Romuald Miller

Romuald Miller
Data i miejsce urodzenia	9 stycznia 1882 ; Łódź
Data i miejsce śmierci	29 lipca 1945 ; Otwock
Zawód, zajęcie	architekt, działacz polityczny
Narodowość	polska
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Romuald Miller (ur. 9 stycznia 1882 w Łodzi, zm. 29 lipca 1945 w Otwocku) – polski architekt i działacz polityczny. Wolnomularz. Brat Jana Nepomucena Millera.

Życiorys

Był uczestnikiem rewolucji w 1905. Założył pierwszą zespołową pracownię architektoniczną. W 1910 miał w Łodzi pracownię przy ul. Zielonej 14. Od 1918 był naczelnikiem wydziału budownictwa Warszawskiej Dyrekcji PKP.

Według projektu pracowni sekcji architektonicznej Warszawskiej Dyrekcji Kolejowej pod kierunkiem Bronisława Brochwicza-Rogóyskiego i jego zastępców Romualda Millera i Józefa Wołkanowskiego wzniesiono dworce m.in. w Grodzisku Mazowieckim, Modlinie-Nowym Dworze Mazowieckim, Pruszkowie, Radziwiłłowie i Żyrardowie^[1].

Współorganizował w 1929 (i pełnił funkcję prezesa) Związku Stowarzyszeń Architektów Polskich. W latach 30. pracował w komitecie redakcyjnym miesięcznika „Architektura i Budownictwo” oraz publikował w nim artykuły^[2].

Działał w PPS. W 1939 współtworzył Stronnictwo Demokratyczne, a w czasie II wojny światowej działał w podziemnym Stronnictwie Demokratycznym. Po wojnie był działaczem PKWN, w maju 1945 został powołany do Prezydium Krajowej Rady Narodowej^[3].

Pochowany został na cmentarzu Stare Powązki w Alei Zasłużonych (rząd 1, grób 20)^[4].

Projekty

4-piętrowa kamienica Alberta Bohme’go w Łodzi (wzniesiona w latach 1911–1912) przy ul. Piotrkowskiej 113 (w 2016 r. wpisana do rejestru zabytków)^[5]
kamienica Stowarzyszenia Oświatowego „Betania” w Łodzi (wzniesiona w latach 1912–1913), przy ul. Piotrkowskiej 275
Kamienica Heimanów w Łodzi (1912)^[6]
przebudowa budynku Instytutu Higieny Dziecięcej przy ul. Litewskiej 16 w Warszawie (1931–1932)^[7]
gmach Związku Zawodowego Kolejarzy w Warszawie, ul. Jaracza 2 (1927); od 1928 również siedziba Teatr „Ateneum”^[8]
Gmach Dyrekcji Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji przy placu Starynkiewicza 5 w Warszawie (1928–1930)^[9]
projekt typowy dla stacji kolejowej średniej wielkości w dwóch wariantach – podstawowym: dworce w Sierpcu, Gostyninie, Łęczycy i Ozorkowie oraz rozszerzonym: dworce w Kole (1921) i Koninie (zburzony)^[10]
dworzec kolejowy w Żyrardowie (1922)
dworzec kolejowy w Lublinie (przebudowa 1923–1924)
dworzec kolejowy w Pruszkowie (1924)
dworzec kolejowy w Gdyni (1926–1928)
dworzec kolejowy w Grodzisku Mazowieckim (1928)
dworzec kolejowy w Teresinie
dworzec kolejowy w Radziwiłłowie
dworzec kolejowy w Aleksandrowie Kujawskim
dom Związku Zawodowego Pracowników Kolejowych miasta Lwowa (1930–1937)
dom własny przy ul. Karskiej 7 w Warszawie^[11]
Dom przy ul. Grębałowskiej 11 w Warszawie^[12]

Odznaczenia

Order Krzyża Grunwaldu II klasy – pośmiertnie (1946)^[13]

Przypisy

↑ Dudkowski M., "Odbudowa dworców Kolei Warszawsko...". Ochrona Zabytków, LXVIII nr 1(266) 2015, s. 80-92.
↑ „Architektura i Budownictwo”, nr 2, Rok IX, Warszawa 1933
↑ Kuźnia nowej Polski. VII sesja Krajowej Rady Narodowej, „Życie Warszawy” (R. 2, nr 125 (194)), Warszawa, 7 maja 1945 [dostęp 2020-02-18] .
↑ Cmentarz Stare Powązki: Romuald Miller, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-01-19] .
↑ Wiesław Pierzchała, Forteca pałacowa w rejestrze; [w:] „Kocham Łódź” (dod. do „Polska. Dziennik Łódzki”), 16 IX 2016, nr 403, s. 6.
↑ Romuald Miller. witryna Pamięci Architektów Polskich.
↑ Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 9. Langiewicza-Łukasińskiego. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2003, s. 104–105. ISBN 83-88372-24-6.
↑ Teatr Ateneum. oficjalna strona.
↑ Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1918–1939. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, s. 116. ISBN 83-60350-00-0.
↑ Michał Pszczółkowski, Projekty typowe w architekturze dworców kolejowych, [w:] Piękne, użyteczne, zbędne... Obiekty kolejowe w Polsce, pod red. M. Kapiasa i D. Kellera, Rybnik 2016, s. 241.
↑ Piotr Wierzbicki. No to jadziem na Bielany... na dwóch kółkach. „Skarpa Warszawska”, s. 28, marzec 2022.
↑ Wyborcza.pl [online], warszawa.wyborcza.pl [dostęp 2024-02-09] .
↑ M.P. z 1947 r. nr 34, poz. 286 „za działalność konspiracyjną w czasie okupacji na terenie całego Kraju”.

[1] Dudkowski M., "Odbudowa dworców Kolei Warszawsko...". Ochrona Zabytków, LXVIII nr 1(266) 2015, s. 80-92.

[2] „Architektura i Budownictwo”, nr 2, Rok IX, Warszawa 1933

[3] Kuźnia nowej Polski. VII sesja Krajowej Rady Narodowej, „Życie Warszawy” (R. 2, nr 125 (194)), Warszawa, 7 maja 1945 [dostęp 2020-02-18] .

[4] Cmentarz Stare Powązki: Romuald Miller, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-01-19] .

[5] Wiesław Pierzchała, Forteca pałacowa w rejestrze; [w:] „Kocham Łódź” (dod. do „Polska. Dziennik Łódzki”), 16 IX 2016, nr 403, s. 6.

[6] Romuald Miller. witryna Pamięci Architektów Polskich.

[7] Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 9. Langiewicza-Łukasińskiego. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2003, s. 104–105. ISBN 83-88372-24-6.

[8] Teatr Ateneum. oficjalna strona.

[9] Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1918–1939. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, s. 116. ISBN 83-60350-00-0.

[10] Michał Pszczółkowski, Projekty typowe w architekturze dworców kolejowych, [w:] Piękne, użyteczne, zbędne... Obiekty kolejowe w Polsce, pod red. M. Kapiasa i D. Kellera, Rybnik 2016, s. 241.

[11] Piotr Wierzbicki. No to jadziem na Bielany... na dwóch kółkach. „Skarpa Warszawska”, s. 28, marzec 2022.

[12] Wyborcza.pl [online], warszawa.wyborcza.pl [dostęp 2024-02-09] .

[13] M.P. z 1947 r. nr 34, poz. 286 „za działalność konspiracyjną w czasie okupacji na terenie całego Kraju”.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]