Wikipedia

SM U-75 (1916)

Niemiecki okręt podwodny

SM U-75 – niemiecki jednokadłubowy podwodny stawiacz min, piąty okręt typu UE I, zbudowany w stoczni Vulcan w Hamburgu w roku 1915[2]. Zwodowany 30 stycznia 1916 roku, wszedł do służby w Kaiserliche Marine 26 marca 1916 roku. W czasie swojej służby, SM U-75[a] zatopił 11 statków o łącznej pojemności 18 347 BRT, uszkodził dwa statki o pojemności 4192 BRT, zajął jeden jako pryz 1700 BRT oraz zatopił jeden okręt – brytyjski krążownik pancerny HMS „Hampshire”[3][4] (10 850 ton)[5].

SM U-75
Klasa

okręt podwodny

Typ

UE I

Projekt

Werk 57

Historia
Stocznia

Vulcan, Hamburg

Początek budowy

9 marca 1915

Wodowanie

30 stycznia 1916

 Kaiserliche Marine
Wejście do służby

26 marca 1916

Zatopiony

13 grudnia 1917

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność
• na powierzchni
• w zanurzeniu


755 ton
832 ton

Długość

56,8 metra

Szerokość

5,9 m

Zanurzenie testowe

50 m

Napęd
2 6-cylindrowe, czterosuwowe silniki wysokoprężne Benz (2 × 450 KM), 2 silniki/generatory elektryczne SSW (2 x 330 KM), 2 wały
Prędkość
• na powierzchni
• w zanurzeniu


10,6 węzła
7,9 węzła

Zasięg

powierzchnia: 5480 Mm / 7 węzłów
zanurzenie: 83 Mm / 4 węzłów

Uzbrojenie
2 zewnętrzne wyrzutnie torpedowe 500 mm (rufowa i dziobowa, zapas 4 torpedy), działo pokładowe 88 mm (w 1917 roku zamienione na działo 105 mm[1]), 2 aparaty minowe (34 miny kotwiczne)
Załoga

32

Budowa edytuj

Okręt SM U-75 był piątym z dziesięciu okrętów typu UE I, który był następcą typu U-66. Był jednokadłubowym okrętem przeznaczonym do działań oceanicznych, o długości 56,8 metra, wyporności w zanurzeniu 755 ton, zasięgu 7880 Mm[6] przy prędkości 7 węzłów na powierzchni oraz 83 Mm przy prędkości 4 węzły w zanurzeniu[7]. Załoga składała się z 32 osób: 28 marynarzy i 4 oficerów[8]. Okręt był wyposażony początkowo w działo pokładowe o kalibrze 88 mm, które zostało w 1917 roku wymienione na działo o kalibrze 105 mm[1]. Wewnątrz kadłuba sztywnego okręt przewoził 34 kotwiczne miny morskie[6], stawiane z dwóch rufowych aparatów minowych o średnicy 100 cm. Każdy z nich mieścił po trzy miny. Po ich otwarciu, masa wody (w sumie 6 ton) musiała być kompensowana zalewaniem dziobowych zbiorników balastowych. Wygospodarowanie miejsca dla min oznaczało również przesunięcie przedziału silnikowego w kierunku dziobu[9]. Uzbrojenie torpedowe to dwie wyrzutnie (dziobowa i rufowa) kalibru 500 mm, typu zewnętrznego, z zapasem 4 torped.

Służba edytuj

Pierwszym dowódcą okrętu został 26 maja 1915 roku mianowany Kurt Beitzen[b][10]. Pod jego dowództwem SM U-75 zatopił 8 statków, jeden uszkodził oraz jeden zajął jako pryz[5].

 
HMS „Hampshire”

29 czerwca 1916 roku jednostka została przydzielona do I Flotylli. Pierwszą ofiarą min postawionych przez U-75 był brytyjski krążownik pancerny HMS „Hampshire” o wyporności (10 850 ton). HMS „Hampshire” został zbudowany w latach 1903-1905 przez Armstrong Whitworth[11] w Elswick[12]. Na pokładzie okrętu znajdował się brytyjski minister wojny lord Horatio Kitchener, który płynął do Rosji. 5 czerwca 1916 roku w obszarze Orkad okręt wszedł na minę. Z powodu bardzo złych warunków pogodowych okręt zatonął bardzo szybko i z 643 członków załogi oraz 7 pasażerów przeżyło tylko 12 osób[13][14][c]. 22 czerwca w tym samym rejonie na miny postawione przez SM U-75 wszedł brytyjski kuter morski HMD „Laurel Crown”. Zginęło 9 członków załogi[15].

