckiej. W 1910 ukończył średnią szkołę handlową w Warszawie. Od 1910 był członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej-Lewicy. W okresie od marca 1912 do września 1913 więziony w więzieniu w Łomży za działalność rewolucyjną.
Po wybuchu I wojny światowej w listopadzie 1914 został zmobilizowany do Armii Imperium Rosyjskiego. W 1915 ukończył Aleksiejewską Szkołę Oficerów Piechoty w Moskwie. Walczył w szeregach 66 Pułku Piechoty, w stopniu sztabskapitana, dowodził kompanią.
Po rewolucji lutowej i obaleniu caratu aktywny działacz polskiej lewicy w armii rosyjskiej, współpracował z bolszewikami. W czasie przewrotu bolszewickiego (rewolucji październikowej) komendant poczty i telegrafu w Piotrogrodzie z ramienia Rządu Tymczasowego Kiereńskiego[1]. W grudniu 1917 został kierownikiem Wydziału Wojskowego Komisariatu do Spraw Polskich w Piotrogrodzie i przewodniczącym Komitetu Głównego Związku Wojskowych Polaków (lewica) w Rosji. Instytucje te prowadziły wówczas intensywną działalność agitacyjną wobec żołnierzy I Korpusu Polskiego w kierunku ich bolszewizacji. W lipcu 1918 wyznaczony na stanowisko szefa sztabu Zachodniej Dywizji Strzelców Armii Czerwonej, a we wrześniu 1918 objął dowództwo I Brygady Zachodniej Dywizji Strzelców.
W lutym 1919 został dowódcą Zachodniej Dywizji Strzelców, która w czerwcu tego roku została przemianowana na 52 Dywizję Strzelców. Od 24 września 1919 do 3 sierpnia 1920 dowodził 2 Dywizją Strzelecką walczącą z Wojskiem Polskim. Od sierpnia do października 1920 dowódca Polskiej Armii Czerwonej, formacji wojskowej Tymczasowego Komitetu Rewolucyjnego Polski.
W listopadzie został przeniesiony na stanowisko szefa oddziału w Zarządzie Rozpoznawczym Polowego Sztabu Wojskowego Komitetu Rewolucyjnego Republiki. W listopadzie 1921 r. został szefem Oddziału Rozpoznawczego Dowództwa Sił Zbrojnych Ukrainy i Krymu, które w czerwcu następnego roku zostało przeformowane w Dowództwo Ukraińskiego Okręgu Wojskowego. Następnie był zastępcą szefa sztabu oraz pełnił obowiązki szefa sztabu w Dowództwie Ukraińskiego Okręgu Wojskowego. W latach 1925–1926 sekretarz Komisji do Spraw Japonii w Biurze Politycznym Komitetu Centralnego Wszechzwiązkowej Partii Komunistycznej (bolszewików), a w latach 1926–1927 attaché wojskowym przy Poselstwie ZSRR w Chinach.
W sierpniu 1927 objął dowództwo 43 Dywizji Terytorialnej. W 1930 został inspektorem, a dwa lata później zastępcą szefa Zarządu Łączności Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej. W latach 1935–1937 był szefem Zarządu Łączności RKKA. 20 listopada 1935 awansowany na stopień komkora.
W okresie Wielkiego terroru 21 maja 1937 został aresztowany przez NKWD. Mimo tortur nie załamał się w śledztwie i nie udało się wymóc od niego zeznań obciążających marszałka Michaiła Tuchaczewskiego, z którym blisko współpracował[2]. 8 lutego 1938 wyrokiem Kolegium Wojskowego Sądu Najwyższego ZSRR skazany na karę śmierci z zarzutu o udział w wojskowo-faszystowskim spisku. Tego samego dnia stracony w miejscu egzekucji NKWD „Kommunarka” pod Moskwą, pochowany anonimowo.
Po XX zjeździe KPZR zrehabilitowany 15 września 1956, postanowieniem Kolegium Wojskowego SN ZSRR[3].
Ordery edytuj
- Order Czerwonego Sztandaru – 1921
- Order Czerwonej Gwiazdy – 1936
Przypisy edytuj
- ↑ Stanisław Sławomir Nicieja "Julian - Leszczyński - Leński" Książka i Wiedza 1979, s. 113
- ↑ Nikołaj Iwanow, Zapomniane ludobójstwo. Polacy w państwie Stalina. „Operacja polska” 1937–1938, Znak Horyzont, Kraków 2014, s. 354
- ↑ Mała Encyklopedia 1970 ↓, s. 232.
Bibliografia edytuj
- Aleksander Gawryszewski, Edward Przyłuski. Sylwetki dowódców i organizatorów Armii Radzieckiej. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 44 (4), s. 296, 1967. Warszawa.
- Mała Encyklopedia Wojskowa (K-Q). Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1970.