Rostów nad Donem
Rostów nad Donem (ros. Ростов-на-Дону, Rostow-na-Donu), miasto w południowej Rosji, nad Donem, niedaleko jego ujścia do Morza Azowskiego.
| |||||
| |||||
| |||||
| Państwo |  Rosja
| ||||
| Obwód |  rostowski
| ||||
| Burmistrz | Zinajda Niejarochina | ||||
| Powierzchnia | 354 km² | ||||
| Wysokość | 130 m n.p.m. | ||||
| Populacja (I 2015) • liczba ludności • gęstość |
1 115 000[1] 2 960,8 os./km² | ||||
| Nr kierunkowy | +7 863 | ||||
| Kod pocztowy | 344000–344999 | ||||
| Tablice rejestracyjne | 61; 161 | ||||
| Podział miasta | 8 rejonów | ||||
Położenie na mapie Rosji   Rostów nad Donem | |||||
Położenie na mapie Europy  Rostów nad Donem | |||||
Położenie na mapie obwodu rostowskiego  Rostów nad Donem | |||||
 47°13′N 39°42′E/47,216667 39,700000
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Portal  Rosja
| |||||
HistoriaEdytuj
Osada założona w 1749 roku. W 1807 zostały nadane Prawa miejskie przez cara Aleksandra I. Od roku 1811 miasto posiadało już swój herb. Leżało w granicach guberni jekaterynosławskiej, natomiast w 1887 roku weszło w skład Obwodu Wojska Dońskiego. W latach 1913–1919 w Rostowie działał polski Klub Ogniwo. W okresie bezpośrednio po I wojnie światowej w Rostowie funkcjonowała polska placówka o charakterze konsularnym.
W okresie rewolucji i wojny domowej w Rosji Rostów nad Donem kilkakrotnie przechodził z rąk do rąk. W grudniu 1917 bolszewicy zorganizowali w mieście udane powstanie zbrojne. Po kilku dniach jednak kozackie oddziały pod dowództwem Aleksieja Kaledina pokonały silniejszą liczebnie, lecz gorzej zorganizowaną i dowodzoną Gwardię Czerwoną[2]. W Rostowie i Nowoczerkasku gen. Ławr Korniłow i gen. Michaił Aleksiejew rozpoczęli tworzenie białej Armii Ochotniczej[3]. Chcąc zniszczyć tę siłę w zarodku, rząd Lenina skierował nad Don zgrupowanie pod dowództwem Władimira Antonowa-Owsiejenki, co zmusiło białych do opuszczenia miasta w końcu lutego 1918 roku[4]. Rostów został stolicą Dońskiej Republiki Radzieckiej, która przetrwała do maja tego samego roku[5]. W tym miesiącu Rostów zajęły wojska niemieckie[6]. Następnie Rostów nad Donem znajdował się w granicach kozackiej, sprzymierzonej z białymi Siłami Zbrojnymi Południa Rosji Republiki Dońskiej, której stolicą był Nowoczerkask. Został ponownie zajęty przez Armię Czerwoną w styczniu 1920 roku[7]. W dniu 20 lutego 1920 generał Aleksandr Kutiepow odniósł pod Rostowem jedno z ostatnich zwycięstw białych w wojnie domowej, ponownie zajmując miasto, jednak trzy dni później musiał się z niego wycofać[8].
DemografiaEdytuj
- Liczba ludności: 1 115 000 osób (I 2015)[1]
- Gęstość zaludnienia: 2960,8 osób/km²
- Powierzchnia: 354 km²
- Skład narodowościowy:
|
w 1897[9]: |
w 2010:
|
GospodarkaEdytuj
Obecnie miasto jest ośrodkiem przemysłu maszynowego, elektrotechnicznego, spożywczego, chemicznego, drzewnego. Do największych przedsiębiorstw zaliczają się:
- OAO Ałmaz – producent środków walki elektronicznej i sprzętu łączności,
- OAO Horyzont – producent radarów i urządzeń nawigacyjnych dla wojska i użytkowników cywilnych,
- OAO Zawod-Kwant – jedyny w Rosji producent układów orientacji dla statków kosmicznych,
- Rostwiertoł – jedna z największych w Rosji wytwórni śmigłowców. Produkuje m.in. śmigłowce: Mi-24, Mi-26, Mi-28 i Mi-35,
- Empils – jeden z największych w Rosji producentów farb i lakierów.
TransportEdytuj
- Tramwaje w Rostowie nad Donem
- Port lotniczy Rostów nad Donem – port lotniczy
- Donavia – linia lotnicza
- Rostów nad Donem (stacja kolejowa)
NaukaEdytuj
Rostów nad Donem jest też ośrodkiem naukowym (szkoły wyższe, instytuty badawczo-rozwojowe). Uniwersytet Warszawski został ewakuowany z Warszawy do Rostowa nad Donem w roku 1915 i powstała wówczas uczelnia (obecnie Południowy Uniwersytet Federalny) uznaje się za spadkobiercę warszawskiego uniwersytetu[10].
SportEdytuj
- Dinamo Rostów nad Donem – klub piłkarski
- FK Rostów – klub piłkarski
- NP GK Rostów nad Donem – klub piłki ręcznej kobiet
- SKA Rostów nad Donem – klub piłkarski
WojskoEdytuj
Miasto jest siedzibą dowództwa Południowego Okręgu Wojskowego Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej[11].
