Roman Muranyi
Roman Józef Muranyi (ur. 9 sierpnia 1929[1], zm. 24 października 2014[2]) – działacz organizacji młodzieżowych w PRL (Związku Młodzieży Polskiej i Związku Harcerstwa Polskiego), harcmistrz, dziennikarz, publicysta.
 Roman Muranyi w latach 60. | |
| Data urodzenia |
9 sierpnia 1929 |
|---|---|
| Data śmierci |
24 października 2014 |
| Stopień instruktorski | |
| Organizacja harcerska | |
| komendant Centralnego Ośrodka Kształcenia Instruktorów Harcerskich w Skolimowie | |
| Okres sprawowania |
od 1957 |
| członek Naczelnej Rady Harcerskiej | |
| Okres sprawowania |
od 1958 |
| komendant Chorągwi Warszawskiej ZHP | |
| Okres sprawowania |
od 1960 |
| Poprzednik | |
| wiceprezes Ogólnopolskiego Klubu Autorów i Dokumentalistów Historii Harcerstwa „Gniezno 2000” | |
| Okres sprawowania |
od 2000 |
| Odznaczenia | |
   
| |
Życiorys edytuj
Działalność harcerską rozpoczął tuż po wojnie w 7 Drużynie Harcerskiej i „Czarnej Trzynastce”. W 1946–1947 był drużynowym Gromady Zuchowej „Skrzaty”, w 1948–1949 namiestnikiem zuchowym w Hufcu Kraków-Wawel oraz instruktorem Komendy Chorągwi Krakowskiej Harcerzy[3][4]. W 1947 otrzymał pierwszy stopień instruktorski, a w 1949 – stopień podharcmistrza[1].
Był etatowym funkcjonariuszem Urzędu Bezpieczeństwa i ZMP[5]. W Organizacji Harcerskiej ZMP i OHPL pełnił funkcje w Wydziale Szkolno-Harcerskim, od 1955 był dyrektorem Szkoły Organizacyjnej Zarządu Głównego ZMP w Łodzi[1], był członkiem Komendy Głównej OHPL.
Był współorganizatorem Zjazdu Łódzkiego (Krajowego Zjazdu Działaczy Harcerskich) w 1956. Wszedł w skład nowych władz reaktywowanego ZHP – był komendantem Centralnego Ośrodka Kształcenia Instruktorów Harcerskich w Skolimowie (1957–1960), członkiem Naczelnej Rady Harcerskiej (1958–1963) i komendantem Chorągwi Warszawskiej (1960–1965[4], funkcję tę objął po Antoninie Guryckiej, wywodzącej się z Szarych Szeregów, w ramach zmian składów komend przeprowadzanych z inspiracji komitetów partyjnych[5][6]). W 1957 otrzymał stopień harcmistrza, a w 1969 – harcmistrza Polski Ludowej[1].
Pracował w szkolnictwie wyższym, w Polskim Radiu i w Telewizji Polskiej, autor licznych publikacji w prasie i radiu, w 1981–1991 był starszym redaktorem w PAI „Interpress”. Przez kilka lat sprawował funkcję naczelnika Miasta i Gminy Konstancin-Jeziorna. Według niektórych źródeł był również dyplomatą[1][2][3].
Publicystyka edytuj
W latach 1983–1990 był przewodniczącym Komisji Historycznej Chorągwi Stołecznej, a następnie jej członkiem. Był współtwórcą „Biuletynu Historycznego Chorągwi Stołecznej” w formie broszurowej, rozszerzonej w stosunku do wcześniejszej wersji gazetowej, i w latach 1983–1987 jego redaktorem naczelnym[1]. W latach 90. XX wieku współpracownik miesięcznika „Czuwaj”. Był współorganizatorem i w 2000–2012 wiceprezesem Ogólnopolskiego Klubu Autorów i Dokumentalistów (Opracowań) Historii Harcerstwa „Gniezno 2000” oraz jednym z redaktorów „Rocznika historii harcerstwa”[1][4]. Uczestniczył w pracach zespołu, który opracował dwutomowe biograficzne wydawnictwo „Instruktorzy w służbie Ojczyźnie, Warszawie, Dziecku 1945–2000” (2002, 2004)[1].
