Wikipedia

Rudawiec nilowy

gatunek ssaka

Rudawiec nilowy[16], rudawka nilowa[17] (Rousettus aegyptiacus) – gatunek ssaka z podrodziny Rousettinae w obrębie rodziny rudawkowatych (Pteropodidae).

Rudawiec nilowy
Rousettus aegyptiacus[1]
(É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1810)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

nietoperze

Podrząd

rudawkokształtne

Rodzina

rudawkowate

Podrodzina

Rousettinae

Plemię

Rousettini

Rodzaj

rudawiec

Gatunek

rudawiec nilowy

Podgatunki
  • R. a. aegyptiacus (É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1810)
  • R. a. arabicus J. Anderson & de Winton, 1902
  • R. a. leachii (A. Smith, 1829)
  • R. a. princeps Juste & Ibáñez, 1993[13]
  • R. a. tomensis Juste & Ibáñez, 1993[14]
  • R. a. unicolor (J.E. Gray, 1870)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[15]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Taksonomia edytuj

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1810 roku francuski przyrodnik Étienne Geoffroy Saint-Hilaire nadając mu nazwę Pteropus agyptiacus[2]. Holotyp pochodził z obszaru Piramidy Cheopsa w Gizie, w Egipcie[18].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają sześć podgatunków[19]. Podstawowe dane taksonomiczne podgatunków (oprócz nominatywnego) przedstawia poniższa tabelka:

Podgatunek Oryginalna nazwa Autor i rok opisu Miejsce typowe
R. a. arabicus Rousettus arabicus J. Anderson & Winton, 1902 Lahidż, w pobliżu Adenu, Jemen[20].
R. a. leachii Pteropus Leachii A. Smith, 1829 Gardens, Kapsztad, Kraj Przylądkowy, Południowa Afryka[21].
R. a. princeps Rousettus aegyptiacus princeps Juste & Ibáñez, 1993 Roça Bela Vista, nad rzeką Papagaio, 2 km na południe od miasta Santo António (1°37′N 7°24′E/1,616667 7,400000), Wyspa Książęca, Wyspy Świętego Tomasza i Książęca[22].
R. a. tomensis Rousettus aegyptiacus tomensis Juste & Ibáñez, 1993 Santa Catarina (0°16′N 6°29′E/0,266667 6,483333), Wyspa Świętego Tomasza, Wyspy Świętego Tomasza i Książęca[23].
R. a. unicolor Eleutherura unicolor J.E. Gray, 1870 Gabon[24].

Etymologia edytuj

  • Rousettus: fr. nazwa roussette dla rudawki, od rousset „czerwonawy”[25].
  • aegyptiacus: łac. Aegyptiacus „egipski”, od gr. Αιγυπτιακος Aiguptiakos „z Egiptu”, od Αιγυπτος Aiguptos „Egipt”[26].
  • arabicus: łac. Arabicus „arabski”, od Arabia „Arabia”, od gr. Aραβια Arabia „Arabia”, od Aραψ Araps „Arab”, Aραβες Arabes „Arabowie”[27].
  • leachii: dr William Elford Leach (1790–1836), angielski zoolog, biolog morski[28].
  • princeps: Wyspa Książęca (port. Ilha do Príncipe), Zatoka Gwinejska[13].
  • tomensis: Wyspa Świętego Tomasza (port. Ilha de São Tomé), Zatoka Gwinejska[14].
  • unicolor: łac. unicolor, unicoloris „zwykły, jednolity, jednego koloru”, od uni- „jedno-”, od unus „jeden”; color, coloris „kolor”[29].

Zasięg występowania edytuj

Rudawiec nilowy występuje w Afryce i na Bliskim Wschodzie zamieszkując w zależności od podgatunku[19]:

Introdukowany w 2000 roku na Wyspach Kanaryjskich (Teneryfa), ale prawdopodobnie został skutecznie wytępiony i już tam nie występuje[30][19].

Morfologia edytuj

Długość ciała (bez ogona) 138–192 mm, długość ogona 6,6–25 mm, długość ucha 18–27 mm, długość tylnej stopy 17–38 mm, długość przedramienia 82–106 mm; rozpiętość skrzydeł około 60 cm; masa ciała 81–171 g[30]. Futerko rudawki nilowej jest lśniące. Ma barwę szarobrunatną, skrzydła są ciemnobrązowe.

Tryb życia edytuj

Jak większość rudawek, żywi się głównie owocami. Jest to jedyny rodzaj rodziny rudawkowatych, posługujący się echolokacją. W przeciwieństwie jednak do innych echolokujących nietoperzy, sygnały używane do orientacji wytwarza nie krtanią, ale poprzez mlaskanie językiem. Związane jest to z zasiedlaniem przez rudawkę nilową m.in. jaskiń, gdy tymczasem wiele innych gatunków rudawkowatych tworzy odsłonięte kolonie, wiszące na wysokich drzewach. Łatwo się oswaja i dobrze znosi hodowlę w ogrodach zoologicznych. Na schronienia wybiera głównie drzewa i jaskinie.

