Rousseaceae
Rousseaceae – rodzina roślin z rzędu astrowców. Obejmuje cztery rodzaje i 13 gatunków. Występują one na wyspie Mauritius (endemitem jest tu Roussea simplex), poza tym we wschodniej Australii (Abrophyllum i Cuttsia) oraz na wyspach południowo-zachodniej Oceanii od Nowej Gwinei do Nowej Zelandii (Carpodetus)[2][4]. Są to niskie drzewa i krzewy występujące w lasach w strefie ciepłego klimatu umiarkowanego i w klimacie podzwrotnikowym[5]. Abrophyllum ornans i Carpodetus serratus bywają uprawiane jako rośliny ozdobne. Wykorzystywane jest drewno gatunku Carpodetus serratus (twarde, ale przyciągające owady je drążące)[4].
 Roussea simplex | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina |
Rousseaceae |
| Nazwa systematyczna | |
| Rousseaceae DC. Prodr. 7(2): 521. late Dec 1839[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Roussea Sm. (1789)[3] | |
Morfologia edytuj
- Pokrój
- Niewielkie (do 8 m wysokości), zimozielone drzewa i krzewy ze wspinającymi się pędami (Roussea). W pędach rodzaju Abrophyllum występuje sok mleczny[5].
- Liście
- Skrętoległe, tylko u Roussea naprzeciwległe[6] lub okółkowe[2], pojedyncze, na brzegu płytko piłkowane[6]. Liście są krótkoogonkowe (ogonek do 4 cm długości) i średnich rozmiarów (długości 10–20 cm i szerokości 4–10 cm). Blaszka ma kształt od lancetowatego do owalnego[5].
- Kwiaty
- Promieniste i obupłciowe. U Roussea są okazałe, pojedyncze i 4-krotne[6][2], u pozostałych rodzajów drobne (do 5 mm długości), zebrane w wiechy[6], także baldachokształtne[5] i 5(-6)-krotne. Kielich niepozorny, bardzo krotki, rurkowaty, z odpadającymi ząbkami (u Roussea okazały[2]). Korona zwykle żółtej lub żółtawej barwy, z całobrzegimi płatkami[5][6]. Pręcików jest 5, rzadko 4 lub 6. Są wolne i mają równą długość, pylniki osadzone są na krótkich nitkach[5]. Zalążnia jest górna, powstaje z 5 owocolistków i posiada 5 komór, w których znajduje się od 10 do wielu zalążków. Słupek jest pojedynczy i na szczycie rozdzielony na 5 łatek[6][2].
- Owoce
- Czarne jagody o średnicy do ok. 12 mm[5] lub torebki[2][6], zawierające liczne, drobne nasiona[5].
Systematyka edytuj
Rodzaj Carpodetus i spokrewnione z nim rodzaje Cuttsia i Abrophyllum tradycyjnie włączane były do skalnicowatych Saxifragaceae lub twardziczkowatych Escalloniaceae, ew. sytuowane obok nich jako rodzina Carpodetaceae. Pokrewieństwo z rodzajem Roussea, którego pozycja systematyczna była przez długi czas niejasna, odkryto w wyniku analiz molekularnych. One też pozwoliły całą grupę określić jako siostrzaną dla dzwonkowatych Campanulaceae[4].
W obrębie rodziny pozycję bazalną zajmuje rodzaj Roussea, wyodrębniany jako podrodzina Rousseoideae. Rodzaj Carpodetus jest siostrzany z kolei wobec kladu obejmującego rodzaje Cuttsia i Abrophyllum[2].
- Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)
Rodzina zaliczona do rzędu astrowców Asterales reprezentującego klad astrowych w obrębie okrytonasiennych w systemie APG III (2009)[2]. Jest rodziną siostrzaną dla dzwonkowatych (Campanulaceae), wraz z którą stanowi klad bazalny w rzędzie astrowców[2].
| astrowce |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Podział rodziny[2]
- podrodzina Rousseoideae Horaninow
- Roussea Smith
- podrodzina Carpodetoideae J. Lundberg
- Cuttsia Mueller
- Carpodetus Forster
- Abrophyllum J. D. Hooker
Przypisy edytuj
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-05] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-05] (ang.).
- ↑ a b Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – R. Cornell University. [dostęp 2015-08-16].
- ↑ a b c Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 589–590. ISBN 978-1-842466346.
- ↑ a b c d e f g h L. Watson, M. J. Dallwitz: Rousseaceae Hook. f. ex Benth.. [w:] The families of flowering plants [on-line]. delta-intkey.com. [dostęp 2015-08-15].
- ↑ a b c d e f g Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 284. ISBN 1-55407-206-9.