SR53
SR53 – spalinowy wagon rewizyjny wyprodukowany w latach 1965–1973 przez Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego Lubań Śląski w liczbie 5 egzemplarzy specjalnie dla Polskich Kolei Państwowych.
 Wagon SR53-04 | |
| Kraj produkcji | |
|---|---|
| Producent | |
| Lata budowy |
1965–1973 |
| Układ osi |
A1 |
| Układ wagonów |
s |
| Wymiary | |
| Masa służbowa |
16 t |
| Długość |
8240 mm |
| Szerokość |
3140 mm |
| Napęd | |
| Typ silników | |
| Liczba silników |
1×55 kW (75 KM) |
| Parametry eksploatacyjne | |
| Moc ciągła |
55 kW (75 KM) |
| Rodzaj przekładni |
mechaniczna |
| Maksymalna prędkość eksploatacyjna |
65 km/h |
| Parametry użytkowe | |
| Liczba miejsc siedzących |
8 |
Historia edytuj
Geneza edytuj
W latach 1954–1955 i 1957 zakłady Waggonbau Görlitz wyprodukowały dla Polskich Kolei Państwowych 8 dwuosiowych wagonów serii SR51 i 4 czteroosiowe SR52 służące do diagnostyki i konserwacji sieci trakcyjnej. W latach 60. w Polsce prowadzono intensywną rozbudowę sieci, ale mimo to niemieckie pojazdy pozostawały jedynymi tego rodzaju użytkowanymi w kraju. Na pociągi sieciowe zaczęto adaptować wycofane kryte wagony towarowe, a później również osobowe, które ciągnięte były przez parowozy bądź spalinowozy. Rozwiązanie to jednak nie było odpowiednie, dlatego zdecydowano o zaprojektowaniu nowego pojazdu[5].
Projekt i produkcja edytuj
W 1964 r. Zakład Pojazdów Szynowych Centralnego Ośrodka Badań i Rozwoju Techniki Kolejnictwa z Warszawy opracował projekt lekkiego dwuosiowego wagonu spalinowego do utrzymania sieci trakcyjnej przeznaczony dla PKP[1], a następnie jego dokumentację techniczną wykonało Biuro Konstrukcyjne COBiRTK z siedzibą w Poznaniu[6]. Ze względu na brak krajowego podpodłogowego silnika spalinowego koncepcja ta była jak na ówczesne czasy dość prymitywna, w związku z czym produkcję seryjną tych pojazdów planowano powierzyć Zakładom Naprawczym Taboru Kolejowego z Lubania Śląskiego o ograniczonych wówczas możliwościach wykonawczych[1].
W 1965 r. ZNTK Lubań wyprodukowały prototypowy wagon oznaczony jako SR53-01[2], a następnie przeprowadzono jego testy pod nadzorem ZPS COBiRTK. W 1970 w konstrukcji pojazdu wprowadzono modyfikacje[1], po czym w latach 1972–1973 w tym samym zakładzie[7] zbudowano kolejne 4 wagony tej serii[2].
W I połowie lat 70. opracowano projekt pojazdów serii SR71, a w 1974 również w ZNTK Lubań rozpoczęto ich produkcję, w związku z czym zaniechano budowy następnych wagonów SR53[2].
Konstrukcja edytuj
Wagon jest przeznaczony do transportu 8-osobowej brygady technicznej, której zadaniami są prace związane z kontrolą, utrzymaniem i naprawą sieci trakcyjnej. Pojazd jest ruchomym warsztatem wyposażonym w podnoszony hydraulicznie pomost roboczy, pantograf pomiarowy i kopułę na dachu do jego obserwacji[1].
Dwuosiowy pojazd SR53 wyposażono w wysokoprężny silnik spalinowy typu S53 o mocy 75 KM[2], który stosowany był w samochodach ciężarowych marki Star. Napęd przekazywany jest na jedną oś za pomocą przekładni wykorzystującej koła zębate zastosowane w samochodzie ciężarowym Żubr. Skrzynia biegów natomiast jest zmodyfikowaną wersją skrzyni montowanej w Żubrze, w której względem oryginału zmieniono niektóre przełożenia oraz zastosowano pneumatyczne sterowanie włączaniem biegów[1].
Prędkość maksymalna wagonu wnosi 65 km/h, natomiast prędkość minimalna wykorzystywana podczas pracy przy sieci trakcyjnej 5 km/h[1].
Eksploatacja edytuj
Polskie Koleje Państwowe rozpoczęły eksploatację wagonów serii SR53 w 1972[3]. Pod koniec lat 70. Wschodnia Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych eksploatowała 1 pojazd, natomiast na stanie Południowej i Północnej DOKP były po 2 egzemplarze[5].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g Projekt autobusu szynowego typu 9M. W: Robert Kroma, Janusz Sosiński, Krzysztof Zintel: Normalnotorowe wagony silnikowe PKP 1945–1990. Wyd. 1. Poznań: BWH Kolpress, 2012, s. 199–202, seria: Encyklopedia taboru. ISBN 978-83-933257-3-3. (pol.).
- ↑ a b c d e Paweł Terczyński. Spalinowe wagony silnikowe na Polskich Kolejach Państwowych. „Technika Transportu Szynowego”. 12/1999, s. 19–29. Łódź: Emi-Press. ISSN 1232-3829.
- ↑ a b Maciej Dobrowolski. Rozwój układów i wyposażenia elektrycznego pojazdów trakcji spalinowej w Polsce. „Technika Transportu Szynowego”. 10/1996, s. 9–20. Łódź: Emi-Press. ISSN 1232-3829.
- ↑ Bolesław Musiał: Świadectwo Nr T/2001/0044 dopuszczenia do eksploatacji typu pojazdu szynowego. swiadectwa.utk.gov.pl, 2001-02-19. [dostęp 2016-01-08]. (pol.).
- ↑ a b Paweł Terczyński, Krzysztof Zintel. Wagony rewizyjne serii SR51 i SR52. „Świat Kolei”. 6/2009, s. 14–23. Łódź: Emi-Press. ISSN 1234-5962.
- ↑ Kazimierz Prątnicki, Stefan Węclewski. Centralne Biuro Konstrukcyjne PKP w Poznaniu. „Technika Transportu Szynowego”. 1/1994, s. 20. Łódź: Emi-press. ISSN 1232-3829. (pol.).
- ↑ Eugeniusz Kowalak. Spalinowe pojazdy trakcyjne w 50-leciu trakcji spalinowej PKP. „Trakcja i Wagony”. 3/1985, s. 79. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-2963. (pol.).