Ruda Wołoska
Ruda Wołoska – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Tomaszów Lubelski[5][6].
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
84 |
| Kod pocztowy |
22-600[4] |
| Tablice rejestracyjne |
LTM |
| SIMC |
0902524[5] |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Tomaszów Lubelski  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu tomaszowskiego  | |
 50°25′53″N 23°28′15″E/50,431389 23,470833[1]
| |
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.
Wieś jest sołectwem w gminie Tomaszów Lubelski[7]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 453 mieszkańców[8].
Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Trójcy Przenajświętszej w Łaszczówce[9].
Części wsi edytuj
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 902547 | Groszki | część wsi |
Historia edytuj
Wieś prawa wołoskiego, położona była w pierwszej połowie XV wieku w województwie bełskim[10]. Wieś historycznie położona w powiecie bełskim. Notowana w pierwszej ćwierci XV wieku. Około 1425 roku do 1528 r. a więc ponad 100 lat pozostawała w posiadaniu Małdrzyków herbu Wąż[a], następnie po linii żeńskiej Małdrzyków przeszła do Marcinowskich, zaś w 1596 do Floriana Łaszcza-Nieledewskiego[11]. Ten ostatni w latach 1609-1610 lokuje na gruntach Rudy Wołoskiej miasto Nowy Łaszcz (obecnie Łaszczówka). Lokacja jak pokazał czas nie była udana, w wieku XVII o Łaszczówce pisano jako o wsi.
Według noty SgKP z roku 1888, występują tu pokłady wapnia i torfu [12]. Przy trzech drogach wychodzących ze wsi znajdowały się drewniane krzyże, które miały bronić mieszkańców od głodu i morowego powietrza. We wsi były stawy, młyn wodny, kaszarnia. Było też kilku tkaczy. Ludność początkowo zajmowała się pasterstwem, a potem rolnictwem. Chłopi do czasu uwłaszczenia pracowali na pańskim raz w tygodniu, a jeżeli ktoś był zadłużony, to pracował i cztery dni.
Miejscowi włościanie, przeważnie małorolni, szukali zarobku w pobliskich folwarkach albo u żydów w mieście. Byli też tacy, którzy emigrowali do Ameryki. Szkołę powszechną, 4-klasową, założono dopiero w 1916 roku. Klasy umieszczono w budynkach miejscowych gospodarzy, dopiero w 1963 roku szkoła znalazła się w budynku własnym.
Spis ludności z r. 1921 (wówczas wieś w gminie Majdan Górny) wykazywał we wsi 57 domów oraz 389 mieszkańców, w tym 12 Żydów i 18 Ukraińców[13].
Zabytki edytuj
- Dwie figury, które stoją przy wjeździe do miejscowości od strony Tomaszowa. Jedna, wykonana z kamienia, należy do najstarszych figur w okolicy. Pochodzi z 1851 roku. Jest to słup z rzeźbą św. Jana Nepomucena. Jej fundatorem był właściciel majątku Teofil Bojeński. Druga, stojąca w cieniu czterech lip, jest ku czci Matki Boskiej. Żeliwny krzyż z 1907 roku, stojący na kolumnie, jest opleciony liściastą wicią. Fundatorem tej figury był Andrzej Pawluczuk.
Uwagi edytuj
- ↑ W wieku XIV na ziemi bełskiej żyły dwa rody noszące to samo nazwisko Małdrzyków, lecz posługujące się różnymi herbami i dysponujące osobną własnością.
- Jedna linia, byli to Małdrzykowie herbu Róża posesorzy na Łuczycach kupionych od księcia Ziemowita IV, także Starogrodzie i Czartowcu, uzyskanych w nieznany sposób. Linia ta wygasła prawdopodobnie z braku męskiego potomstwa. Założycielem był Mikołaj z Kobiel w pobliżu Radomska, sekretarz księcia Witolda, późniejszy kasztelan bełski. Był także odbiorcą Jagiełłowego zapisu na Krzeszowie wraz z powiatem. Dzięki swej pozycji w kancelarii wielkoksiążęcej i hojności Witolda doszedł do znacznego majątku, mimo iż zaczynał od skromnego działu w Kobielach.
- Druga linia, Małdrzykowie herbu Wąż, prawdopodobnie pochodzący z mazowieckiej siedziby Wężów – gostyńskiej wsi Mnich, siedzący na Przeworsku i Chodywańcach. Rodzina ta powiększała swój majątek, położony na terenie zapóźnionym osadniczo, akcją kolonizacyjną po roku 1398. Dzięki ich staraniom zaludnione zostało Rogoźno, Ruda Wołoska i Wola Chodywaniecka. Ród ten zdobył się na wczesną, bo pochodzącą sprzed 1422 r. i samodzielną fundację kościelną w Chodywańcach. W XVI w. posiadłości Małdrzyków herbu Wąż, rokujące na dalsze poszerzanie się w kierunku pustek osadniczych, przechodzą „porzez białogłowy” w ręce Marcinowskich herbu Topór, a następnie Zamoyskich, Lipskich i Łaszczów (Andrzej Janeczek – Osadnictwo pogranicza polsko-ruskiego. Województwo bełskie od schyłku XIV do początku XVII w.).
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 117822
- ↑ Wieś Ruda Wołoska w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-11-06], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-11-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1097 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2017-08-09].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200), ze zmianami w obwieszczeniu z dnia 4 sierpnia 2015(dts) (Dz.U. z 2015 r. poz. 1636).
- ↑ Jednostki pomocnicze gminy Tomaszów Lubelski. Urząd Gminy Tomaszów Lubelski. [dostęp 2020-03-11].
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ Grzegorz Jawor, Osady prawa wołoskiego i ich mieszkańcy na Rusi Czerwonej w późnym średniowieczu, Lublin 2000, s. 212, 222.
- ↑ Janeczek Andrzej: Osadnictwo pogranicza polsko-ruskiego. Województwo bełskie od schyłku XIV do początku XVII w.. Wrocław: 1991.
- ↑ Ruda (60) WOłoska, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 888.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych, t. IV, Województwo lubelskie, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1924 [dostęp 2017-08-09].