Roman Rozmiłowski
Roman Rozmiłowski ps. „Roman”, „Zawada”, „Srebrny” (ur. 28 lutego 1915 w Samborze[1], zm. 3 września 1944 w Warszawie) – oficer Wojska Polskiego, uczestnik kampanii wrześniowej, w powstaniu warszawskim dowódca plutonu, później zastępca dowódcy kompanii „Koszta” Armii Krajowej.
 Roman Rozmiłowski prezentujący afisze powstańcze | |
 podporucznik
| |
| Data i miejsce urodzenia |
28 lutego 1915 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
3 września 1944 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
zastępca dowódcy kompanii „Koszta” |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys edytuj
Po ukończeniu gimnazjum studiował w Wyższej Szkole Handlu Zagranicznego we Lwowie. W 1938 r. ukończył Szkołę Podchorążych Artylerii, był dowódcą plutonu w 1 Pułku Artylerii Motorowej[2].
Po wybuchu II wojny światowej edytuj
W kampanii wrześniowej był dowódcą plutonu 6 dywizjonu artylerii ciężkiej. Od końca roku 1939 w konspiracji (SZP-ZWZ-AK). Początkowo był dowódcą baterii 7 pułku piechoty „Madagaskar”, zaś od roku 1942 pełnił funkcję dowódcy grupy likwidacyjnej Wydziału II w Komendzie Obszaru Warszawa AK. W czasie konspiracji używał nazwiska Roman Chutnik[2].
Zamach na Igona Syma edytuj
7 marca 1941 roku, wykonał wyrok śmierci na Igonie Symie, kolaborancie i byłym dyrektorze teatrów warszawskich[3].
Porucznik „Zawada” tak opisywał zamach w wywiadzie udzielonym 26 sierpnia 1944 r. dla powstańczego pisma „Demokrata”:
- [Sym] Mieszkał na czwartym piętrze przy ul. Mazowieckiej 10. O godzinie 7.10 zapukaliśmy do drzwi. Otworzyła służąca[4].
- – „Czy pana dyrektora Syma możemy prosić?”.
- W tej chwili ukazał się Sym.
- – „Czy pan Igo Sym?”.
- – „Tak. Czym mogę panom służyć?”.
- W tej chwili wystrzeliłem, mierząc z Visa prosto w serce. Strzał był celny. Szpicel upadł na twarz bez jęku. Ze schodów zbiegliśmy pędem. Później spokojnie rozeszliśmy się do domów.[5]
Powstanie warszawskie edytuj
W czasie powstania warszawskiego jego grupa walczyła jako II pluton Kompanii Sztabowej "Koszta" Komendy Obszaru Warszawskiego Armii Krajowej. 9 sierpnia 1944 został mianowany zastępcą dowódcy "Koszty". Jednocześnie nadal dowodził II plutonem, który 20 sierpnia chlubnie zapisał się w szturmie na budynek PAST-y przy ul. Zielnej[2].
Zmarł 3 września 1944 w powstańczym szpitalu (ul. Sienkiewicza) z ran odniesionych 30 sierpnia[2] w gmachu PAST-y. Pochowany w rejonie ul. Jasnej, po wojnie przeniesiony na cmentarz Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera A25-18-30)[6].
Jego siostra Danuta Rozmiłowska ps. „Ziuta”, żołnierz AK, została rozstrzelana przez Niemców 11 lutego 1944 w Warszawie. Pochowana została w mogile razem z bratem[7].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Dane według: Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego, tom 6. Redaktor naukowy Piotr Rozwadowski. Dom Wydawniczy "Bellona", Warszawa 2004. ISBN 83-11-09586-8
- ↑ a b c d Roman Zygmunt Rozmiłowski. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2021-01-10].
- ↑ Roman Włodek, Igo Sym (1896-1941), aktor filmowy, kabaretowy, teatralny, dyrektor teatru, t. 46, Polski Słownik Biograficzny, Kraków 2009–2010.
- ↑ W rzeczywistości drzwi otworzyła bratowa Igo Syma, żona Freda Syma, w niektórych źródłach błędnie określana jako „szwagierka” (L. Lawiński, Aczkolwiek, Londyn 1963, ss. 87–89; R. Niewiarowicz, Prawda o Igo Symie, „Tygodnik Powszechny” 1946, nr 14).
- ↑ Rozmowę z "Zawadą" przeprowadził dziennikarz powstańczej gazety "Demokrata" 26 sierpnia 1944 w Warszawie. Cztery dni po opublikowaniu rozmowy ppor. Rozmiłowski został ciężko ranny na posterunku obserwacyjnym w gmachu PAST-y przy ul. Zielnej 37/39 i zmarł z ran 3 września 1944. Cytat za Andrzej K. Kunert Likwidacja Igo Syma.
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze
Bibliografia edytuj
- Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939–1945 T.1. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 135–136. ISBN 83-211-0758-3.