Jako publicysta i dokumentalista harcerski wielokrotnie wypowiadał się w sposób gloryfikujący harcerstwo w PRL i podający w wątpliwość kompetencje jego krytyków[7][8] oraz szaroszeregowych i niepodległościowych działaczy harcerskich i dokumentalistów, np. Stanisława Broniewskiego „Orszy”[9], Ryszarda Jakubowskiego[8], a jednocześnie wychwalający kontrowersyjnych instruktorów, wieloletnich współpracowników Służby Bezpieczeństwa: historyka harcerstwa Kazimierza Koźniewskiego[8][10] i Wiktorii Dewitzowej, odpowiedzialnej za usuwanie z ZHP przedwojennych instruktorów i wprowadzenie w 1964 tekstów Prawa i Przyrzeczenia Harcerskiego, które zrywało z ideałami służby Bogu, Polsce i bliźniemu[5]. Kwestionował skalę działań antykomunistycznych w harcerstwie, w tym II konspiracji harcerskiej (antysowieckiej)[8].
Odznaczenia edytuj
Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Złotym Krzyżem „Za Zasługi dla ZHP”, Złotą Honorową Odznaką „Za Zasługi dla Warszawy”, laureat Nagrody Ministra Obrony Narodowej[3].
Życie prywatne edytuj
Jego syn, również Roman, był szefem Narodowego Banku Nasion Polskich Roślin Chronionych i Ginących w Ogrodzie Botanicznym PAN w Powsinie[11].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h Tadeusz Truchanowicz. Wspomnienie o hm. Romanie Muranyim (1929–2014). „Biuletyn Historyczny Chorągwi Stołecznej”. s. 85–86. [dostęp 2019-07-13].
- ↑ a b Roman Muranyi. nekrologi.wyborcza.pl, 2014-10-28. [dostęp 2019-07-15].
- ↑ a b c Odeszli na wieczną wartę. „Czuwaj”. 12, s. 4, grudzień 2014. Warszawa. [dostęp 2019-07-13].
- ↑ a b c Wiesław Kukla. Biuletyn Ogólnopolski Klub Autorów i Dokumentalistów opracowań historii harcerstwa – Gniezno 2000, Warszawa, Polska. „Skaut”. 1 (5), s. 14–15, 2006-02-22. [dostęp 2019-07-13].
- ↑ a b c Stanisław Czopowicz: Szczera wola i zniewolenie. Harcerstwo w Polsce 1945–1980. Warszawa: Niezależne Wydawnictwo Harcerskie, 2010, s. 448, 453. ISBN 978-83-930870-0-6.
- ↑ Andrzej Friszke: Związek Harcerstwa Polskiego 1956–1963, Społeczna organizacja wychowawcza w systemie politycznym PRL. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2016, s. 163, seria: Seria historyczna. ISBN 978-83-65369-20-8.
- ↑ Roman Muranyi. O prawdę tamtych czasów. Nowa książka harcmistrza Zdzisława Daraża. „Nasz Dom Rzeszów”. 32, s. 12, czerwiec 2008. ISSN 1895-2046. [dostęp 2019-07-13].
- ↑ a b c d Roman Muranyi. Dwie uwagi do dwóch publikacji. „Czuwaj”. 10, 2000. [dostęp 2019-07-13].
- ↑ Bolesław Leonhard. „Testament” cofnięty przez „Orszę”. „Niedziela”. 13, 2001. [dostęp 2019-07-13].
- ↑ Roman Muranyi. Odszedł Mistrz. „Rocznik Historii Harcerstwa”. 1, s. 136-139, 2005. Warszawa: Ogólnopolski Klub Autorów i Dokumentalistów Historii Harcerstwa „Gniezno 2000”. ISSN 1895-1201.
- ↑ Urszula Jabłońska: Roman Muranyi - naukowiec buntownik. Nauka w Polsce, 2006-12-14. [dostęp 2019-07-15].