Ruiny kościoła św. Stanisława w Żarkach
Ruiny kościoła św. Stanisława, biskupa męczennika w Żarkach – ruiny kościoła barokowego z II poł. XVIII w.
 nr rej.:- A/1285/23 z 30 października 2023 (woj. śląskie)[1] - 430/60 i 36/76/A z dnia 18.03.1960 i 16.02.1978 (woj. katowickie i woj. częstochowskie)[2] | |||||||||||
| |||||||||||
| Państwo | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||
| Kościół | |||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie Żarek  | |||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |||||||||||
Położenie na mapie powiatu myszkowskiego  | |||||||||||
Położenie na mapie gminy Żarki  | |||||||||||
 50°36′54,079″N 19°22′55,013″E/50,615022 19,381948
| |||||||||||
Kościół zbudowany został przed rokiem 1782 z łamanego kamienia wapiennego, na wzgórzu Laskowiec, w miejscu przydrożnej drewnianej kaplicy. Kaplica ta wzmiankowana była w 1595, 1748 i 1763 roku, jako stojąca przy ważnym trakcie handlowym prowadzącym z Krakowa do Częstochowy[3] .
Świątynia od połowy XIX w. z nieznanych przyczyn znajduje się w stanie trwałej ruiny. W latach 1982–1983, dzięki członkom Towarzystwa Przyjaciół Żarek, kościół został odgruzowany oraz przeprowadzono badania archeologiczne, dzięki którym odkryto pochówki, datowane na drugą połowę XV w. W 1989 r. wypełniono ubytki murów, zabezpieczając ich koronę.
Pozostałości ścian kościoła wskazują, że była to niewielka, jednonawowa świątynia z trójbocznie zamkniętym prezbiterium. Pierwotnie posiadał trzy ołtarze i dwa wejścia. Wnętrze doświetlone było przez trzy lub cztery okna. Nawę prawdopodobnie przykrywał dach dwuspadowy, a prezbiterium – niższy dach wielospadowy.
Ruiny są ogólnodostępne, obok nich znajduje się parking, tablice informacyjne i stoły z ławkami. Z miejsca ruin doskonale widać tzw. kuestę jurajską, dającą rozległy widok na pradolinę Warty.
Co roku, 8 maja, tradycyjnie przy ruinach kościoła odbywaną się uroczystości poświęcone patronowi św. Stanisławowi oraz odprawiana jest msza święta[4].
Przypisy edytuj
- ↑ Spis obiektów nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków z terenu województwa śląskiego (stan na 27 listopada 2023 r.) (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2023-12-02]
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
- ↑ Rejduch-Samkowa Izabela, Samek Jan (red.): Katalog zabytków sztuki w Polsce. Tom VI. Województwo katowickie. Zeszyt 9. Powiat myszkowski. Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 1962, s. 32.
- ↑ Na górze Laskowiec uczczono pamięć św. Stanisława. myszkow.naszemiasto.pl, 2015-05-12. [dostęp 2016-08-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-18)].
Bibliografia edytuj
- Ruiny kościoła św. Stanisława w Żarkach. slaskie.travel. [dostęp 2016-08-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-18)].
- Kościół pw. św. Stanisława w Żarkach (ruiny). peuk.fiiz.pl. [dostęp 2016-08-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-18)].