Wikipedia

Romuald Balawelder

Romuald Balawelder, pseud. Romuald Niewiadomski[1] (ur. 7 lutego 1893 we Lwowie[2], zm. 24 maja 1975 w Legionowie) – polski filozof, literat, pedagog, geograf i podróżnik, autor oryginalnego systemu filozoficznego. Współzałożyciel Gimnazjum w Tomaszowie Lubelskim[3] oraz gimnazjum w Legionowie[4].

Romuald Balawelder
Romuald Niewiadomski, R. Niewiadomski
Ilustracja
Romuald Balawelder - portret z 1914 roku
Data i miejsce urodzenia

7 lutego 1893
Lwów

Data i miejsce śmierci

24 maja 1975
Legionowo

Zawód, zajęcie

pedagog, publicysta, geograf, dyrektor gimnazjum

Alma Mater

Uniwersytet Lwowski
Uniwersytet Wiedeński

Odznaczenia
Medal NiepodległościKrzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Multimedia w Wikimedia Commons
Portret Romualda Balaweldera z 1914 roku
Ulica w dzielnicy Kabylskiej Algieru - fotografia Romualda Balaweldera

Życiorys edytuj

Nauka edytuj

Romuald Balawelder urodził się 7 lutego 1893 roku we Lwowie jako syn Walentego Balawaldera[5], urzędnika magistratu we Lwowie [6] oraz Stefanii z Niewiadomskich.

W roku 1911 ukończył Gimnazjum we Lwowie[7]. W roku 1911 rozpoczął studia polonistyczne i filozoficzne na Uniwersytecie we Lwowie[8].

Studia przerwał mu wybuch I wojny światowej oraz służba wojskowa w Legionach Polskich Józefa Piłsudskiego[8]. W 1915 roku, w Wiedniu został zwolniony z wojska na skutek odniesionych ran oraz przebytej choroby[9]. Za służbę w Legionach został odznaczony pamiątkowym Krzyżem Legionów[10].

Studia kontynuował na Uniwersytecie Wiedeńskim na kierunku geografia, z powodu braku kierunku polonistycznego[8]. Ukończył je w 1916 roku.

Praca pedagogiczna edytuj

W Wiedniu podjął pracę w zawodzie nauczyciela oraz został egzaminatorem komisji nostryfikacyjnej dla Polaków emigrantów, którzy ukończyli studia zagraniczne[10]. W 1916 roku napisał rozprawę doktorską: Konfederacja Spytka z Melsztyna[11].

W 1917 roku został oddelegowany przez Związek Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych we Lwowie do objęcia stanowiska dyrektora Gimnazjum w Tomaszowie Lubelskim, które piastował w pierwszym roku funkcjonowania szkoły 1917/1918[12].

Po wyjeździe z Tomaszowa w 1918 roku rozpoczął pracę w gimnazjum w Siedlcach[11]. W 1919 roku rozpoczął pracę w Gimnazjum im. M. Reja w Warszawie, gdzie pracował do 1937 roku jako nauczyciel geografii oraz wychowawca[3][13]. Był organizatorem oraz opiekunem gimnazjalnego Koła Geograficznego[3].

Po wybuchu wojny polsko-bolszewickiej, latem 1920 roku zgłosił się na ochotnika do wojska[14].

Podróże edytuj

Po wojnie, zaczęto rozważać przeprowadzenie zorganizowanej polskiej akcji osadniczej do portugalskiej Angoli, w Afryce Zachodniej. Po utworzeniu pierwszych polskich placówek dyplomatycznych w Afryce polskimi kwestiami oświatowymi na tych terenach zajmowała się delegatura Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego[15]. Ministerstwo zaproponowało Balawelderowi objęcie stanowiska kierowniczego w resorcie oświaty w prowincji Angoli, co zaowocowało próbą zorganizowania przez niego grupy kolonistów-współpracowników[10].

