Ryszard Marek Groński

Ryszard Marek Groński (ur. 20 lutego 1939 w Łańcucie, zm. 24 grudnia 2018) – polski pisarz dla dorosłych i dla dzieci, dziennikarz („Szpilki”, „Polityka”, „NIE”), satyryk, poeta, z wykształcenia historyk.

Ryszard Marek Groński

Ryszard Marek Groński, 2007
Data i miejsce urodzenia	20 lutego 1939 Łańcut
Data śmierci	24 grudnia 2018
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	literatura: satyra, liryka

Życiorys

W Łodzi ukończył III Ogólnokształcącą Szkołę Towarzystwa Przyjaciół Dzieci. Po maturze studiował historię na Uniwersytecie Łódzkim. W piśmie Uniwersytetu Łódzkiego „Kronika” drukował swoje fraszki i proste wierszyki. Po ukończeniu studiów rozpoczął pracę w łódzkim dwutygodniku satyrycznym „Karuzela”, współpracował z teatrem studenckim Akademii Medycznej w Łodzi „Cytryna”. W 1966 przeniósł się do Warszawy, gdzie rozpoczął pracę w ilustrowanym tygodniku satyrycznym „Szpilki” i współpracował z kabaretami literackimi, m.in. Szpakiem, Wagabundą, Dudkiem, Pod Egidą. W kabarecie Pod Egidą występował oraz pisał teksty dla siebie, a także dla Ewy Dałkowskiej, Piotra Fronczewskiego, Wojtka Pszoniaka i Jana Pietrzaka. Z tym kabaretem odbył sześciotygodniową trasę po Kanadzie i USA.

Jest autorem wierszy satyrycznych, powieści, książek dla dzieci, współautorem spektakli dla teatrów muzycznych, m.in. musicalu „Machiavelli” z muzyką Jerzego Wasowskiego. W latach 80. pisał dużo monologów dla Hanki Bielickiej, Aliny Janowskiej, Krystyny Sienkiewicz. Był kierownikiem literackim warszawskiego Teatru Syrena, gdzie wystawiono jego sztukę Won! w reżyserii Barbary Borys-Damięckiej.

W okresie Okrągłego Stołu i w czasie przełomu był już felietonistą tygodnika „Polityka”. Pisał także pod pseudonimem w tygodniku „NIE”. Jego styl charakteryzuje częste nawiązywanie do wierszy, kabaretów, czy nawet prostych dowcipów, które służą opisowi bieżących wydarzeń politycznych, społecznych i kulturalnych.

Został pochowany 8 stycznia 2019 na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera G dod.-urnowy-5).

Twórczość

Dla dzieci i młodzieży

• Bardzo zajęte psy (1988)
• Ciesz się powoli! Wybór tekstów satyrycznych (1971)
• Drewniane konie (1971)
• Gdyby zabrakło nam jesieni (1980)
• Karabiny w pałacu (1975)
• Katar żyrafy (1974)
• Kiedy tramwaje idą spać (1973)
• Kłębuszek snu (2000)
• Kolorowy koncert (1971; według L. Kuźmina)
• Kropla deszczu na dłoni (1972, kryminał)
• Latający talerzyk (1973)
• Miasteczko nad morzem (1978)
• Niezwykłe zdarzenie (1975)
• Po co właściwie trzymać psa? (1987)
• Słońca w trawie (1974)
• Tych kilka bajek, które znam (1982)
• Wierszyki o literach (1976)
• Nos (?)
• Dorośli są zamyśleni (?)

Dla dorosłych

• Wiersze satyryczne: Kołysanka na bębnie (1970), Tak swojo mi (1973), Satyra kłamie! (1983), Kabareciarz. Tekst i polityka. (1989)
• Opracowania z zakresu historii satyry: Od Siedmiu Kotów do Owcy. Kabaret 1946–1968 (1971), Od Stańczyka do STS-u. Satyra polska l. 1944–1965 (1973), Alfabet polskiej rozrywki (1974; z Witoldem Fillerem i Jerzym Wittlinem), Jak w przedwojennym kabarecie (1978), Ryszard Marek Groński przedstawia – Kabaret Hemara (1989)
• Machiavelli (musical; z Antonim Marianowiczem; muzyka Jerzego Wasowskiego)
• Puszka z Pandorą (1991), Jak żyć w postkomunizmie (1992), Jeż na kaktusie (2003)
• Sztuki teatralne: Party (2003), Won! (2006)

Nagrody i wyróżnienia

• Wyróżnienie w Konkursie na napisanie utworu dramatycznego z okazji 75-lecia Teatru Polskiego w Warszawie za sztukę Pod jednym niebem (1987)
• Nagroda Warszawskiej Premiery Literackiej za książkę września 2007 - książkę Proca Dawida. Kabaret w przedsionku piekieł (2007)
• Nagroda Miasta st. Warszawy (2012)
• Odznaka honorowa Stowarzyszenia Autorów ZAiKS (2013)
• Dyplom Honorowy – specjalne wyróżnienie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – przy okazji XI Ogólnopolskiego Festiwalu Piosenki Retro (2014)