Wikipedia

Słup graniczny w Biskupicach Radłowskich

Słup graniczny w Biskupicach Radłowskich – gotycki słup graniczny z 1450 przy ul. Bohaterów Września w Biskupicach Radłowskich, w małopolskiej gminie Radłów. Najstarszy zachowany tego typu obiekt w Polsce[2].

Słup graniczny w Biskupicach Radłowskich
Obiekt zabytkowy nr rej. B-173/70 z 11 listopada 1970 r.[1]
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Miejscowość

Biskupice Radłowskie

Styl architektoniczny

gotyk

Fundator

Zbigniew Oleśnicki

Data budowy

1450

Położenie na mapie gminy Radłów
Mapa konturowa gminy Radłów, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Słup graniczny w Biskupicach Radłowskich”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Słup graniczny w Biskupicach Radłowskich”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Słup graniczny w Biskupicach Radłowskich”
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego
Mapa konturowa powiatu tarnowskiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Słup graniczny w Biskupicach Radłowskich”
Ziemia50°07′00,980″N 20°50′25,404″E/50,116939 20,840390
Multimedia w Wikimedia Commons

Słup ustawiono przy średniowiecznym trakcie wiodącym z Radłowa do Opatowa; na granicy będących wtedy częścią dóbr biskupów krakowskich Biskupic Radłowskich i wsi rycerskiej Zabawa. Słup ufundował kardynał Zbigniew Oleśnicki, zwierzchnik diecezji krakowskiej, by położyć kres sąsiedzkim zatargom. Jego budowa przypieczętowała podpisanie aktu prawnego ustalającego przebieg granicy między dobrami biskupimi a posiadłościami wsi Zabawy i Zdrochca[2].

Obiekt wpisano do rejestru zabytków ruchomych 11 listopada 1970 pod nr B-173/70.

Opis edytuj

Słup w formie czworobocznego graniastosłupa ze ściętymi narożnikami wykonano z wapienia pińczowskiego. Nakrywa go kamienny daszek z kulą na szczycie. W górnej jego części, w niszach na szerszych ścianach widnieją płaskorzeźby. Na przedniej ścianie wyrzeźbiono wizerunek Chrystusa na krzyżu[3]. Pod krucyfiksem na trzech sąsiednich ścianach wygrawerowano minuskułą gotycką tekst w języku łacińskim:

Hoc signum verum clerum distinguit et hern

1450 may 4

Nieco niżej wyryto prawdopodobnie imię Hencze[4], pod nim znajdują się napisy z XVII wieku:

Felix Zilinski AD 1623

Christoferus Zielinski AD 1675

Obok nich na węższej ściance, po prawej stronie widnieje jeszcze napis:

AD 1637 Ioannes Klizinski

U dołu znajduje się napis w języku polskim. Wynika z niego, że w czerwcu 1898 roku słup odnowiono z funduszu Crona oraz kosztem jego konserwatorów i państwa Małgorzaty i Józefa Schinzlów[5]. Na bocznych ścianach wyrzeźbiono wizerunki Matki Bożej i św. Jana Ewangelisty, natomiast na tylnej ścianie herb jego fundatora – Dębno pod kapeluszem kardynalskim. Pod herbem, również na trzech sąsiednich ścianach, wykuto napis:

Dextrum do clero sinistrum largior hern

Słup graniczny z 1450
 
 
 
 
 

Tłumaczenie napisów edytuj

W przekładzie na język polski napisy brzmią[6]:

Ten znak posiadłości duchowne rozdziela i pańskie. 1450 rok 4 maj.

Na prawo daję duchowieństwu, na lewo przyznaję panom.

W innej wersji[3]:

Ten znak prawdziwy kler oddziela od panów. 4 maja 1450.

Co na prawo przypada klerowi, co na lewo dziedzicom.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Decyzja z 1970 r. o wpisie do rejestru zabytków średniowiecznego słupa granicznego w Biskupicach Radłowskich (pol.) facebook.com [dostęp 2024-01-13]
  2. ↑ a b Biskupice Radłowskie - gotycki słup graniczny [online], www.polskiekrajobrazy.pl [dostęp 2017-08-17].
  3. ↑ a b Kwartalnik Informacyjny Ziemi Radłowskiej; Rok V Nr 4 (21) Wrzesień 2011 (str. 58) ISSN 1897-8339 [online], doczz.pl [dostęp 2017-09-04].
  4. ↑ Historia i zabytki - Oficjalna strona Miasta i Gminy Radłów [online], www.gminaradlow.pl [dostęp 2017-08-17] (pol.).
  5. ↑ Biskupice Radłowskie - średniowieczny słup graniczny [online], www.straznicyczasu.pl [dostęp 2017-08-17] (pol.).
  6. ↑ Słup Graniczny - Biskupice Radłowskie [online], malopolska.przyjedztu.pl [dostęp 2017-08-17] (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Słup_graniczny_w_Biskupicach_Radłowskich&oldid=72868358”