Wikipedia

Rostów nad Donem

miasto w Rosji

Rostów nad Donem (ros. Ростов-на-Дону, Rostow-na-Donu) – miasto w południowej Rosji, nad Donem, niedaleko jego ujścia do Morza Azowskiego.

Rostów nad Donem
Ростов-на-Дону
Ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Rosja

Obwód

 rostowski

Burmistrz

Zinajda Niejarochina

Powierzchnia

348,5 km²

Wysokość

50 m n.p.m.

Populacja (2020)
• liczba ludności
• gęstość


1 137 904[1]
3265,15 os./km²

Nr kierunkowy

+7 863

Kod pocztowy

344000–344999

Tablice rejestracyjne

61; 161

Podział miasta

8 rejonów

Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, blisko lewej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Rostów nad Donem”
Położenie na mapie Europy
Mapa konturowa Europy, po prawej znajduje się punkt z opisem „Rostów nad Donem”
Położenie na mapie obwodu rostowskiego
Mapa konturowa obwodu rostowskiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Rostów nad Donem”
Ziemia47°13′N 39°42′E/47,216667 39,700000
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa
Rostów nad Donem

Historia edytuj

Osada założona w 1749 roku. W 1807 uzyskała prawa miejskie nadane przez cara Aleksandra I. Od roku 1811 miasto posiadało już swój herb. Leżało w granicach guberni jekaterynosławskiej, natomiast w 1887 roku weszło w skład Obwodu Wojska Dońskiego. W latach 1913–1919 w Rostowie działał polski Klub Ogniwo. W okresie bezpośrednio po I wojnie światowej w Rostowie funkcjonowała polska placówka o charakterze konsularnym.

W okresie rewolucji i wojny domowej w Rosji Rostów nad Donem kilkakrotnie przechodził z rąk do rąk. W grudniu 1917 bolszewicy zorganizowali w mieście udane powstanie zbrojne. Po kilku jednak dniach kozackie oddziały pod dowództwem Aleksieja Kaledina pokonały silniejszą liczebnie, lecz gorzej zorganizowaną i dowodzoną Czerwoną Gwardię[2]. W Rostowie i Nowoczerkasku gen. Ławr Korniłow i gen. Michaił Aleksiejew rozpoczęli tworzenie białej Armii Ochotniczej[3]. Chcąc zniszczyć tę siłę w zarodku, rząd Lenina skierował nad Don zgrupowanie pod dowództwem Władimira Antonowa-Owsiejenki, co zmusiło białych do opuszczenia miasta w końcu lutego 1918 roku[4]. Rostów został stolicą Dońskiej Republiki Radzieckiej, która przetrwała do maja tego samego roku[5]. W tym miesiącu Rostów zajęły wojska niemieckie[6]. Następnie Rostów nad Donem znajdował się w granicach kozackiej, sprzymierzonej z białymi Siłami Zbrojnymi Południa Rosji Republiki Dońskiej, której stolicą był Nowoczerkask. Został ponownie zajęty przez Armię Czerwoną w styczniu 1920 roku[7]. W dniu 20 lutego 1920 generał Aleksandr Kutiepow odniósł pod Rostowem jedno z ostatnich zwycięstw białych w wojnie domowej, ponownie zajmując miasto, jednak trzy dni później musiał się z niego wycofać[8].

W czasie II wojny światowej Rostów był dwukrotnie okupowany przez Niemców. Po raz pierwszy oddziały Wehrmachtu zdobyły miasto 21 listopada 1941 roku, jednakże już po tygodniu były zmuszone je opuścić na skutek radzieckiej kontrofensywy. Po raz kolejny Niemcy wkroczyli do Rostowa 23 lipca 1942 roku i okupowali go aż do lutego 1943 roku. W czasie drugiej okupacji, między 11 a 13 sierpnia 1942 roku, w Wężowym Parowie położonym kilka kilometrów na północ od miasta zamordowano około 15–18 tys. Żydów. Była to prawdopodobnie największa zbrodnia na ludności żydowskiej, którą hitlerowcy popełnili w czasie II wojny światowej na terytorium współczesnej Rosji[9].

W dniu 23 czerwca 2023 roku, w trakcie inwazji Rosji na Ukrainę, Jewgienij Prigożyn ze swoją Grupą Wagnera zajął miasto w ramach buntu skierowanego przeciwko rosyjskiemu Ministerstwu Obrony[10][11][12].