W latach 1920–1935 Balawelder podróżował po Europie. W latach 1924 oraz 1929 odbył podróże do Afryki Północnej[10]. W tym okresie pracował także w Zarządzie Głównym Związku Nauczycielstwa Polskiego[10]. Za całokształt tej działalności odznaczono go Krzyżem Orderu Polonia Restituta[16][10].

Praca w Legionowie edytuj

W 1941 roku przeprowadził się do Legionowa. Tam, po uzyskaniu zgody warszawskiego kuratorium w 1945 roku współzałożył gimnazjum[4], obecnie Liceum im. Marii Konopnickiej w Legionowie[16]. Przewlekła choroba serca uniemożliwiła mu dalsza pracą pedagogiczną, pod koniec 1947 roku podał się do dymisji[10].

W latach 1940–1973 stworzył 19 brulionów o nazwie: "Szkice filozoficzno-naukowe”. Dzieło to Balawelder pozostawił w rękopisie, zrażony odmową opublikowania jednego z wcześniejszych utworów. Szkice stanowią oryginalne studium interdyscyplinarne o charakterze systemu filozoficznego, syntezę kosmologii i antropologii filozoficznej w duchu uniwersalizmu[17].

Zmarł 24 maja 1975 roku w Legionowie i tam został pochowany[16].

Odznaczenia edytuj

  • Krzyż Orderu Polonia Restituta [10][16]
  • Medal Niepodległości [18]
  • Krzyż Legionów [10]

Publikacje edytuj

Wybrane publikacje Romualda Balaweldera, w kolejności powstania[19]:

  • Piękna zabawa czyli teatr świata. Z pamiętnika przybłędy na świecie, Warszawa 1919 (traktat filozoficzny)
  • Walerian Łukasiński, Warszawa 1925
  • Tajemnice Mahrebu, Wrażenia z podróży do Algierii, Warszawa 1928
  • Tajemnice Mahrebu, Wrażenia z podróży do Północnej Afryki, Warszawa 1931
  • Dusza Północy. Z podróży "Polonią" na fjordy Norwegii i Nordkap, Warszawa 1932
  • Żołnierz nieznany, Warszawa 1933 (o Józefie Piłsudskim)
  • W stolicy Norwegii, 1934
  • Zwariowana rzeczywistość, Warszawa 1934
  • Wielka Brytania oblana jest morzem, Warszawa 1938
  • Polska ma dostęp do morza. Wisłą do Bałtyku, Warszawa 1939
  • Szkice filozoficzno-naukowe (maszynopis)

Przypisy edytuj

  1. ↑ Jankowski (red.) 1994 ↓, s. 22.
  2. ↑ Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 20.
  3. ↑ a b c Konarski (red) 1993 ↓, s. 208.
  4. ↑ a b Głuchowski 2014 ↓, s. 123.
  5. ↑ Głuchowski 2014 ↓, s. 121.
  6. ↑ Namiestnictwo Galicji we Lwowie 1888 ↓, s. 265.
  7. ↑ Głuchowski 2016 ↓, s. 284.
  8. ↑ a b c Konarski (red) 1993 ↓, s. 207.
  9. ↑ Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku 2007 ↓.
  10. ↑ a b c d e f g h i Głuchowski 2016 ↓, s. 285.
  11. ↑ a b Głuchowski 2014 ↓, s. 122.
  12. ↑ Czyż 2017 ↓, s. 116.
  13. ↑ Zagórski (red) 1924 ↓, s. 134.
  14. ↑ Konarski (red) 1993 ↓, s. 29.
  15. ↑ Wróbel 2012 ↓, s. 22.
  16. ↑ a b c d Konarski (red) 1993 ↓, s. 209.
  17. ↑ Głuchowski 2016 ↓, s. 286.
  18. ↑ Mościcki i Składkowski 1937 ↓, s. 3.
  19. ↑ Wilgat (red) 1986 ↓, s. 437-438.

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Romuald_Balawelder&oldid=71790354”