Rybak nocny
Rybak nocny[31] (Noctilio leporinus) – gatunek ssaka z rodziny rybakowatych (Noctilionidae).
| Noctilio leporinus[1] | |||||
| (Linnaeus, 1758) | |||||
| |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Infragromada | |||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Nadrodzina | |||||
| Rodzina | |||||
| Rodzaj | |||||
| Gatunek |
rybak nocny | ||||
| |||||
| Podgatunki | |||||
| |||||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[30] | |||||
 | |||||
| Zasięg występowania | |||||
 Kolor bordowy - N. leporinus leporinus, kolor zielony - N. leporinus mastivus, kolor niebieski - N. leporinus rufescens. | |||||
Taksonomia edytuj
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego nazwał w 1758 roku szwedzki przyrodnik Karol Linneusz nadając mu nazwę Vespertilio leporinus[2]. Holotyp pochodził z Surinamu[32].
Taksonomia N. leporinus od dłuższego czasu jest stabilna[33]. Nowsze prace oparte na sekwencjonowaniu DNA mitochondrialnego (region kontrolny) i jądrowego (RAG2) materiału genetycznego dały stosunkowo jednolity krajobraz filogenetyczny o niskiej różnorodności genetycznej, który wydaje się wskazywać, że podgatunek z północnego zasięgu jest ważny[33]. W Ameryce Południowej N. leporinus może być reprezentowany tylko przez jeden inny podgatunek, ale potrzebne są dodatkowe badania[33]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają trzy podgatunków[33]. Podstawowe dane taksonomiczne podgatunków (oprócz nominatywnego) przedstawia poniższa tabelka:
| Podgatunek | Oryginalna nazwa | Autor i rok opisu | Miejsce typowe |
|---|---|---|---|
| N. l. mastivus | Vespertilio Mastivus | Vahl, 1797 | Saint Croix, Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych, Stany Zjednoczone[34]. |
| N. I. rufescens | Noctilio rufescens | Olfers, 1818 | Paragwaj[35]. |
Etymologia edytuj
- Noctilio: łac. nox, noctis „noc”; końcówka -ilio (jak w Vespertilio)[36].
- leporinus: łac. lepus, leporis „zając”[37]; przyrostek -inus „odnoszący się do, podobny”[38].
- mastivus: nowołac. mastivus „odnoszące się do mastifa”, od ang. mastiff „mastif”[39].
- rufescens: łac. rufescens, rufescentis „rudawy, czerwonawy”, od rufescere „być rudawym”, od rufus „czerwony”[40].
Zasięg występowania edytuj
Rybak nocny występuje w Ameryce zamieszkując w zależności od podgatunku[33]:
- N. leporinus leporinus – Gujana, Nizina Amazonki i większość Brazylii.
- N. leporinus mastivus – zachodni i południowy Meksyk, Ameryka Środkowa, Indie Zachodnie, północna, zachodnia i wschodnia Kolumbia, Wenezuela, zachodni Ekwador i skrajnie północno-zachodnie Peru.
- N. leporinus rufescens – wschodnia Boliwia, Paragwaj, północna Argentyna i południowa Brazylia.
Morfologia edytuj
Długość ciała (bez ogona) 82–100 mm, długość ogona 23–28 mm, długość ucha 28–30 mm, długość tylnej stopy 25–34 mm, długość przedramienia 81–87 mm; masa ciała 50–90 g[41]. Ma duże uszy i małe oczy, a jego górna warga jest rozdzielona i przez wcięcie widoczne są duże siekacze. Ma długą, gęstą, pomarańczową sierść z jasną smugą wzdłuż grzbietu.
Ekologia edytuj
Zamieszkuje zróżnicowane środowiska w tropikalnej części Ameryki Środkowej i Południowej. Rybak nocny żyje nad brzegami zbiorników wód słodkich i nad morzem, w grupach liczących od 50 do 80 osobników. Żywi się owadami, żabami, rybami i gryzoniami.
