Wikipedia

Rowy (województwo pomorskie)

wieś w województwie pomorskim
Zobacz też: Rowy w innych znaczeniach tego słowa.

Rowy (kaszb. Rów lub Rowë[5][6], niem. Rowe) – nadmorska wieś letniskowa w północnej Polsce, w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Ustka[7][4]. Leży na Wybrzeżu Słowińskim na zachód od jeziora Gardno, u ujścia rzeki Łupawy.

Rowy
wieś
Ilustracja
Centrum Rowów
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Powiat

słupski

Gmina

Ustka

Liczba ludności (2021)

375[2]

Strefa numeracyjna

59

Kod pocztowy

76-212[3]

Tablice rejestracyjne

GSL

SIMC

0752332[4]

Położenie na mapie gminy wiejskiej Ustka
Mapa konturowa gminy wiejskiej Ustka, blisko górnej krawiędzi po prawej znajduje się punkt z opisem „Rowy”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko górnej krawiędzi nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Rowy”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Rowy”
Położenie na mapie powiatu słupskiego
Mapa konturowa powiatu słupskiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Rowy”
Ziemia54°39′52″N 17°03′07″E/54,664444 17,051944[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Port rybacki
Plaża w Rowach
Ulica Plażowa
Neoromański kościół z 1849 roku
Promenada w Rowach

Wieś jest siedzibą sołectwa Rowy. W miejscowości znajduje się mały port rybacki.

Według danych z 31 grudnia 2021 miejscowość liczyła 375 mieszkańców.

Geografia

edytuj

Na zachód od Rowów występuje wybrzeże klifowe, a na wschód ruchome wydmy Słowińskiego Parku Narodowego, rozciągającego się na wschód od miejscowości.

Zachodnia część miejscowości (od ul. Bałtyckiej) została objęta obszarem chronionego krajobrazu "Pas Pobrzeża na Wschód od Ustki".

Części wsi

edytuj
Integralne części wsi Rowy[7][4]
SIMC Nazwa Rodzaj
0752349 Rówek część wsi

Nazwa

edytuj

Nazwa jest wzmiankowana po raz pierwszy w 1282 i ma pochodzenie słowiańskie. Wywodzi się od rzeczownika pospolitego rów w znaczeniu „jar, podłużna dolina” lub „głębia na morzu”[8]. W lokalnych gwarach słowińskich została odnotowana w wariantach Rö́u, Rö́uv, Rö́uw[9], Ròw[10]. Nazwa niemiecka jest adaptacją fonetyczną nazwy słowiańskiej[8]. Współczesna forma mnoga Rowy jest wynikiem interpretacji nazwy niemieckiej jako mnogiej przez Komisję Ustalania Nazw Miejscowości[8].

Rada Języka Kaszubskiego proponuje opartą na polskiej kaszubską formę nazwy Rowë[11].

Historia

edytuj

Tereny na których leżą Rowy wchodziły w skład Polski od czasów Mieszka I do XIII w. Pod względem kościelnym obejmowało je biskupstwo w Kołobrzegu założone w roku 1000 przez Bolesława Chrobrego. Pierwsze wzmianki o Rowach pochodzą z 1282 roku, a znaleziska archeologiczne dowodzą, że wieś była zamieszkana już w okresie prehistorycznym[12]. W XIV wieku wybudowano w Rowach pierwszy kościół, wieś zamieszkiwała wyłącznie ludność słowińska, w 1799 roku ostatni raz wygłoszono kazanie w języku słowińskim. Z Rowów pochodzi rodzina niemieckich hrabiów Yorck von Wartenburg.

W 1947 roku ustalono urzędowo nazwę Rowy[13]. Od 10 do 24 września 2000 r. w Rowach odbyły się mistrzostwa świata seniorów w szachach[14][15]. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie słupskim.

Zabytki

edytuj
  • kościół pw. Apostołów Piotra i Pawła w stylu neoromańskim z granitowego kamienia zbudowany jako kościół protestancki w latach 1844–1849[16][17]. Budowla znajduje się w rejestrze konserwatorskim[18]. Po II wojnie światowej przekazany kościołowi rzymsko-katolickiemu.
  • Wzgórze cmentarne pełniące do lat 50. XX w. funkcje cmentarza, który jednak po zmianach które nastąpiły po II wojnie światowej został zlikwidowany. Do tej pory istnieją jeszcze nieliczne pozostałości po starym cmentarzu w Rowach. Na cmentarzu oprócz mieszkańców chowani byli także polegli marynarze ze statków rozbitych w okolicach Rowów i Dębiny, wielu narodowości, m.in. Szwedów, Holendrów, Francuzów, a nawet Arabów. Według zapisów w rowieńskiej kronice kościelnej, w latach 1796–1936 w pobliżu Rowów rozbiło się co najmniej 25 żaglowców i statków[19].
  • Pozostałości gródka, na którym w średniowieczu wznosiła się rezydencja rycerska typu motte w postaci wieży otoczonej wałem i fosą. Gródek znajduje się na końcu wschodniej części ulicy Spokojnej nad Jeziorem Gardno.

