Słomka (przyrząd)

Słomka – przyrząd służący do przenoszenia cieczy (zazwyczaj napoju) z jednego miejsca do innego (np. ze szklanki do ust). Słomki są długimi, cienkimi, wydrążonymi walcami o cienkich ściankach. Mogą one być pomarszczone na pewnym odcinku, co umożliwia zginanie słomki. Ruch mięśni powoduje obniżenie ciśnienia w jamie ustnej, co wywołuje podniesienie poziomu cieczy w słomce i transportuje płyn do ust. Pierwszych słomek używali Sumerowie do picia piwa (by uniknąć wypicia stałych zanieczyszczeń po fermentacji). Pierwsze słomki wykonywano ze słomy. Obecnie najczęściej wykonuje się je z tworzyw sztucznych.

Plastikowe słomki

W związku z regulacjami przyjętymi przez Unię Europejską[1] od 2021 roku tworzywa sztuczne jednorazowego użytku (w tym słomki plastikowe) zostaną zakazane. Na rynku zaczynają pojawiać się alternatywne słomki ekologiczne[2]. Słomki alternatywne wobec plastikowych[3] można podzielić na dwie grupy - słomki jednorazowe i wielorazowe.

Słomki ekologiczne wielorazowe:

  • słomki stalowe
  • słomki bambusowe
  • słomki szklane
  • słomki silikonowe

Słomki ekologiczne jednorazowe:

  • słomki naturalne ze słomy
  • słomki papierowe
  • słomki makaronowe
  • słomki PLA
  • słomki ryżowe
  • słomki z trzciny
  • słomki bambusowe

Ekologiczne słomki posiadają szereg cech i charakterystyk:

  • biodegradowalność[4] - definicja biodegradacji jest bardzo szeroka. W praktyce, szereg materiałów oznaczonych jako biodegradowalne wymaga wielu dodatkowych, często zaporowych warunków, aby możliwa była ich biodegradacja. Za słomki biodegradowalne można uznać słomki stalowe i szklane chociaż ich biodegradacja będzie trwała dziesiątki lat. Słomki PLA[5] stworzone ze skrobi kukurydzianej lub trzciny cukrowej do biodegradacji wymagają środowiska wodnego, wysokiej temperatury i czasu (około dwóch tygodni) - przy czym wszystkie te warunki muszą być spełnione jednocześnie
  • kompostowalność[4] - rozpad w wyniku procesów biologicznych na nieszkodliwe związki w środowisku kompostowym w nie więcej niż kilkadziesiąt dni. Wszystkie słomki kompostowalne są biodegradowalne, ale nie wszystkie słomki biodegradowalne są kompostowalne. Do słomek kompostowalnych zaliczyć można słomki ze słomy, słomki papierowe oraz słomki z makaronu. Naprawdę ekologiczne słomki to słomki kompostowalne, a nie biodegradowalne
  • sztywność - istotna cecha, która ma istotne znaczenie na przykład w kontekście używania słomek przez dzieci. Zbyt sztywna słomka może zranić podniebienie lub ukruszyć zęby. Znany jest też przypadek kobiety, która zginęła używając stalowej słomki[6]. Wszystkie słomki wielorazowe widoczne w powyższym zestawieniu charakteryzują się wysoką sztywnością
  • kruchość - dotyczy tylko i wyłącznie słomek szklanych. Zgryzienie takiej słomki może skończyć się zranieniem ust lub przełyku w przypadku połknięcia potłuczonych fragmentów
  • zawartość glutenu[7] - może być groźny dla osób nietolerujących tego białka. Gluten zawierają słomki makaronowe ponieważ są zrobione z mąki. Łodygi pszenicy czy żyta naturalnie nie zawierają glutenu. Istnieje jednak bardzo wysokie ryzyko kontaktu z ziarnami zbóż co powoduje, że mogą zawierać jego śladowe ilości
  • średnica - niewielka średnica może wpływać negatywnie na komfort użytkowania w przypadku gęstych napojów. Jedynie słomki ze słomy, jako zaprojektowane przez naturę, mają nieprzekraczalną średnicę 3-4 mm, która w niektórych przypadkach może okazać się zbyt mała
  • rozmiękanie pod wpływem płynu - dotyczy słomek makaronowych i słomek papierowych. Zależnie od temperatury napoju proces ten może przebiegać wolniej lub szybciej. Przy napojach o temperaturze pokojowej słomki makaronowe i papierowe pozwalają jednak na komfortowe użytkowanie przez 2-3 godziny, w przypadku napojów zimnych odpowiednio dłużej
  • łatwość czyszczenia - niestety to spory problem dotyczący oczywiście tylko słomek wielorazowych. Chociaż do większości dołączane są specjalne szczoteczki umożliwiające czyszczenie wewnątrz, jest to dosyć uciążliwe. Ze względu na porowatość materiału (w przypadku słomek bambusowych i stalowych) może stanowić spore wyzwanie i dokładne wyczyszczenie nie zawsze jest możliwe
  • Ekologiczne słomki są wolne od chemikaliów[8]


Długości słomek i ich przeznaczenie[9]
Długość mm Naczynia
100 Kieliszki
150 Filiżanki i niskie szklanki
180, 200 Standardowe szklanki i kubki, puszki
230, 240 Wysokie kufle i szklanki
300 Butelki


Średnice słomek i ich przeznaczenie
Średnica wewnętrzna mm Gęstość napoju Przykłady napojów
2 – 4 Płynne Lemoniada, Piwo
6 Płynne i lekko gęste Sok, Lemoniada
8 Płynne i gęste Shake, Smoothie, Piwo
10 – 11 Bubble tea i bardzo gęste Bubble Tea, Zupa krem, Shake

Przypisy edytuj

  1. Parlament Europejski przegłosował zakaz stosowania tworzyw sztucznych jednorazowego użytku [online], papierowe.slomki.biz [dostęp 2020-01-16] (pol.).
  2. Ekologiczne słomki czyli jakie? Przegląd słomek alternatywnych [online], papierowe.slomki.biz [dostęp 2020-01-16] (pol.).
  3. Przyjazne dla środowiska ekologiczne słomki [online], Pajlo.pl, 20 listopada 2019 [dostęp 2020-02-25] (pol.).
  4. a b Słomki biodegradowalne, a słomki kompostowalne [online], papierowe.slomki.biz [dostęp 2020-01-16] (pol.).
  5. Czy biodegradowalne słomki PLA są lepszą alternatywą niż słomki papierowe? [online], papierowe.slomki.biz, 12 kwietnia 2019 [dostęp 2019-04-12].
  6. Śmierć kobiety, która nadziała się na metalową słomkę, wznowiła dyskusję na ich temat [online], Wprost, 12 lipca 2019 [dostęp 2020-01-16] (pol.).
  7. Czy ekologiczne słomki mogą zawierać gluten? [online], papierowe.slomki.biz [dostęp 2020-01-16] (pol.).
  8. Gastronomia w stylu EKO. 5 prostych rozwiązań. [online], Slow Pack - Naturalny Wybór [dostęp 2020-07-17] (pol.).
  9. Jaka długość i średnica słomki? Jaką słomkę wybrać? [online], Coldsea.eu, 11 czerwca 2020.