Romuald Borysowicz
Romuald Borysowicz (ur. 2 września?/14 września 1895 w Mińsku, zm. 20–22 kwietnia 1940 w Katyniu) – major piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
 major piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia |
14 września 1895 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
20–22 kwietnia 1940 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1940 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dowódca batalionu |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys edytuj
Urodził się 14 września 1895 w Mińsku, w rodzinie Karola[1]. Dekretem nr 203 Naczelnego Wodza z 13 grudnia 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego (w grupie oficerów I Korpusu Polskiego i armii rosyjskiej) w stopniu porucznika i zaliczeniem do oficerów rezerwy[2] W 1923 jako kapitan rezerwy ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 1607 lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty był przydzielony do kadry 86 pułku piechoty w Mołodecznie[3][4]. Przemianowany na oficera zawodowego w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 maja 1924 w korpusie oficerów piechoty. Później został przeniesiony do 13 pułku piechoty w Pułtusku[5]. W 1931 pełnił obowiązki dowódcy batalionu. Na tym stanowisku ówczesny inspektor armii gen. dyw. Edward Śmigły-Rydz wystawił mu następującą opinię: „Bardzo energiczny i samodzielny, duża ambicja. Dobry administrator. Wymagający, ale lubiany. Dobry wychowawca. Ponad przeciętny”[6]. Wiosną 1933 został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza[7][8]. 1 kwietnia 1933 został dowódcą 1 kompanii granicznej „Kurhany”. Na stopień majora został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1937 i 18. lokatą w korpusie oficerów piechoty[9][10]. W marcu 1939 pełnił służbę w 30 pułku piechoty w Warszawie na stanowisku dowódcy III batalionu[11].
Na czele III batalionu walczył w kampanii wrześniowej 1939. Dowodzony przez niego pododdział bronił odcinka od wsi Podłężyce do wsi Beleń i Beleń-Zagórze na głównej linii obrony na Warcie. W czasie dwudniowej obrony odcinka poległo 40% oficerów, a stany osobowe niektórych kompanii zmniejszyły się o połowę. W kartotece jenieckiej Polskiego Czerwonego Krzyża znajduje się informacja, że major Borysowicz „ciężko ranny w pierwszych dniach września 1939 w czasie walk n/Warta, przekazany do szpitala w Dubnie, gdzie zginął zamordowany przez bolszewikow”[12].
Wzięty do niewoli radzieckiej, osadzony w Kozielsku. Został zamordowany wiosną 1940 przez NKWD w lesie katyńskim. Figuruje na liście wywózkowej LW 035/4 z 16.04.1940.
Inne okoliczności i miejsce śmierci Romualda Borysowicza przedstawia Witold Jarno w książce Strzelcy Kaniowscy w latach 1919–1939, Warszawa 2004, s. 250, 355. Mjr R. Borysowicz poległ 5 września 1939 pod Beleniem prowadząc kontratak na pozycje zajęte przez Niemców i spoczywa w zbiorowej mogile[13][14][15][16]. Nazwisko Romualda Borysowicza widnieje na tablicy przy pomniku, w północnej części Cmentarza Wojennego w Strońsku[17].
Upamiętnienie edytuj
5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień podpułkownika[18]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Posadzeniem Dębu Pamięci na ul. Lwowskiej w Chełmie, przez Stowarzyszenie Forum Polskie Stowarzyszenie „Na Chełmskiej”.
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari – pośmiertnie 13 września 1939 przez dowódcę Armii „Warszawa” gen. dyw. Juliusza Rómmla[19][20]
- Krzyż Walecznych[21][10]
- Krzyż Zasługi Wojsk Litwy Środkowej[21][10]
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 50.
- ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych, R. 2, nr 5, 1919.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 374, 484.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 100, 205.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 50, 543.
- ↑ Śmigły-Rydz 1931 ↓, s. 91.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 11 kwietnia 1933, s. 95.
- ↑ Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 45.
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 423.
- ↑ a b c Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 28.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 584.
- ↑ Straty ↓, poz. 2.
- ↑ Rzadkowski 2017 ↓, s. 60–61.
- ↑ Wróblewski 1975 ↓, s. 123.
- ↑ Józef Szubzda, Mogiły żołnierzy września 1939 r. na sieradzkiej ziemi „Na Sieradzkich Szlakach”, Nr 3 /95/, 2009, R.XXIV, s. 47–48.
- ↑ Dominik Dąbrowski, Jan Kowalski, Żołnierska pamięć, Cmentarze wojenne, groby i miejsca pamięci narodowej na ziemi sieradzkiej, [b.r.], s. 183.
- ↑ [OSR] Cmentarze i pomniki wojny obronnej (1939r.) : Strońsko [online], www.rowery.olsztyn.pl [dostęp 2020-03-11].
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Rómmel 1958 ↓, s. 383.
- ↑ Wróblewski 1975 ↓, s. 389.
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 50.
Bibliografia edytuj
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. 5 czerwiec 1935. Warszawa: Dep. Piech. MSWojsk., 1935.
- Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
- Juliusz Rómmel: Za honor i ojczyznę. Wspomnienia dowódcy armii „Łódź” i „Warszawa”. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry”, 1958.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
- Andrzej Rzadkowski: 10 Dywizja Piechoty. Warszawa: Edipresse Polska SA, 2017, seria: Wielka Księga Piechoty Polskiej 1918–1939. ISBN 978-83-7945-602-4.
- Edward Śmigły-Rydz: Opinie oficerów z inspekcjonowanych jednostek. [w:] sygn. 701/1/117 [on-line]. Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, 1931-11-06. [dostęp 2022-01-27]. (pol.).
- Jan Wróblewski: Armia „Łódź” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
Linki zewnętrzne edytuj
- Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2022-04-05].