Turystyka

edytuj

Miejscowość turystyczna (dawniej osada rybacka) położona między Łebą a Ustką wśród lasów sosnowych. Nad morzem wyznaczone zostały 2 letnie kąpieliska. Kąpielisko Rowy Zachód ma łączną długość linii brzegowej 400 metrów i 4 zejścia na plażę, natomiast kąpielisko Rowy Wschód ma łączną długość linii brzegowej 200 m i 1 zejście na plażę[20]. W 2011 r. kąpielisko Rowy Wschód spełniało wytyczne wymogi jakościowe dla wody w kąpielisku Dyrektywy Unii Europejskiej 76/160/EEC, a kąpielisko Rowy Zachód spełniało obowiązkowe wymogi (woda nie miała jednak parametrów wytycznych)[21].

Co roku w lipcu w miejscowości organizowany jest Bieg 10 mil „Szlakiem Zwiniętych Torów”[22][23][24].

Transport

edytuj

W sezonie do miejscowości można się dostać licznymi autobusami ze Słupska, Ustki oraz Kluk[25].

Od 1 lipca do 31 sierpnia kursują autobusy dalekobieżne[26].

Poza sezonem można dotrzeć codziennie autobusem ze Słupska a w dni robocze również z Ustki oraz Objazdy[27].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 116840
  2. ↑ GUS – Rowy w liczbach [online], polskawliczbach.pl [dostęp 2023-07-15].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1084 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT
  5. ↑ Friedrich Lorentz, Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem, Instytut Zachodnio-Słowiański przy Uniwersytecie Poznańskim, 1923, s. 148 (pol.).
  6. ↑ Uchwała nr 6 2010 – Nazwy miast, wsi gminnych i sołeckich – Skarbnica Kaszubska [online] [dostęp 2023-12-19] (pol.).
  7. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  8. ↑ a b c Witold Iwicki, Toponimia byłego powiatu słupskiego, Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskie, 1993, s. 93.
  9. ↑ Friedrich Lorentz, Slovinzisches Wörterbuch: zweiter Teil: P-Z : Orts- und Personennamen. Nachträge, Unsichere Wörter, Sankt Petersburg: Kaiserliche Akademie der Wissenschaften, 1912, s. 1516.
  10. ↑ Friedrich Lorentz, Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem, Poznań: Instytut Zachodniosłowiański, 1923, s. 148.
  11. ↑ Felicja Baska-Borzyszkowska i inni, Polsko-kaszubski słownik nazw miejscowych, Gdańsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, 2017, s. 219, ISBN 978-83-62137-50-3.
  12. ↑ Czesław Piskorski, Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 232, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482.
  13. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 1 lipca 1947 r. (M.P. z 1947 r. nr 111, poz. 719, s. 11)
  14. ↑ Andrzej Filipowicz: Polish Chess Federation. [dostęp 2012-07-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-10)].
  15. ↑ World Seniors. Mark Crowther. [dostęp 2012-07-14].
  16. ↑ kościół pw. Ap Piotra i Pawła. Netfactory Michał Piaścik. [dostęp 2012-07-14].
  17. ↑ Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 280, ISBN 978-83-7495-133-3.
  18. ↑ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Ustka. Przedsiębiorstwo Projektowo-Realizacyjne „Dom” 2002-12. s. 82 (Załącznik nr 1 do Uchwały Nr V/37/2002 Rady Gminy Ustka z dnia 30 grudnia 2002 r.)
  19. ↑ Rowy Wzgórze Cmentarne. [dostęp 2014-02-10].
  20. ↑ Uchwała Nr VII.77.2011 Rady Gminy Ustka z dnia 20 maja 2011 r. (Dz. Urz. Woj. Pomorskiego z 2011 r. Nr 69 poz. 1488)
  21. ↑ Bathing water quality - data viewer. European Environment Agency. [dostęp 2012-08-03]. (ang.).
  22. ↑ XII Bieg 10 Mil Szlakiem Zwiniętych Torów. Urząd Gminy w Ustce, 2012-07-05. [dostęp 2012-07-14].
  23. ↑ Zapraszamy na bieg 10 mil!. Urząd Gminy w Ustce, 2011-07-08. [dostęp 2012-07-14].
  24. ↑ Rafał Szymański: Yared Shegumo wygrał bieg w Rowach. [w:] Serwis Głosu Pomorza [on-line]. Media Regionalne Sp. z o.o.. [dostęp 2012-07-14].
  25. ↑ Rozkład jazdy wakacyjnych połączeń autobusowych | Powiat Słupski [online], powiat.slupsk.pl [dostęp 2023-11-16].
  26. ↑ FlixBus: Convenient and affordable bus travel in the US from $4.99 [online], www.flixbus.com [dostęp 2023-11-16] (ang.).
  27. ↑ ROZKŁAD JAZDY WYBIERZ SWOJĄ LINIĘ [online] [dostęp 2023-11-16].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rowy_(województwo_pomorskie)&oldid=75686084”