Rynek Staromiejski w Toruniu

Rynek Staromiejski
	Stare Miasto
	nr rej. A/1373 z 21 września 1935
	; Rynek Staromiejski w Toruniu (widok znad narożnika południowo-wschodniego)
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Miejscowość	Toruń
	Plan
Przebieg
	Położenie na mapie Torunia Rynek Staromiejski
	Położenie na mapie Polski Rynek Staromiejski
	Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Rynek Staromiejski
	53°00′38,1″N 18°36′15,9″E/53,010592 18,604428
	Multimedia w Wikimedia Commons

Rynek Staromiejski w Toruniu – centralny punkt Starego Miasta, główny plac Torunia – o kształcie zbliżonym do kwadratu (105 na 109 m).

Historia edytuj

Rynek Staromiejski został wytyczony pomiędzy rokiem 1252 a 1259. Przyjmując hipotezę o dwufazowym powstawaniu Starego Miasta, zaznaczyć należy, iż obecny rynek jest drugim z kolei głównym placem ośrodka staromiejskiego. Początkowo (tj. w okresie poprzedzającym poszerzenie obszaru miasta Torunia - wspomniany już okres między 1252 a 1259) głównym punktem miasta był plac, zajmowany obecnie przez kościół katedralny (dawniej farę staromiejską). W związku z dwufazowością rozwoju Starego Miasta Torunia, jego rynek nie charakteryzuje się tak typową dla planów miast średniowiecznych regularnością (co można sprawdzić, porównując go choćby z rynkiem sąsiedniego Nowego Miasta Torunia). I tak też - zaledwie z dwu jego narożników (północno i południowo-wschodniego) wychodzą po dwie ulice (odpowiednio: Chełmińska i Szewska oraz Żeglarska i Szeroka). Narożnik północno-zachodni jest punktem wyjścia jedynie ul. Panny Marii, południowo-zachodni natomiast tylko ul. Różanej. Począwszy od roku 1259 w centralnym punkcie placu zaczęła narastać zabudowa śródrynkowa - dająca w konsekwencji wielu przebudów początek dzisiejszemu Ratuszowi Staromiejskiemu. Jako centralny punkt miasta - był i jest Rynek Staromiejski najważniejszym jego miejscem. Od wieków pełnił on głównie funkcję wielkiego placu targowego (przy czym poszczególne jego części przyporządkowane były określonym rodzajom sprzedawanych tam towarów, np. południowo-wschodni narożnik był targiem warzywnym)^[1].

Rynek Staromiejski był także miejscem straceń, czy kar wymierzanych przy znajdującym się na placu pręgierzu. W najbardziej reprezentacyjnym punkcie rynku - w jego zachodniej pierzei (nazywanej zresztą placem turniejowym) odbywały się wszelkiego rodzaju imprezy okolicznościowe. Jak na główny punkt miasta przystało, przez pewien czas był Rynek Staromiejski komunikacyjnym sercem Torunia, "punktem węzłowym", miejscem postoju konnych omnibusów, rozwidlenia się linii tramwajowych, w późniejszym okresie - w pocz. XX w. - pierwszym postojem taksówek^[2].

W 1935 Rynek Staromiejski wpisano do rejestru zabytków. Objęty jest on także ochroną konserwatorską jako element historycznego układu urbanistycznego Starego i Nowego Miasta^[3].

Najważniejsze obiekty edytuj


Zdjęcie	Nazwa	Uwagi
	Ratusz Staromiejski	jeden z najznakomitszych przykładów średniowiecznej architektury mieszczańskiej w środkowej Europie
	Dwór Artusa	neorenesansowy, pochodzi z 1888 roku
	Kamienica "Pod Gwiazdą"	pierwotnie gotycka, przebudowana w XVI i XVII w., krótko należąca do Filipa Kallimacha
	Kamienica "Pod Aniołem"	pierwotnie gotycka, przebudowana w XVIII w, należała do burmistrza Jana Zimmermanna
	Kościół św. Ducha	pochodzi z XVIII w., wieża z końca XIX w.
	Gmach Poczty Głównej	neogotycka, pochodzi z 1884 roku
	Dom Towarowy PDT	pochodzi z 1880 roku
	Pałac Meissnerów, obecnie Ognisko Pracy Pozaszkolnej – Dom Harcerza	dawny pałac miejski z 1739 roku
	Komendantura Twierdzy Toruń	pochodzi z 1820 roku
	Ośrodek Informacji Turystycznej	pochodzi z XV w., przebudowana w połowie XIX w. w stylu historyzującym