Rycerze Kolumba
Zakon Rycerzy Kolumba – największa na świecie rzymskokatolicka organizacja świecka o charakterze charytatywnym, zrzeszająca ponad 2 mln członków na całym świecie[2].
| Dewiza: In service to one. In service to all W służbie dla jednego. W służbie dla wszystkich | |
| Skrót zakonny |
KofC |
|---|---|
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Założyciel | |
| Data założenia |
29 marca 1882 |
| Przełożony | |
| Liczba członków |
7 mln[1] |
| Strona internetowa | |
Historia
edytujZakon rozpoczął oficjalną działalność w roku 1882 z inicjatywy amerykańskiego księdza, Michaela J. McGivneya[3] (w roku 1997 rozpoczął się jego proces beatyfikacyjny). Beatyfikacja ks. McGivneya odbyła się 31 października 2020 roku w katedrze Świętego Józefa w Hartford, w stanie Connecticut. Cud beatyfikacyjny ks. Michaela McGivneya nazywany jest „cudem pro-life”[4]. Na czele zakonu stoi Najwyższy Rycerz. 1 marca 2021 roku czternastym Najwyższym Rycerzem został Patrick E. Kelly.
W 1897 r. Zakon wkroczył do Kanady (dziś 231 tys. rycerzy), w 1905 r. na Filipiny (ok. 250 tys.) i do Meksyku (7 tys.), a w 1909 r. na Kubę[5]. W Europie i w Polsce działa od roku 2006[5]. W Polsce liczył w 2021 ponad 6 tys. członków[6].
W okresie pontyfikatu Jana Pawła II Rycerze Kolumba finansowali działalność papieską w zakresie:
- komunikacji radiowo-telewizyjnej (w tym transmisję inauguracji pontyfikatu w 1978 do krajów misyjnych, realizację filmu z pierwszej podróży apostolskiej do Meksyku w 1979, zakup ruchomego studia telewizyjnego dla Telewizji Watykańskiej w 1991 i 1993, zakup nowego przekaźnika dla Radia Watykańskiego),
- przedsięwzięć budowlanych na terenie Watykanu (w tym budowę Grot Watykańskich i rozbudowę kaplicy Matki Bożej Częstochowskiej w 1981, renowację i inne prace w Bazylice św. Piotra w 1985 i 1999, komputeryzację biura Kongregacji ds. Świętych w 1992 i Papieskiego Uniwersytetu Urbaniana w 2002),
- inicjatyw Ojca Świętego (w tym podróże, wydawanie dokumentów papieskich i publikacji antykomunistycznych kolportowanych do Europy Wschodniej przed 1989, działalność Międzynarodowego Ośrodka Młodzieżowego San Lorenzo w Rzymie)[7].
Udostępniali swoje łącza satelitarne na potrzeby transmisji m.in. ze Światowego Dnia Modlitwy o Pokój w Asyżu w 1986 i 2002, z X Światowych Dni Młodzieży w Manili w 1995 i XV Światowych Dni Młodzieży w Rzymie w 2000 oraz z uroczystego otwarcia Drzwi Świętych podczas Wielkiego Jubileuszu Roku 2000[7].
Założenia
edytujNazwa organizacji upamiętnia postać Krzysztofa Kolumba. Członkami mogą zostać jedynie mężczyźni będący praktykującymi katolikami. Natomiast do działań włączają się całe rodziny. Naczelnymi zasadami zakonu są: miłosierdzie, jedność, braterstwo i patriotyzm.
W USA, jak również w innych krajach, jednym ze sztandarowych zadań Rycerzy Kolumba jest ochrona życia ludzkiego od poczęcia do naturalnej śmierci[5].
Rycerzem Kolumba był biskup Veracruz św. Rafał Guízar Valencia.
Finanse
edytujZakon jest też jednym z większych w Stanach przedsiębiorstw ubezpieczeniowych. Centrala w New Haven, poza gronem najwyższych funkcjonariuszy i dyrektorów, zatrudnia 700 osób personelu i 1400 terenowych akwizytorów. Patrick E. Kelly, Najwyższy Rycerz Zakonu, jest także szefem wielkiego przedsiębiorstwa ubezpieczeniowego[5].