Demografia edytuj

w 1897[13]:

  1. Rosjanie – 94 673 (79,24%)
  2. Żydzi – 11 183 (9,36%)
  3. Ukraińcy – 5612 (4,70%)
  4. Ormianie – 2216 (1,85%)
  5. Polacy – 1444 (1,21%)
  6. Niemcy – 1182 (0,99%)
  7. Tatarzy – 1172 (0,98%)
  8. Grecy – 702 (0,59%)

w 2010:

  1. Rosjanie – 960 883 (90,09%)
  2. Ormianie – 41 553 (3,40%)
  3. Ukraińcy – 16 249 (1,52%)
  4. Azerowie – 6739 (0,63%)
  5. Tatarzy – 5291 (0,50%)
  6. Gruzini – 3960 (0,37%)
  7. Białorusini – 2874 (0,27%)
  8. Koreańczycy – 2792 (0,26%)

Gospodarka edytuj

Obecnie miasto jest ośrodkiem przemysłu maszynowego, elektrotechnicznego, spożywczego, chemicznego, drzewnego. Do największych przedsiębiorstw zaliczają się:

  • OAO Ałmaz – producent środków walki elektronicznej i sprzętu łączności,
  • OAO Horyzont – producent radarów i urządzeń nawigacyjnych dla wojska i użytkowników cywilnych,
  • OAO Zawod-Kwant – jedyny w Rosji producent układów orientacji dla statków kosmicznych,
  • Rostwiertoł – jedna z największych w Rosji wytwórni śmigłowców. Produkuje m.in. śmigłowce: Mi-24, Mi-26, Mi-28 i Mi-35,
  • Empils – jeden z największych w Rosji producentów farb i lakierów.

Transport edytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: Transport w Rostowie nad Donem.

Nauka edytuj

Rostów nad Donem jest też ośrodkiem naukowym (szkoły wyższe, instytuty badawczo-rozwojowe). Uniwersytet Warszawski został ewakuowany z Warszawy do Rostowa nad Donem w roku 1915 i powstała wówczas uczelnia (obecnie Południowy Uniwersytet Federalny) uznaje się za spadkobiercę warszawskiego uniwersytetu[14].

Sport edytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: Sport w Rostowie nad Donem.

Wojsko edytuj

Miasto jest siedzibą dowództwa Południowego Okręgu Wojskowego Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej[15].

W kulturze edytuj

Jest miejscem akcji powieści Rusłana Mielnikowa Mrówańcza należącej do Uniwersum Metro 2033, jak również powieści Piotra Kołodziejczaka Klępy śpią – drugiej części trylogii Życia w życiu, w której autor opisuje życie w radzieckiej rzeczywistości przełomu lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku.

Miasta partnerskie edytuj

 
Miasta partnerskie (2006)

Urodzeni w Rostowie nad Donem edytuj

Zobacz też edytuj

 
Panorama

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года.
  2. ↑ P. Kenez, Red Attack…, s. 64–65.
  3. ↑ P. Kenez, Red Attack…, s. 69.
  4. ↑ P. Kenez, Red Attack…, s. 95.
  5. ↑ P. Kenez, Red Attack…, s. 118.
  6. ↑ P. Kenez, Red Attack…, s. 131.
  7. ↑ P. Kenez, Red Advance…, s. 222.
  8. ↑ P. Kenez, Red Advance…, s. 238–239.
  9. ↑ Christina Winkler. Rostov-on-Don 1942: A Little-Known Chapter of the Holocaust. „Holocaust and Genocide Studies”. 30 (1), s. 105–120, 2016. (ang.). 
  10. ↑ Bunt w Rosji: Jednostki Grupy Wagnera zbliżają się do Moskwy. Są już na północ od Woroneża, Rzeczpospolita [dostęp 2023-06-24] (pol.).
  11. ↑ Bunt Prigożyna. Jego oddziały posuwają się w kierunku Moskwy. Alarm w Rosji [NA ŻYWO], oko.press [dostęp 2023-06-24] (pol.).
  12. ↑ Bunt Prigożyna. Najnowsze doniesienia z Rostowa nad Donem [WIDEO], Onet Wiadomości, 24 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-24] (pol.).
  13. ↑ Demoscope Weekly – Annex. Statistical indicators reference, demoscope.ru [dostęp 2017-11-26].
  14. ↑ Южный федеральный университет, sfedu.ru [dostęp 2018-05-25] (ros.).
  15. ↑ Указ Президента РФ от 20.09.2010 № 1144 «О военно-административном делении Российской Федерации».

Bibliografia edytuj

  • P. Kenez, Red Attack, White Resistance: Civil War in South Russia 1918, New Academia Publishing, Washington DC, ISBN 0-9744934-5-7.
  • P. Kenez, Red Advance, White Defeat. Civil War in South Russia 1919–1920, New Academia Publishing, Washington DC 2004, ISBN 0-9744934-5-7.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rostów_nad_Donem&oldid=71739524”