W kulturzeEdytuj
Jest miejscem akcji powieści Rusłana Mielnikowa Mrówańcza należącej do Uniwersum Metro 2033, jak również powieści Piotra Kołodziejczaka Klępy śpią – drugiej części trylogii Życia w życiu, w której autor opisuje życie w radzieckiej rzeczywistości przełomu lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku.
Miasta partnerskieEdytuj
Dortmund, Niemcy- Gera, Niemcy
Erywań, Armenia
Glasgow, Wielka Brytania
Kajaani, Finlandia
Le Mans, Francja
Mobile, Stany Zjednoczone
Toronto, Kanada
Cheongju, Korea Południowa
Antalya, Turcja
Plewen, Bułgaria
Wolos, Grecja
Donieck, Ukraina- Odessa, Ukraina
- Ługańsk, Ukraina
Homel, Białoruś
Uralsk, Kazachstan
Moskwa, Rosja
Urodzeni w Rostowie nad DonemEdytuj
- Wiktor Asmajew (1947–2002) – radziecki jeździec sportowy.
- Jurij Baszmiet (ur. 1953) – rosyjski altowiolista.
- Swietłana Bojko (ur. 1972) – rosyjska florecistka.
- Iwan Bukawszyn (1995-2016) – rosyjski szachista.
- Siergiej Dawydow (ur. 1979) – rosyjski łyżwiarz figurowy.
- Feliks Dzierżanowski (1890–1975) – polski kompozytor i dyrygent.
- Alexei Eremenko Jr. (ur. 1983) – piłkarz.
- Aleksander Gałkin (ur. 1979) – rosyjski szachista.
- Swietłana Gonczarienko (ur. 1971) – rosyjska sprinterka.
- Eduard Gricun (ur. 1976) – rosyjski kolarz torowy.
- Gieorgij Jefriemienko (ur. 1986) – rosyjski wioślarz.
- Izabiełła Jurjewa (1899–2000) – rosyjska pieśniarka.
- Natalja Karimowa (ur. 1974) – rosyjska kolarka torowa, dwukrotna mistrzyni świata.
- Nikołaj Korolkow (ur. 1946) – radziecki jeździec sportowy.
- Aleksandr Kostogłod (ur. 1974) – rosyjski kajakarz.
- Wiktor Krawczenko (ur. 1941) – rosyjski lekkoatleta startujący w barwach ZSRR, trójskoczek.
- Antonina Kriwoszapka (ur. 1987) – rosyjska lekkoatletka, specjalizująca się w biegu na 400 m.
- Jerzy Liśniewicz (1919–2012) – polski architekt.
- Emilia Malessa (1909 –1949) – kapitan Armii Krajowej, powstaniec warszawski, kawaler orderu Virtuti Militari V klasy.
- Eva Rivas (ur. 1987) – rosyjska piosenkarka.
- Sabina Spielrein (1885–1942) – rosyjska lekarka, psychiatra, psychoanalityczka.
- Leonid Szamkowicz (1923–2005) – amerykański szachista pochodzenia rosyjskiego.
- Natalja Szaposznikowa (1961) – radziecka gimnastyczka.
- Isaak Spielrein (1891–1937) – radziecki psycholog.
- Władimir Szumiejko (ur. 1945) – polityk rosyjski.
- Ksawery Tartakower (1887–1956) – polski i francuski szachista.
- Gework Wartanian (1924–2012) – radziecki agent.
- Brunon Wierciński (1906–2007) – żołnierz Polskich Sił Powietrznych, szef mechaników 301 Dywizjonu „Obrońców Warszawy”.
- Jurij Zacharow (ur. 1937) – ukraiński piłkarz.
- Jerzy Żurawlew (1887–1980) – polski kompozytor.
- Siergiej Żygunow (ur. 1963) – rosyjski aktor i producent.
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b dane Federalnej Służby Statystyki Państwowej na 1 stycznia 2015.
- ↑ P. Kenez, Red Attack…, s. 64–65.
- ↑ P. Kenez, Red Attack…, s. 69.
- ↑ P. Kenez, Red Attack…, s. 95.
- ↑ P. Kenez, Red Attack…, s. 118.
- ↑ P. Kenez, Red Attack…, s. 131.
- ↑ P. Kenez, Red Advance…, s. 222.
- ↑ P. Kenez, Red Advance…, s. 238–239.
- ↑ Demoscope Weekly – Annex. Statistical indicators reference, demoscope.ru [dostęp 2017-11-26].
- ↑ Южный федеральный университет, www.sfedu.ru [dostęp 2018-05-25] (ros.).
- ↑ Указ Президента РФ от 20.09.2010 № 1144 «О военно-административном делении Российской Федерации».
BibliografiaEdytuj
- P. Kenez, Red Attack, White Resistance: Civil War in South Russia 1918, New Academia Publishing, Washington DC, ISBN 0-9744934-5-7.
- P. Kenez, Red Advance, White Defeat. Civil War in South Russia 1919–1920, New Academia Publishing, Washington DC 2004, ISBN 0-9744934-5-7.