Zakon w 2009 r. prawie 45 mln dolarów przekazał na charytatywne inicjatywy kościelne. Podczas swej wizyty w 2009 r. u papieża Najwyższy Rycerz przekazał Benedyktowi XVI czek na 1,6 mln dolarów[5].
W Polsce
edytujHistoria
edytujRycerzy Kolumba sprowadził do Polski abp tytularny diecezji radomskiej Zygmunt Zimowski, który 3 grudnia 2005 w asyście ks. infułata Stanisława Pindery spotkał się w Warszawie z członkami Najwyższej Rady Rycerzy Kolumba[8][9]. Pierwsze rady powstały w parafii Matki Bożej Częstochowskiej w Radomiu (proboszcz Wiesław Lenartowicz) i w parafii Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Starachowicach (proboszcz Stanisław Pindera)[8][9]. Według innej wersji przybyli do Polski w 2005 wypełniając wolę zmarłego Jana Pawła II na zaproszenie kardynałów Józefa Glempa i Franciszka Macharskiego oraz abpa Stanisława Dziwisza, z końcem 2006 zakładając sześć rad, z których pierwszą była krakowska Rada nr 14000 im. Jana Pawła II z siedzibą przy Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach[7]. Współzałożycielem polskich struktur był poseł Platformy Obywatelskiej i zakopiański biznesmen, Andrzej Gut-Mostowy, mianowany pierwszym delegatem terytorialnym w 2005[10].
Przed 2011 kontrolę nad organizacją przejęło środowisko sympatyzujące z Prawem i Sprawiedliwością, skupione w radzie warszawsko-praskiej wokół Jana Dziedziczaka i Krzysztofa Wąsowskiego, wybierając nowe władze stowarzyszenia w postaci Rady Krajowej z Arkadiuszem Urbanem na czele. W lutym 2011 Urban usunął z Zakonu Rycerzy Kolumba dwóch polityków Platformy Obywatelskiej, Ireneusza Rasia, kanclerza rady krakowskiej i Michała Szczerbę, wielkiego rycerza jednej z rad warszawskich[5], co uzasadnił niepoparciem przez nich w Sejmie poprawki do Prawa prywatnego międzynarodowego dotyczącej definicji małżeństwa. Po dwóch tygodniach delegat terytorialny Rycerzy Kolumba w Polsce, Krzysztof Orzechowski, ogłosił decyzję Urbana nieważną i zawiesił go w prawach członka, rozwiązał radę warszawsko-praską, a stowarzyszeniu zabronił używania nazwy i godła Rycerzy Kolumba[11][12][13]. Wąsowski, który tytułował się wcześniej samowolnie przełożonym zakonu w Polsce, doprowadził w tym samym miesiącu do utworzenia na bazie sympatyków PiS z rady warszawsko-praskiej odrębnego Zakonu Rycerzy Jana Pawła II[12][13]. Raś i Szczerba nie powrócili jednak według własnego twierdzenia do działalności w organizacji[14].
Z upoważnienia Najwyższego Rycerza Carla Andersona 21 maja 2011 odbyła się pierwsza Konwencja Stanowa Rycerzy Kolumba w Polsce. Do rangi delegata stanowego podniesiony został dotychczasowy delegat terytorialny Krzysztof Orzechowski, były wielki rycerz Rady Radomskiej nr 14004[15][14].
W 2015, wkrótce po wygranych wyborach, prezydent-elekt Andrzej Duda nadał Carlowi Andersonowi Order Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej, a w sierpniu tego roku wystosował do Andersona list z okazji Najwyższej Konwencji Rycerzy Kolumba w USA[16].
W lipcu 2017 delegacja Rycerzy Kolumba na zaproszenie posłanki PiS Krystyny Wróblewskiej wzięła udział w uroczystościach towarzyszących wizycie prezydenta Donalda Trumpa w Warszawie[14][17][18].
Działalność
edytujRycerze Kolumba w Polsce wydają czasopismo „Zbroja”[19].
Każdego roku Rycerze Kolumba wraz z rodzinami udają się na pielgrzymkę do Najświętszej Panienki do Częstochowy[20].
