Rupiforficula – wymarły rodzaj owadów z rzędu skorków i podrzędu Neodermaptera, obejmujący tylko trzy znane gatunki.

Rupiforficula
Engel et Chatzimanolis, 2010
Okres istnienia: eocenoligocen
56/23.03
56/23.03
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Podgromada

owady uskrzydlone

Infragromada

nowoskrzydłe

Rząd

skorki

Podrząd

Neodermaptera

Rodzaj

Rupiforficula

Typ nomenklatoryczny

Labiduromma scudderi Brown, 1984

Dwa gatunki z zaliczane obecnie do tego rodzaju zostały opisane w 1890 roku przez Samuela Hubbarda Scuddera[1][2]. Trzeci gatunek opisał w 1984 roku F.M. Brown[3][2]. Opisów wszystkich z nich dokonano na podstawie skamieniałości znalezionych w Florissant w Kolorado (Stany Zjednoczone) i pochodzących z przełomu eocenu i oligocenu. Wszystkie zaklasyfikowane zostały pierwotnie do rodzaju Labiduromma[1][3]. W 2010 roku Stylianos Chatzimanolis i Michael Engel dokonali rewizji rodzaju Labiduromma, wydzielając te gatunki do rodzaju Rupiforficula. Nazwa rodzajowa jest połączeniem łacińskich słów rupes („skała”) i forficula („małe szczypce” oraz nazwa rodzajowa skorka Forficula)[4]. Do zaliczanych doń gatunków należą[4][2]:

  • Rupiforficula inferna (Scudder, 1890)
  • Rupiforficula labens (Scudder, 1890)
  • Rupiforficula scudderi (Brown, 1984)

Owad ten miał wyraźnie zwężające się ku przodowi, trapezowate przedplecze. Pokrywy (tegminy) były mniej więcej dwukrotnie dłuższe niż szerokie, o stosunkowo prostych krawędziach bocznych i tylnych. Wydłużony odwłok miał boki prawie równoległe na odcinku nasadowym, a dalej aż do wierzchołka wypukłe. Długość ostatniego z jego tergitów była większa od szerokości i nieco mniejsza lub prawie równa długości tergitu przedostatniego. Małe pygidium było tępo zaokrąglone. Przekształcone w szczypce przysadki odwłokowe miały ramiona niezbyt daleko od siebie osadzone, symetryczne, wydłużone, długości co najmniej ¾ odwłoka, niepiłkowane i bezzębne, prawie na całej długości proste, tylko u części gatunków z zakrzywionymi do wewnątrz wierzchołkami[4].

Przypisy edytuj

  1. a b Samuel Hubbard Scudder. The Tertiary insects of North America. „Report of the United State Geological Survey of the Territories”. 13 (1–734), 1890. 
  2. a b c Heidi Hopkins, Michael D. Maehr, Fabian Haas, Lesley S. Deem: genus †Rupiforficula Engel & Chatzimanolis, 2010. [w:] Dermaptera Species File (Version 5.0/5.0) [on-line]. [dostęp 2019-01-10].
  3. a b F.M. Brown. Two undescribed fossil Dermaptera from Florissant, Colorado. „Entomological News”. 95 (1), s. 33–35, 1984. 
  4. a b c Stylianos Chatzimanolis, Michael S. Engel. Rupiforficula Scudder: A Genus of Tertiary Earwigs, Not Rove Beetles, and the Classification of Florissant Fossil Dermaptera (Insecta). „Annales Zoologici”. 60 (1), s. 101-108, 2010. DOI: 10.3161/000345410X499588.