Uwagi edytuj
- ↑ Miejsce typowe: Surinam[3].
- ↑ Miejsce typowe: tropikalna Ameryka Południowa[5].
- ↑ Miejsce typowe: dolny region rzeki Ukajali, Loreto, Peru[7].
- ↑ Miejsce typowe: nie podane[10].
- ↑ a b c d Nomen nudum.
- ↑ Miejsce typowe: prawdopodobnie Brazylia[14].
- ↑ Miejsce typowe: Ameryka Południowa[16].
- ↑ Miejsce typowe: nieznane[17].
- ↑ Miejsce typowe: Brazylia[19].
- ↑ Miejsce typowe: nie podane, ale prawdopodobnie Brazylia[21].
- ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Celaeno brooksiana Schinz, 1821.
- ↑ Miejsce typowe: rzeka San Miguel, Pampas de los Guarayos, Santa Cruz, Boliwia[24].
- ↑ Miejsce typowe: Papayo, Guerrero, Meksyk[28].
Przypisy edytuj
- ↑ Noctilio leporinus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 32. (łac.).
- ↑ Zijlstra ↓, s. N#16477.
- ↑ P. Fermin: Histoire naturelle de la Hollande equinoxiale: ou Déscription des animaux, plantes, fruits, et autres curiosités naturelles, qui se trouvent dans la colonie de Surinam; avec leurs noms différents, tant François, que Latins, Hollandois, Indiens & Négre-Anglois. Amsterdam: Chez M. Magérus, libraire, 1765, s. 9. (fr.).
- ↑ C.S. Hood & J. Knox Jones, Jr.. Noctilio americanus. „Mammalian Species”. 216, s. 1, 1984. DOI: 10.2307/3503809. (ang.).
- ↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 12. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1766, s. 88. (łac.).
- ↑ Zijlstra ↓, s. N#16474.
- ↑ R. Kerr: The animal kingdom, or zoological system, of the celebrated Sir Charles Linnæus. containing a complete systematic description, arrangement, and nomenclature, of all the known species and varieties of the mammalia, or animals which give suck to their young. Class I, Mammalia. Edinburgh: A. Strahan, and T. Cadell, London, and W. Creech, 1792, s. 93. (ang.).
- ↑ M. Vahl. Beskrivelse paa tre nye Arter Flagermuse. „Skrivter af Naturhistorie-selskabet”. 4 (1), s. 132, 1797. (duń.).
- ↑ Zijlstra ↓, s. N#16478.
- ↑ B.G. de Lacépède: Tableau des divisions, sous-divisions, ordres et genres des mammifères. W: B.G. de Lacépède: Discours d’ouverture et de clôture du cours d’histoire naturelle, donné dans le Muséum national d’Histoire naturelle, l’an VII de la République, et tableaux méthodiques des mammifères et des oiseaux. Paris: Plassan, 1799, s. 16. (fr.).
- ↑ J.K.W. Illiger. Ueberblick der Säugthiere nach ihrer Vertheilung über die Welttheile. „Abhandlungen der physikalischen Klasse der Königlich-Preussischen Akademie der Wissenschaften”. Aus den Jahren 1804–1811, s. 109, 1815. (niem.).
- ↑ I. von Olfers: Bemerkungen zu Illiger’s Überblick der Säugeth-iere nach ihrer Vertheilung über die Welttheile, rücksichtlich der Südamericanischen Arten (Species). W: W.L. von Eschwege: Journal von Brasilien oder vermischte Nachrichten aus Brasilien, auf wissenschaftlichen Reisen gesammelt. Cz. 2. Weimar: Herzoglich Sächsisch Privilegirtes Landes-Industrie-Comptoir, 1818, s. 225. (niem.).
- ↑ Zijlstra ↓, s. N#16480.