Rycerze Kolumba peregrynują obrazy i relikwie szczególnie ostatnio połączone z dziełami miłosierdzia:
- 2011–2012 – peregrynacja Obrazu Matki Bożej z Guadalupe[21]
- 2013–2014 – peregrynacja Obrazu Matki Bożej Niepokalanego Poczęcia[22]
- 2015–2016 – peregrynacja Obrazu Świętej Rodziny[23]
- 2017–2018 – peregrynacja relikwii św. Brata Alberta[24]
- 2018–2020 – Matki Bożej Wspomożycielki Prześladowanych Chrześcijan[25]
Rycerze Kolumba obchodzą Dzień Męża i Żony 13 lipca w dzień zawarcia małżeństwa Świętych Małżonków: Zelii i Ludwika Martin, rodziców Świętej Tereski od Dzieciątka Jezus[26].
Uczestniczyli w ruchu antyaborcyjnym zbierając w 2013 podpisy pod projektem ustawy zakazującej finansowania aborcji i doświadczeń na embrionach ludzkich z budżetu Unii Europejskiej. Organizowali m.in. bale i koncerty charytatywne na rzecz ofiar wojny w Donbasie, zbiórki na wózki inwalidzkie, na remont cmentarzy i na wyposażenie szpitali w inkubatory, urządzili także młodzieżowy turniej piłkarski i uroczystości upamiętniające podziemie antykomunistyczne[16]. W Skarżysku-Kamiennej z ich inicjatywy odbywa się corocznie Marsz Trzech Króli[27]. Prowadzą kuchnie dla potrzebujących i fundują stypendia dla kleryków[9].
Liczebność
edytujNa koniec 2011 stan liczebny organizacji w Polsce wynosił niecałe 2 tys. osób[7]. Z początkiem listopada 2012 roku w Polsce było ponad 2 tys. Rycerzy Kolumba skupionych w 44 radach[potrzebny przypis]. W maju 2016 organizacja liczyła 4,2 tys. członków[8]. W 2017 działało w Polsce szacunkowo 5 tys. Rycerzy Kolumba zrzeszonych w 100 zakodowanych pod numerami radach, z których najliczniejszą była radomska (125 członków)[16]. W 2020 liczba Rycerzy Kolumba w Polsce sięgała 6,5 tys. mężczyzn w 200 parafiach na terenie 30 diecezji[28].
Władze
edytujPoczątkowo głową Rycerzy Kolumba w Polsce był delegat terytorialny. Pierwszego delegata Andrzeja Guta-Mostowego na stanowisku tym zastąpił we wrześniu 2010 radomski wykładowca Krzysztof Orzechowski[9]. W wyniku starań Orzechowskiego[9] polska prowincja została w maju 2011 przekształcona z terytorium w stan. Po Orzechowskim rolę delegata stanowego sprawowali kolejno Andrzej Anasiak (w maju 2016[29]) i Tomasz Wawrzkowicz (w październiku 2017[16]). Od 2020 do 2024 delegatem stanowym był Krzysztof Zuba[30][31], po nim funkcję przed końcem 2024 przejął Marek Ziętek[30].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ https://www.kofc.org/pl/who-we-are/our-supreme-officers/supreme-knight.html
- ↑ kofc.org [online], www.kofc.org [dostęp 2021-09-08] (ang.).
- ↑ Ks. Michael J. McGivney – Rycerze Kolumba.
- ↑ Ks. Michael J. McGivney – Rycerze Kolumba [online], www.rycerzekolumba.com [dostęp 2020-12-06].
- ↑ a b c d e f Marek Henzler, Polacy z amerykańskiego zakonu, „Polityka”, 2732 (47), 21 listopada 2009, s. 22.
- ↑ Marta Glanc, Kim są Rycerze Kolumba? Na ich istnieniu korzysta Kościół [online], onet.pl, 13 lipca 2021.
- ↑ a b c d Rafał Tracz, Jesteśmy do dyspozycji. Z delegatem rejonowym Zakonu Rycerzy Kolumba na diecezję sandomierską Krzysztofem Zubą o roli tej organizacji w Kościele, w tym w Kościele sandomierskim, rozmawia Rafał Tracz, „Niedziela sandomierska” (46), 31 grudnia 2011.
- ↑ a b c Zbigniew Niemirski, Nieżeńskokatolicki [online], radom.gosc.pl, 19 maja 2016 [zarchiwizowane z adresu 2020-10-26].
- ↑ a b c d e Krzysztof Orzechowski delegatem terytorialnym Rycerzy Kolumba w Polsce [online], ekai.pl, 9 września 2010.
