Rusznica

Rusznica (staropol. ruśnica z czes. ručnice) – jeden z pierwszych typów prymitywnej ręcznej broni palnej nie posiadającej zamka, znanej w Europie już od XIV w. W szerszym znaczeniu, mianem rusznic określa się niekiedy również nowocześniejsze (produkowane od XVI do XVII w.) muszkiety (z zamkami lontowymi) oraz arkebuzy (z zamkami kołowymi). Potocznie nazwa ta bywa stosowana również w odniesieniu do karabinów przeciwpancernych z XX w.

Strzelanie z rusznicy (kon. XIV w.)

Lufy średniowiecznych rusznic wytwarzano poprzez okuwanie rozżarzonej sztaby wokół okrągłego stalowego pręta. W rezultacie uzyskiwano lufy lekkie, a jednocześnie mocniejsze od odlewanych. Z rusznicy strzelano trzymając drewniane łoże pod pachą (dokładne celowanie nie było możliwe). Odpalenie ładunku miotającego odbywało się poprzez ręczne przyłożenie lontu lub tlącej się hubki do podsypanej prochem panewki. Lżejszą wersją rusznicy był petrynał z którego strzelano opierając kolbę o napierśnik zbroi, natomiast cięższą wersją używaną do strzelania z umocnień (np. murów miejskich) była hakownica.

Pierwsze rusznice pojawiły się w wojsku I Rzeczypospolitej za czasów panowania Zygmunta Starego, stanowiąc często spotykaną broń wśród wojsk obrony potocznej.

Zobacz też

• petrynał
• hakownica
• półhak
• muszkiet
• arkebuz
• rusznica przeciwpancerna

Bibliografia

• WłodzimierzW. Kwaśniewicz WłodzimierzW., Leksykon dawnej broni palnej, Warszawa: Bellona, 2004, ISBN 83-11-09874-3, OCLC 69619189 .