Rosół
Rosół – niezagęszczana zupa będąca wywarem mięsno-warzywnym.
| zupa | |
 miska rosołu | |
| Rodzaj |
zupa |
|---|---|
| Kuchnia | |
| Miejsce powstania | |
| Składniki | |
|
kura domowa, warzywa | |
Przyrządzanie edytuj
Sporządzana z drobiu (najczęściej kury[1][2] lub kurczaka, rzadziej z kapłona[3]), ewentualnie z wołowiny, baraniny (np. rosół skopowy ze Śląska Cieszyńskiego[4]) lub na Górnym Śląsku z gołębi[5]. Podawana z makaronem[6] typu nitki[7], wstążki lub z kluskami (np. lanymi), z ziemniakami lub z plackiem. Na Śląsku Cieszyńskim rosół podaje się również z kluskami wątrobianymi. W pierwszej książce kucharskiej wydanej w 1682 roku w Polsce, Compendium ferculorum, czyli zebranie potraw, znalazł się przepis na rosół polski[8].
Rosół jest potrawą, którą przygotowuje się stosunkowo długo. Przygotowanie polega na gotowaniu mięsa wraz z zestawem jarzyn – włoszczyzną. Aby przygotować smaczny i esencjonalny rosół, należy gotowanie składników rozpocząć od zimnej wody, powoli doprowadzając do lekkiego wrzenia. Taki sposób gotowania sprawia, że większość składników zawartych w mięsie i warzywach przechodzi do wywaru, który po doprawieniu staje się rosołem. Rosół stanowi też półprodukt – bazę do przygotowania wielu innych zup, m.in.: krupniku na rosole[9], zupy jarzynowej na rosole, barszczu z buraków na rosole[10][11].
Historia i nazwa edytuj
Zupa pierwotnie powstawała jako efekt długotrwałego gotowania w wodzie mięsa, które w dawnych czasach było konserwowane przez zasolenie i wysuszenie. Wywar ten zwano rozsół (czy rozsol), skąd wywodzi się dzisiejsza nazwa[12]. Rosół jest jedną z narodowych potraw polskich.
W Polsce w okresie PRL rosół uległ upowszechnieniu, należy do dań wskazywanych jako tradycyjne i typowe dla niedzielnego obiadu lub uroczystości obok kotleta schabowego[13].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Wielkopolski rosół z kury - Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi - Portal Gov.pl [online], Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi [dostęp 2023-02-21] (pol.).
- ↑ Rosół pomorski - Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi - Portal Gov.pl [online], Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi [dostęp 2023-02-21] (pol.).
- ↑ Rosół dworski z kapłona - Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi - Portal Gov.pl [online], Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi [dostęp 2023-02-21] (pol.).
- ↑ Lidia Przymuszała, Dorota Świtała-Trybek, Na szlaku „królowej śląskich zup”, „Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula” (60(3) Turystyka IV), 2018, s. 115–129, ISSN 2353-2688 [dostęp 2019-02-10] (pol.).
- ↑ Rosół z gołębi (gołąbki w rosole) po śląsku - Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi - Portal Gov.pl [online], Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi [dostęp 2023-02-20] (pol.).
- ↑ Rosół z nudlami (rosół z makaronem) - Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi - Portal Gov.pl [online], Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi [dostęp 2023-02-21] (pol.).
- ↑ Przepisy.pl, Rosół z kury [dostęp 2016-11-25]
- ↑ Rosół polski - Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi - Portal Gov.pl [online], Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi [dostęp 2023-02-21] (pol.).
- ↑ Krupnik, [w:] Lucyna Ćwierczakiewiczowa, 365 obiadów za 5 złotych, Wikiźródła, wolna biblioteka – pl.wikisource.org, 1871 [dostęp 2019-02-10] (pol.).
- ↑ Barszcz czysty, [w:] Lucyna Ćwierczakiewiczowa, 365 obiadów za 5 złotych, Wikiźródła, wolna biblioteka – pl.wikisource.org, 1871 [dostęp 2019-02-10] (pol.).
- ↑ Rozprawy Komisji Językowej XXIX, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2003, s. 158 [dostęp 2019-02-10] (pol.).
- ↑ Hanna Lis, Paweł Lis, Sergiusz Hieronimczak, "Kuchnia Wielkopolan dziś i wczoraj", Wielkopolska Organizacja Turystyczna, Poznań, 2019, s. 4, ISBN 978-83-63729-05-9
- ↑ Justyna Straczuk, Smak trwania, smak zmiany. Preferencje i praktyki jedzeniowe Polaków w kontekście zmiany społecznej, „Studia Socjologiczne”, 222 (3), 2016, s. 31–50, ISSN 0039-3371 [dostęp 2019-02-10] [zarchiwizowane z adresu] (pol.).
Bibliografia edytuj
- „Obiady u Kowalskich” – Jadwiga Kłosowska, wyd. Watra, Warszawa, ISBN 83-225-0093-9
- Hanna Szymanderska, Polska kuchnia tradycyjna, Warszawa: Świat Książki, 2009, ISBN 978-83-247-1570-1, OCLC 751109430.
- Elżbieta Gontarska, Kuchnia polska, Warszawa: Wyd. ARTI, 2008, ISBN 978-83-61150-86-2, OCLC 312992005.