- ↑ Agata Kalińska, Andrzej Gut-Mostowy nowym wiceministrem rozwoju [online], money.pl, 8 stycznia 2020 [dostęp 2023-11-17].
- ↑ Katarzyna Wiśniewska, Jak rycerze dołki kopali [online], wyborcza.pl, 17 lutego 2011 [zarchiwizowane z adresu 2025-04-14].
- ↑ a b Katarzyna Wiśniewska, Rycerze z PiS i rycerze z PO [online], wyborcza.pl, 24 lutego 2011 [zarchiwizowane z adresu 2025-04-14].
- ↑ a b Zakon Rycerzy… Jana Pawła II zamiast Rycerzy Kolumba [online], gazetaprawna.pl, 24 lutego 2011.
- ↑ a b c Anna Szulc, Rycerze Kolumba. Tajemniczy zakon z wpływami w polskim Sejmie i Kościele [online], newsweek.pl, 14 sierpnia 2017 [dostęp 2025-04-14].
- ↑ I Konwencja Stanowa w Polsce [online], 21 maja 2011 [zarchiwizowane z adresu 2018-10-15].
- ↑ a b c d Katarzyna Zuchowicz, W Kancelarii Prezydenta odmawiali różaniec, chodzą w marszach pro-life. Oto Rycerze Kolumba, prawa ręka Kościoła [online], natemat.pl, 9 października 2017.
- ↑ Agata Kondzińska, Trwa ustalanie szczegółów wizyty Trumpa w Warszawie. PiS: „Nie zrobi przykrej niespodzianki, to nie Obama” [online], rzeszow.wyborcza.pl, 28 czerwca 2017 [zarchiwizowane z adresu 2025-04-16].
- ↑ Anna Gorczyca, Posłowie PiS organizują wyjazd na spotkanie z prezydentem Donaldem Trumpem [online], rzeszow.wyborcza.pl, 27 czerwca 2017 [zarchiwizowane z adresu 2025-04-16].
- ↑ Zbroja. Biuletyn Rady Stanowej – Rycerze Kolumba [online], www.rycerzekolumba.com [dostęp 2018-08-19] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-20] (pol.).
- ↑ Piotr Ładoś, Rodzinna Pielgrzymka Rycerzy Kolumba do Najświętszej Panienki na Jasną Górę – Rycerze Kolumba [online], www.rycerzekolumba.com [dostęp 2018-10-14] (pol.).
- ↑ Peregrynacja Obrazu Matki Bożej z Guadalupe – Rycerze Kolumba [online], www.rycerzekolumba.com [dostęp 2019-02-22].
- ↑ Peregrynacja Obrazu Matki Bożej Niepokalanego Poczęcia – Rycerze Kolumba [online], www.rycerzekolumba.com [dostęp 2019-02-22].
- ↑ Peregrynacja Obrazu Świętej Rodziny – Rycerze Kolumba [online], www.rycerzekolumba.com [dostęp 2019-02-22].
- ↑ Peregrynacja relikwii św. Brata Alberta – Rycerze Kolumba [online], www.rycerzekolumba.com [dostęp 2019-02-22].
- ↑ Peregrynacja Obrazu Matki Bożej Wspomożycielki Prześladowanych Chrześcijan – Rycerze Kolumba [online], www.rycerzekolumba.com [dostęp 2019-02-22].
- ↑ Dzień Męża i Żony obchodzimy 13 lipca – Rycerze Kolumba [online], www.rycerzekolumba.com [dostęp 2019-02-22].
- ↑ W Newsweek-u o Ciepłych Posadkach ze Skarżyska [online], spottedskarzysko.pl, 14 sierpnia 2017.
- ↑ Piotr Ładoś, Rycerze Kolumba w Polsce [online], www.rycerzekolumba.com [dostęp 2018-08-19].
- ↑ Świętowali Rycerze Kolumba [online], idziemy.pl, 15 maja 2016.
- ↑ a b Fundacja Polska Rada Stanowa Rycerzy Kolumba/Knights of Columbus (0000384663) [online], wyszukiwarka-krs.ms.gov.pl [dostęp 2025-04-17].
- ↑ Krzysztof Zuba członkiem zarządu Europejskiej Federacji dla Życia i Godności Człowieka One of Us [online], ekai.pl, 6 marca 2024.