- ↑ a b A.G. Desmarest: Noctilion ou bec de lievre. W: Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle, appliquée aux arts, à l’agriculture, à l’économie rurale et domestique, à la médecine, etc. Wyd. 2. Cz. 23. Paris: Chez Deterville, 1817, s. 15. (fr.).
- ↑ Zijlstra ↓, s. N#16742.
- ↑ Zijlstra ↓, s. N#16471.
- ↑ W.E. Leach. The Characters of three new Genera of Bats without foliaceous Appendages to the Nose. „Transactions of the Linnean Society of London”. 31 (1), s. 70, 1822. (ang.).
- ↑ Zijlstra ↓, s. N#16481.
- ↑ H.R. Schinz: Das Thierreich, eingetheilt nach dem Bau der Thiere als Grundlage ihrer Naturgeschichte und der vergleichenden Anatomie von den Herrn Ritter von Cuvier. Cz. 1: Säugethiere und Vögel. Stuttgart und Tübingen: in der J.G. Cotta’schen Buchhandlung, 1821, s. 870. (niem.).
- ↑ Zijlstra ↓, s. N#16479.
- ↑ J.B. von Spix: Simiarum et Vespertilionum Brasiliensium species novae, ou histoire naturelle des espèces nouvelles de singes et de chauves-souris observées et recueillies pendant le voyage dans l’intérieur du Brésil exécuté par ordre de S. M. le roi de Bavière dans les années 1817, 1818, 1819, 1820. Monachii: typis F.S. Hübschmanni, 1823, s. 77. (łac.).
- ↑ G.T. Burnett. Illustrations of the Alipeda (Alipeds), or Bats and their allies; being the arrangement of the Cheiroptera, Volitantia, or wing-footed Beasts, indicated in Outline. „Quarterly Journal of Science, Literature and the Arts”. 27, s. 369, 1829. (ang.).
- ↑ Zijlstra ↓, s. N#16485.
- ↑ A. d’Orbigny: Voyage dans l’Amérique Méridionale: (le Brésil, la république orientale de l’Uruguay, la République argentine, la Patagonie, la république du Chili, la république de Bolivia, la républiquedu Pérou, exécuté pendant les années 1826, 1827, 1828, 1829, 1830, 1831, 1832, et 1833. Paris: Chez Pitois-Levrault, 1835-1847, s. ryc. 9. (fr.).
- ↑ a b Pelzeln 1883 ↓, s. 37.
- ↑ Pelzeln 1883 ↓, s. 38.
- ↑ Zijlstra ↓, s. N#16483.
- ↑ E.A. Goldman. Five new mammals from Mexico and Arizona. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 28, s. 136, 1915. (ang.).
- ↑ R. Barquez, S. Perez, B. Miller & M. Diaz, Noctilio leporinus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2021-3 [dostęp 2022-07-01] (ang.).
- ↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 110. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Noctilio (Noctilio) leporinus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-07-01].
- ↑ a b c d e C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 156. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
- ↑ Zijlstra ↓, s. N#16482.
- ↑ Zijlstra ↓, s. N#16484.
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 460, 1904. (ang.).
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 122.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 111.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 132.
- ↑ rufescens, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-07-01] (ang.).
- ↑ R. Medellín: Family Noctilionidae (Bulldog Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 410–411. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
Bibliografia edytuj
- A. von Pelzeln. Brasilische Säugethiere. Resultate von Johann Natterer's Reisen in den Jahren 1817 bis 1835. „Verhandlungen der Kaiserlich-Königlichen Zoologisch-Botanischen Gesellschaft in Wien”. 33, s. 1–140, 1883. (niem.).
- Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256, OCLC 637083062 (ang.).
- "Ssaki Wielka Encyklopedia Zwierząt" Educational Oxford
- D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Noctilio (Noctilio) leporinus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-07-01].
- J.S. Zijlstra: Home. Hesperomys project. [dostęp 2022-06-28]. (ang.).