Słone (Kudowa-Zdrój)
Słone (niem. Schlaney, 1937-1945 Schnellau, czes. Slané albo dawniej Slaney) – dzielnica Kudowy-Zdroju z byłym przejściem granicznym z Czechami. Dawniej była samodzielną wsią, w latach 1961-1969 i od 1973 roku jest częścią Kudowy-Zdroju.
| Dzielnica Kudowy-Zdroju | |
 Kościół Narodzenia NMP w Słonem | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Miasto | |
| W granicach Kudowy-Zdroju |
31 grudnia 1961[1] do 31 grudnia 1969[2]; 1 stycznia 1973[3] |
| SIMC |
0984189 |
| Wysokość |
370-380 m n.p.m. |
| Populacja • liczba ludności |
|
| Kod pocztowy |
57-350 |
| Tablice rejestracyjne |
DKL |
Położenie na mapie Kudowy-Zdroju  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego  | |
 50°26′11″N 16°12′46″E/50,436389 16,212778
| |
Toponimia
edytujPo raz pierwszy wzmiankowana jako Slaney w 1403 roku. Nazwa pochodzi od Czeskiej nazwy Slaný (gwarowo Slanej). Przymiotnik slaný oznacza słony. Niemiecka nazwa Schnellau jest chrztem germanizacyjnym z okresu hitlerowskiego[4].
Historia
edytujPierwsza wzmianka o Słonem pochodzi z 1403 roku[5]. Od początku XV wieku Słone wraz z pobliskim Brzozowiem należało do miasta Náchod[5]. Po wojnach śląskich został oddzielony od miasta granicą prusko-czeską (habsburską), a po I wojnie światowej niemiecko-czechosłowacką. Nie stwarzało to jednak przeszkód, aby Náchod mógł ze swojej własności korzystać (składało się na niego 47 ha gruntów ornych, 58 ha łąk i 57 ha lasu). W roku 1840 w miejscowości było 108 domów, w których pracowało 88 krosien bawełnianych[6].
Po II wojnie światowej Słone znalazło się w granicach Polski, ale Náchod nie zamierzał zrezygnować z praw własności do majątku (analogiczna sytuacja była w Paczkowie, gdzie polskie miasto posiadało las na terenie Czechosłowacji). Ponieważ Polska zajęła Słone i majątek jako własność poniemiecką (co Czesi odrzucali, wskazując, że przez 350 lat było w posiadaniu w rękach miejskich, a w Słonem przeważała ludność czeskojęzyczna) padały różne propozycje - od odszkodowania dla Czechów, poprzez wzajemną umowę o dalszym korzystaniu przez Náchod z owych terenów, a na korekcie granicznej skończywszy (Słone znalazło się w orbicie czeskich żądań terytorialnych; wiązało się to z wysiedleniem Polaków, którzy już zdążyli tam zamieszkać).
Ostatecznie w 1949 roku potwierdzono, że była własność Náchodu przeszła na własność Skarbu Państwa.
Zabytki
edytujW Słonem znajdują się następujące zabytki:
Znane postaci
edytuj- Joseph Elsner (1845–1933), niemiecki architekt i rzeźbiarz sztuki sakralnej
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Dz.U. z 1961 r. nr 54, poz. 308
- ↑ Dz.U. z 1969 r. nr 35, poz. 301
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 327
- ↑ Monika Choroś, Łucja Jarczak, Stanisława Sochacka (red.), Słownik etymologiczny nazw geograficznych Śląska. T. 13: Spad-Szyw, Opole: Wydawnictwo Instytut Śląski : Państwowy Instytut Naukowy - Instytut Śląski, 2007, s. 121, ISBN 978-83-7126-041-4 [dostęp 2024-06-25] (pol.).
- ↑ a b Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, s. 432. ISBN 978-83-89188-95-3.
- ↑ a b Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 13: Góry Stołowe. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo PTTK „KRAJ”, 1992, s. 223. ISBN 83-7005-301-7.
- ↑ Hildegard Berning: Joseph Elsner (1845−1933), w: Joachim Bahlcke (Hrsg.): Schlesische Lebensbilder, Band 9. Insingen 2007, ISBN 978-3-7686-3506-6, s. 293–304.
Bibliografia
edytuj- Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak, Iwona Chomiak, Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625.
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 13: Góry Stołowe. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo PTTK „KRAJ”, 1992, ISBN 83-7005-301-7
Linki zewnętrzne
edytuj- Zdjęcia Słonego w serwisie Fotopolska.eu
- Schlaney, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 374.