Uwagi edytuj

  1. ↑ Błąd drukarski.
  2. ↑ Uzasadniona poprawka Pteropus agyptiacus É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1810.
  3. ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Rousettus aegyptiacus tomensis Juste & Ibáñez, 1993.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Rousettus aegyptiacus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b É. Geoffroy Saint-Hilaire. Description des roussettes et des céphalotes, deux nouveaux genres de la famille des chauve-souris. „Annales du Muséum d’histoire naturelle”. 15, s. 96, 1810. (fr.). 
  3. ↑ É. Geoffroy Saint-Hilaire: Description des mammifères qui se trouvent en Egypte. W: France. Commission des sciences et arts d’Egypte: Description de l’Égypte, ou, Recueil des observations et des recherches qui ont été faites en Égypte pendant l’expédition de l’armée française. T. 2. Paris: Imprimerie impériale, 1817, s. 134. (fr.).
  4. ↑ M.H.C. Lichtenstein: Verzeichniss der Doubletten des Zoologischen Museums der Königl. Universität zu Berlin: nebst Beschreibung vieler bisher unbekannter Arten von Säugethieren, Vögeln, Amphibien und Fischen. Berlin: T. Trautwein, 1823, s. 3, 5. (niem.).
  5. ↑ C.J. Temminck: Monographie de mammalogie. T. 1. Paris: 1824, s. 197. (fr.).
  6. ↑ A. Smith. Contributions to the natural history of South Africa, &c. „Zoological Journal”. 4 (16), s. 433, 1829. (ang.). 
  7. ↑ J. Smuts: Dissertatio zoologica, enumerationem mammalium capensium continens: tribus tabulis adjunctis. Leidae: Apud J.C. Cyfveer, 1832, s. 3. (łac.).
  8. ↑ J.E. Gray: Catalogue of Monkeys, Lemurs, and Fruit-eating Bats in the collection of the British Museum. London: The Trustees, 1870, s. 117. (ang.).
  9. ↑ J. Anderson & W.E. de Winton: Zoology of Egypt: Mammalia. London: B. Quaritch, 1902, s. 86, 88, 89–90. (ang.).
  10. ↑ A.J.E. Lönnberg: Mammalia. W: Y. Sjöstedt: Wissenschaftliche ergebnisse der Schwedischen zoologischen expedition nach dem Kilimandjaro, dem Meru und den umgebenden Massaisteppen Deutsch-Ostafrikas 1905-1906. Cz. 1. Stockholm: Tryckt hos P. Palmquists aktiebolag, 1910, s. 7. (ang.).
  11. ↑ M. Eisentraut. Der Rassenkreis Rousettus aegyptiacus E. Geoff. „Bonner zoologische Beiträge”. 10 (3–4), s. 231, 1960. (niem.). 
  12. ↑ A. Feiler, J. Haft & P. Widmann. Beobachtungen und Untersuchungen an Säugetieren der Insel São Tomé (Golf von Guinea) (Mammalia). „Faunistische Abhandlungen Staatliches Museum für Tierkunde Dresden”. 19, s. 22, 1993. (niem.). 
  13. ↑ a b Juste i Ibáñez 1993 ↓, s. 123.
  14. ↑ a b Juste i Ibáñez 1993 ↓, s. 124.
  15. ↑ C. Korine, Rousettus aegyptiacus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2022-05-06] (ang.).
  16. ↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 86. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  17. ↑ K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 315, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
  18. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Rousettus (Rousettus) aegyptiacus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-05-06].
  19. ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 94. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
  20. ↑ Zijlstra ↓, s. N#19554.
  21. ↑ Zijlstra ↓, s. N#19555.
  22. ↑ Zijlstra ↓, s. N#19558.
  23. ↑ Zijlstra ↓, s. N#19559.
  24. ↑ Zijlstra ↓, s. N#19561.
  25. ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 612, 1904. (ang.). 
  26. ↑ The Key to Scientific Names ↓, aegyptiacus [dostęp 2022-05-06].
  27. ↑ The Key to Scientific Names ↓, arabicus [dostęp 2022-05-06].
  28. ↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 238. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
  29. ↑ The Key to Scientific Names ↓, unicolor [dostęp 2022-05-06].
  30. ↑ a b N. Giannini, C. Burgin, V. Van Cakenberghe, S. Tsang, S. Hintsche, T. Lavery, F. Bonaccorso, F. Almeida & B. O’Toole: Family Pteropodidae (Old World Fruit Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 87–88. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

Bibliografia edytuj

  • J. Juste & C. Ibañez. Geographic variation and taxonomy of Rousettus aegyptiacus (Mammalia: Megachiroptera) in the islands of the Gulf of Guinea. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 107 (2), s. 117–129, 1997. DOI: 10.1111/j.1096-3642.1993.tb00217.x. (ang.). 
  • J.S. Zijlstra: Home. Hesperomys project. [dostęp 2022-05-05]. (ang.).
  • The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rudawiec_nilowy&oldid=68339456”