Romanowo (obwód królewiecki)

Romanowo (ros. Рома́ново) – osiedle typu wiejskiego w obwodzie królewieckim Federacji Rosyjskiej, w rejonie zielenogradskim.

Romanowo

Романово

Państwo	Rosja
Obwód	królewiecki
Populacja (2010) • liczba ludności	938
Nr kierunkowy	40150
Kod pocztowy	238552
Położenie na mapie obwodu królewieckiego Romanowo
Położenie na mapie Rosji Romanowo
54°53′41″N 20°16′38″E

Nazwa ros. Романово (Romanovo, Romanowo). Do 1945 r. nazwa niem. Pobethen, Pobeten. Miejscowość położona 25 km na północny wschód od Primorska. Stara wieś pruska w Sambii, wzmiankowana w 1258 r. jako Pobeti. W okolicy szereg stanowisk archeologicznych. W 1260 r. teren spustoszony podczas powstania Prusów przez połączone siły Krzyżaków i inflanckiej gałęzi zakonu krzyżackiego. 1283 tereny spustoszone przez Litwinów. Pod koniec XIII w. zbudowany zamek krzyżacki, siedziba komornictwa (niem. Kammeramt). Jednoskrzydłowy zamek, spustoszony 1525 podczas powstania chłopskiego, odtąd w stanie upadku. Wznosił się na zachód od kościoła, na półwyspie nad Stawem Młyńskim (Mühlenteich) i otoczony był kamiennym murem na rzucie zbliżonym do kwadratu.

Kościół parafialny jest budowlą gotycką z XIV w., wzniesioną z kamieni polnych z dodatkiem cegły. (w 1321 r. był wzmiankowany proboszcz Konrad). Był gruntownie odnawiany w 1773 r., wieża ponownie po uderzeniu pioruna w 1798 w 1888 r. został otynkowany z zewnątrz i wewnątrz. Jest jednonawowy, czteroprzęsłowy, z prostokątnym prezbiterium z ozdobnym szczytem i z później dodaną wieżą od zachodu. Wnętrze pierwotnie krył drewniany strop, następnie sklepienie gwiaździste. Tynkowane ściany były zdobione średniowiecznymi malowidłami, ponadto istniały malowane drzwiczki sakrarium z wyobrażeniem Chrystusa Boleściwego. Bogato rzeźbiony ołtarz był manierystyczny z około 1600 r., natomiast XVII-wieczna ambona, organy, empory i baptysterium z 1684 r. były barokowe. Po 1945 r. kościół był wykorzystywany jako magazyn. Od 1988 r. opuszczony, runęły dachy i sklepienia. Na ścianach widoczne są spod tynków pozostałości gotyckich malowideł. Ruiny miały być przekazane Kościołowi Prawosławnemu, jednak jak dotąd do tego nie doszło i ich stan ulega dalszemu pogorszeniu.

Pastorem w Pobethen w latach 1540–1575 był ks. Abel Will, autor niemiecko-pruskiego Małego Katechizmu Marcina Lutra (Królewiec 1561), wydanego na zlecenie księcia Albrechta, jednego z nielicznych zabytków pisanych w tym zaginionym języku. Relikty pogańskich obyczajów przetrwały w okolicy aż do pierwszej połowy XVI w.

Przed 1945 r. we wsi znajdowała się kaplica baptystów (de: Missionshaus Immanuel), należąca do zboru założonego w 1859 r. Dwudziestowieczny budynek zachował się. W latach 20. XX w. został zorganizowany zbór nowoapostolski.

W położonym 5 km na wschód Roszczino (ru: Рощино, Roščino, Roschino) – dawnym majątku de: Grünhoff, Christian Eltester z Poczdamu wzniósł w końcu XVII w. pałac. Od 1814 był własnością feldmarszałka hrabiego Friedricha Wilhelma Bülowa von Dennewitz, który tam spoczął w specjalnie wzniesionym mauzoleum. Pałac został przebudowany w latach 1851–1854. Budowla, choć zdewastowana, ocalała do chwili obecnej.

Linki zewnętrzne

• Kościół w Pobethen/Romanowo (ros.)
• Fotografia kościoła (ros.)
• Fotografie kościoła (ang.)
• Fotografia i położenie kościoła. panoramio.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-07-01)].
• Kościoły Sambii (ang. • niem.)
• Malowidła ścienne. zi.fotothek.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-06-08)].
• Pobethen, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 339 .

(niem.)

• Grünhoff (niem.)

Bibliografia

• Adolf Boetticher, Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz Ostpreussen, H. 1, Das Samland, 2. durchges. und erw. Aufl., Königsberg, Teichert, 1898.
• Georg Dehio, Handbuch der Deutschen Kunstdenkmäler, neu bearb. von Ernst Gall, Deutschordensland Preussen, unter Mitw. von Bernhard Schmid und Grete Tiemann, München; Berlin, Deutscher Kunstverlag, 1952.
• Handbuch der historischen Stätten, Ost- und Westpreussen, hrsg. von Erich Weise, Stuttgart, Kröner, 1981, ISBN 3-520-31701-X (unveränd. Nachdr. d. 1. Aufl. 1966).
• Walter Dignath, Herbert Ziesmann, Die Kirchen des Samlandes. Eine Dokumentation, Leer, Rautenberg, 1987, ISBN 3-7921-0355-9.
• AndrzejA. Rzempołuch AndrzejA., Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn: Remix, 1992, ISBN 83-900155-1-X, OCLC 833969011 .brak strony (książka)
• Dehio-Handbuch der Kunstdenkmäler West- und Ostpreussen. Die ehemaligen Provinzen West- und Ostpreussen (Deutschordensland Preussen) mit Bütower und Lauenburger Land, bearb. von Michael Antoni, München; Berlin, Dt. Kunstverl., 1993, ISBN 3-422-03025-5.
• Juri Iwanow, Königsberg und Umgebung, Dülmen, Laumann-Verl., 1994, ISBN 3-87466-185-7.
• Anatolij Bachtin, Gerhard Doliesen, Vergessene Kultur. Kirchen in Nord-Ostpreussen. Eine Dokumentation, 2. Aufl., Husum, Husum, 1998, ISBN 3-88042-849-2.