W sierpniu 1916 roku U-75 operował na przy Półwyspie Kolskim, stawiając miny u wejścia do Morza Białego. 12 sierpnia na jedną z nich wszedł rosyjski statek pomocniczy „Kovda” o pojemności 1125 BRT[16]. 20 września brytyjski parowiec „Etton” (2831 BRT), płynący z Barry do Archangielska z ładunkiem węgla, wszedł na kolejną minę postawioną przez U-75[17]. 1 maja 1917 roku Curt Beitzen udał się na miesięczny urlop, po którym objął dowództwo SM U-98. Na jego miejsce dowódcą okrętu został mianowany Fritz Schmolling, który jednostkę objął 2 maja 1917 roku[18]. 3 września 1917 roku na minę postawioną na wschód od wyspy South Uist (Hebrydy Zewnętrzne) wszedł brytyjski parowiec „Treverbyn” (4163 BRT). Zbudowany w 1910 roku w stoczni John Readhead & Sons w South Shields, płynący z Narwiku do Manchesteru z ładunkiem rudy żelaza statek zatonął. Zginęło 27 członków załogi[19].

13 grudnia 1917 roku U-75 wszedł na minę u wybrzeży wyspy Terschelling. Zginęło 23 członków załogi.

Uwagi edytuj

  1. ↑ SM – Seiner Majestät.
  2. ↑ Kurt Beitzen (21 maja 1885 r. – 27 września 1918 r.) w czasie I wojny światowej dowódca SM U-75, SM U-98 i SM U-102. Odznaczony dwukrotnie Krzyżem Żelaznym i Krzyżem Friedricha Augusta.
  3. ↑ Źródła podają różną liczbę poległych: od 650 do 723.

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Gardiner 1985 ↓, s. 178.
  2. ↑ WWI U-boats U 75. [w:] The U-boats of World War One 1914-1918 [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2016-01-22]. (ang.).
  3. ↑ Largest Ships sunk or damaged. [w:] The U-boats of World War One 1914-1918 [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2016-01-16]. (ang.).
  4. ↑ HMS Hampshire. [w:] Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2016-01-23]. (ang.).
  5. ↑ a b Ships hit by U 75. [w:] WWI U-boat Successes [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2016-01-22]. (ang.).
  6. ↑ a b Fontenoy 2007 ↓, s. 102.
  7. ↑ Type UE 1 UE ocean minelayers class. u-boat.net. [dostęp 2015-12-20]. (ang.).
  8. ↑ Moller i Brack 2004 ↓, s. 32.
  9. ↑ Showell 2006 ↓, s. 58.
  10. ↑ Kapitänleutnant Curt Beitzen. [w:] WWI U-boat commanders [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2016-01-23]. (ang.).
  11. ↑ Shipbuilder: Armstrong, Whitworth & Co Ltd, Elswick (1897 - 1920). [w:] TYNE BUILT SHIPS A history of Tyne shipbuilders and the ships that they built [on-line]. Tyne Built Ships Website. [dostęp 2016-01-22]. (ang.).
  12. ↑ HAMPSHIRE. [w:] TYNE BUILT SHIPS A history of Tyne shipbuilders and the ships that they built [on-line]. Tyne Built Ships Website. [dostęp 2016-01-22]. (ang.).
  13. ↑ HMS Hampshire [+1916]. [w:] Wreck Site [on-line]. www.wrecksite.eu. [dostęp 2016-01-23]. (ang.).
  14. ↑ Jane Storey: THE SINKING OF HMS HAMPSHIRE. [dostęp 2019-02-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-15)]. (ang.).
  15. ↑ HMD Laurel Crown. [w:] Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2016-01-23]. (ang.).
  16. ↑ Kovda. [w:] Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2016-01-23]. (ang.).
  17. ↑ Etton. [w:] Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2016-01-23]. (ang.).
  18. ↑ Kapitänleutnant Fritz Schmolling. [w:] WWI U-boat commanders [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2016-01-23]. (ang.).
  19. ↑ Treverbyn. [w:] Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2016-01-23]. (ang.).

Bibliografia edytuj

  • Eberhard Moller, Werner Brack: The Encyclopedia of U-Boats From 1904 to the Present. Londyn: Greenhill Books Lionel Leventhal Ltd., 2004. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
  • Robert Gardiner (red.): Conway's All the World Fighting Ships 1906-1921. Londyn: Conway Maritime Press Ltd., 1985, s. 178. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
  • Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, marzec 2007. ISBN 1-85367-623-3.
  • Jak Mallmann Showell: The U-boat century. Londyn: Chatham Publishing, 2006, s. 57-59. ISBN 978-1-86176-241-2.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=SM_U-75_(1916)&oldid=70288751”