Rzecznik konsumentów
Rzecznik konsumentów – organ wykonujący zadania powiatu (miasta na prawach powiatu) w zakresie ochrony konsumentów.
Podstawowym aktem prawnym dotyczącym działalności powiatowego (miejskiego) rzecznika konsumentów (dalej: rzecznika) jest ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów[1]. Nadto powiaty mogą, w drodze porozumienia, utworzyć jedno wspólne stanowisko rzecznika konsumentów.
Rzecznika wyodrębnia się organizacyjnie w strukturze starostwa powiatowego (urzędu miasta na prawach powiatu), a w powiatach powyżej 100 tys. mieszkańców i w miastach na prawach powiatu rzecznik może wykonywać swoje zadania przy pomocy wyodrębnionego biura. Z rzecznikiem stosunek pracy nawiązuje starosta lub w miastach na prawach powiatu prezydent miasta, któremu rzecznik jest bezpośrednio podporządkowany. W zakresie nieuregulowanym ww. ustawą, do statusu prawnego rzecznika stosuje się przepisy ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych[2].
Prowadząc analizę uprawnień i obowiązków należnych rzecznikowi, dochodzi się do wniosku, że kompetencje rzecznika są przede wszystkim kompetencjami o charakterze doradczym i procesowym. I tak do zadań rzecznika należą, w szczególności:
- prowadzenie edukacji konsumenckiej, w szczególności poprzez wprowadzenie elementów wiedzy konsumenckiej do programów nauczania w szkołach publicznych,
- zapewnienie bezpłatnego poradnictwa konsumenckiego i informacji prawnej w zakresie ochrony interesów konsumentów,
- składanie wniosków w sprawie stanowienia i zmiany przepisów prawa miejscowego w zakresie ochrony interesów konsumentów,
- występowanie do przedsiębiorców w sprawach ochrony praw i interesów konsumentów,
- współdziałanie z właściwymi miejscowo delegaturami Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, organami Inspekcji Handlowej oraz organizacjami konsumenckimi[3],
- ewentualne wytaczanie powództw na rzecz konsumentów oraz wstępowanie, za ich zgodą, do toczącego się postępowania w sprawach o ochronę interesów konsumentów,
- sprawy o wykroczenia na szkodę konsumentów, gdzie rzecznik jest oskarżycielem publicznym w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia,
- przekazywanie na bieżąco delegaturom Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wniosków i sygnalizowanie problemów dotyczących ochrony konsumentów, które wymagają podjęcia działań na szczeblach administracji rządowej,
- wytaczanie powództw w sprawie uznania wzorców umów za niedozwolone,
- występowanie z zawiadomieniem do Prezesa UOKiK w sprawie podejrzenia stosowania praktyk ograniczających konkurencję,
- występowanie z zawiadomieniem do Prezesa UOKiK w sprawie podejrzenia stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.
- udzielanie innych form pomocy prawnej w zakresie ochrony praw konsumentów,
- wykonywanie innych zadań określonych w ustawie lub w przepisach odrębnych[4].
Należy także zaznaczyć, że do rzecznika konsumentów stosuje się odpowiednio przepis art. 63 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego[5].
W obecnym stanie prawnym, który uległ zmianie z dniem 1 stycznia 2009 roku, z rzecznikiem konsumentów stosunek pracy nawiązuje starosta lub w miastach na prawach powiatu prezydent miasta, któremu rzecznik jest bezpośrednio podporządkowany. Wcześniej rzecznika konsumentów wybierała rada powiatu lub rada miasta na prawach powiatu. W pozostałym zakresie, nieuregulowanym art. 40 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. z 2023 r. poz. 1689), a dotyczącym statusu prawnego rzecznika konsumentów, stosuje się przepisy ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. z 2022 r. poz. 530). Rzecznikiem konsumentów może być osoba posiadająca wyższe wykształcenie, w szczególności prawnicze lub ekonomiczne, i co najmniej pięcioletnią praktykę zawodową.
Przy Prezesie UOKiK działa Krajowa Rada Rzeczników Konsumentów.
Na terenie Polski działa około 370 powiatowych (miejskich) rzeczników konsumentów. Od 2008 r. działa Stowarzyszenie Rzeczników Konsumentów[6].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Dz.U. z 2023 r. poz. 1689.
- ↑ Dz.U. z 2022 r. poz. 530.
- ↑ W Polsce działają m.in. takie organizacje konsumenckie jak Federacja Konsumentów i Stowarzyszenie Konsumentów Polskich oraz Stowarzyszenie Rzeczników Konsumentów.
- ↑ Np. występowanie w sprawach dotyczących nieuczciwych praktyk rynkowych, w zakresie przewidzianym ustawą z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz.U. z 2023 r. poz. 845) oraz pełnienie funkcji reprezentanta grupy, na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (Dz.U. z 2023 r. poz. 1212).
- ↑ Dz.U. z 2021 r. poz. 1805.
- ↑ Stowarzyszenie Rzeczników Konsumentów.