SOV (Subject Object Verb)
SOV (ang. Subject Object Verb, dosł. podmiot dopełnienie orzeczenie) – skrót oznaczający typ zdania, w którym podmiot występuje przed dopełnieniem, a orzeczenie występuje na końcu, a także typ języka, w którym taki szyk dominuje. Jest to jeden z dwóch najpopularniejszych typów obok SVO, jako szyk podstawowy występuje w 44,78% języków[1].
Przykładowe języki SOV
edytujTo m.in.: łacina, japoński, koreański, turecki, tamilski, tybetański, hindi, farsi[2].
Przykładowe zdanie SOV w języku japońskim:
- 私はリンゴを食べました。
- Watashi[rzecz.] wa[temat] ringo[rzecz.] o[dopeł.] tabemashita[hon. czas. przeszły].
- Watashi wa (podmiot) ringo o (dopełnienie) tabemashita (orzeczenie).
- Ja (podmiot) jabłko (dopełnienie) zjadłem (orzeczenie).
- Zjadłem jabłko.
W tym zdaniu, 私 (watashi) jest podmiotem (dokładniej, tematem) oznaczającym „ja” (pierwszą osobę liczby pojedynczej), który został oznaczony specyficznym dla języka japońskiego markerem (partykułą) tematu は (wa). リンゴ (ringo) jest dopełnieniem, które podobnie jak podmiot, jest oznaczony kolejną partykułą – を (o), markerem dopełnienia w japońskim. 食べました (tabemashita) jest czasownikiem oznaczającym „jeść” i postawiony został na końcu zdania.
Szyk zdania w łacinie
edytujTrzeba jednak zauważyć, że w łacinie szyk jest w praktyce zupełnie swobodny, np. zdania: (ego) pomum edo (SOV), (ego) edo pomum (SVO), Edo ego pomum (VSO), Edo pomum ego (VOS), Pomum ego edo (OSV) i Pomum edo ego (OVS): jem jabłko – są praktycznie ekwiwalentne; różnią się jedynie rozłożeniem nacisku na poszczególne elementy zdania[3].
Przypadek języka niemieckiego
edytujW niektórych językach, np. niemieckim istnieją przypadki, gdy orzeczenie lub jego część występuje na końcu zdania: Er ist Dolmetscher geworden. Sie hat dringend gehen müssen. Z typologicznego punktu widzenia cecha ta nie kwalifikuje języka jako mającego orzeczenie na końcu zdania[4].
Przypisy
edytuj- ↑ Luke Maurits: Why are some word orders more common than others? A uniform information density account. [w:] School of Psychology, University of Adelaide [on-line]. [dostęp 2017-12-07].
- ↑ Languages List. [dostęp 2017-12-07].
- ↑ Wikarjak 1999 ↓, s. 150.
- ↑ Majewicz 1999 ↓, s. 214.
Bibliografia
edytuj- Jan Wikarjak: Gramatyka opisowa języka łacińskiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999. ISBN 978-83-01-01023-2.
- Alfred Majewicz: Języki świata i ich klasyfikowanie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1999. ISBN 83-01-08163-5.