STS-135 – ostatnia misja promu kosmicznego Atlantis, a także całego programu STS. Misja trwała od 8 do 21 lipca 2011 roku. Był to trzydziesty trzeci lot kosmiczny promu Atlantis.

STS-135
Emblemat STS-135
Dane misji
Indeks COSPAR

2011-031A

Zaangażowani

Stany Zjednoczone NASA

Oznaczenie kodowe

STS-135

Pojazd
Wahadłowiec

Atlantis

Załoga
Zdjęcie STS-135
Od lewej: Walheim, Hurley, Ferguson, Magnus
Dowódca

Christopher Ferguson

Start
Miejsce startu

Stany Zjednoczone, KSC, LC-39A

Początek misji

8 lipca 2011
15:29:04 UTC

Orbita okołoziemska
Apogeum

385[1] km

Perygeum

371[1] km

Okres orbitalny

92,1[1] min

Inklinacja orbity

51,6[1]°

Lądowanie
Miejsce lądowania

KSC, pas startowy 15

Lądowanie

21 lipca 2011
09:57:00 UTC

Czas trwania misji

12 dni 18 godzin 27 minut 56 sekund

Przebyta odległość

8 505 161 km
(5 284 862 mile)[2]

Liczba okrążeń Ziemi

200[2]

Program lotów wahadłowców

Był to pierwszy i jedyny lot z czteroosobową załogą do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Ostatnia misja promu z czterema członkami załogi miała miejsce w 1983 roku (STS-6). W zestawie startowym misji został użyty ostatni wyprodukowany zbiornik ET-138.

Załoga edytuj

NASA ogłosiła skład załogi STS-335/135 14 września 2010 roku[3]. Załoga misji liczyła jedynie cztery osoby, gdyż w przypadku awarii promu nie byłoby już możliwości sprowadzenia jej za pomocą innego wahadłowca udającego się z misją ratunkową (ang. Launch on Need – LON). Ograniczenie załogi do niezbędnego minimum pozwalało na wykorzystanie do tego celu dwóch statków Sojuz. Ewentualna sytuacja awaryjna wiązałaby się więc z przedłużeniem obecności na ISS członków obecnej tam ekspedycji, którzy w normalnej sytuacji powróciliby na Ziemię rosyjskimi pojazdami Sojuz[4].

*Liczba w nawiasach oznacza liczbę odbytych lotów kosmicznych, wliczając tę misję

Cele misji edytuj

STS-135 była misją typowo logistyczną, której głównym celem było zaopatrzenie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej w zapas potrzebnych do jej funkcjonowania części zamiennych oraz innych niezbędnych zasobów (co jest o tyle ważne, że do ISS w najbliższym czasie nie zadokuje statek o zbliżonej ładowności)[6]. W ładowni promu znalazł się moduł MPLM Raffaello (załadowany do maksimum swojej pojemności) oraz platforma nośna LMC. Prom dostarczył też demonstrator technologii tankowania satelitów w przestrzeni kosmicznej (ang. Robotic Refueling Mission – RRM)[7], a także umieścił na orbicie pikosatelitę Picosatellite Solar Cell Testbed 2 (PSSC-2)[8].

W drodze powrotnej wahadłowiec zwiózł m.in. uszkodzony moduł pompy amoniaku, która została zdemontowana z systemu chłodzenia ISS w sierpniu 2010 roku.

Historia edytuj

Początkowo misja STS-135 (STS-335) miała być misją LON dla lotu STS-134. 14 września 2010 roku NASA wyznaczyła załogę dla ewentualnej misji. 16 listopada 2010 roku lot STS-135 został nieoficjalnie zatwierdzony przez administrację NASA[9]. 20 stycznia 2011 roku misja została oficjalnie dodana do manifestu lotów[10].

Przygotowania edytuj

Zbiornik ET edytuj

Zbiornik zewnętrzny ET-138 został wyprodukowany w Michoud Assembly Facility (MAF) w Nowym Orleanie w 2009 roku. Na Przylądek Canaveral dotarł on na barce Pegasus. 14 lipca 2010 roku zbiornik przewieziono z barki do budynku Vehicle Assembly Building (VAB).

Prom edytuj

Na początku grudnia 2010 roku, prom został przetransportowany do Orbiter Processing Facility 1, gdzie wymieniono mu silniki główne i przygotowano ładownię. 17 maja 2011 roku prom został przewieziony do budynku VAB, a 1 czerwca 2011 roku został przetransportowany na stanowisko startowe LC-39A.

Ładunek edytuj

17 czerwca 2011 moduł MPLM Raffaello został przewieziony na wyrzutnię LC-39A, a 21 czerwca został umieszczony w ładowni promu.

Przebieg misji edytuj

 
Start promu Atlantis w misji STS-135
  • 2011-07-08 15:29:04 UTC – start promu z kompleksu startowego 39 w KSC. Start planowany był na 15:26:46 UTC, jednak na 31 sekund przed startem odliczanie zostało wstrzymane ze względu na awarię czujnika położenia ramienia kaptura odprowadzającego gazowy tlen ze zbiornika ET. Po wizualnym potwierdzeniu prawidłowej pozycji ramienia, odliczanie zostało wznowione.
  • 2011-07-10 15:07 UTC – połączenie promu z Międzynarodową Stacją Kosmiczną.
  • 2011-07-11 10:46 UTC – moduł MPLM Raffaello został dołączony do ISS.
  • 2011-07-18 11:54 UTC – moduł MPLM, po odłączeniu od ISS, został ponownie umieszczony w ładowni promu.
  • 2011-07-19 06:28 UTC – wahadłowiec Atlantis odłączył się od ISS.
  • 2011-07-20 07:49 UTC – z ładowni wypuszczono pikosatelitę PSSC-2.
  • 2011-07-21 09:57:00 UTC – prom Atlantis wylądował na pasie 15 w KSC. O 09:57:54 UTC prom zatrzymał się na pasie startowym, kończąc ostatnią misję programu STS.

Parametry misji edytuj

  • Masa:
    • startowa łącznie: 2 050 756 kg
    • startowa orbitera: 120 700 kg
    • lądującego orbitera: 102 682 kg
    • ładunku: 12 890 kg
  • Inklinacja: 51,6°
  • Okres orbitalny: 92,1 min.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b c d Mark Wade: STS-135. [w:] Encyclopedia Astronautica [on-line]. [dostęp 2017-07-28]. (ang.).
  2. a b Adam Chen, William Wallack, George Gonzales: Celebrating 30 Years of the Space Shuttle program. NASA, 2012. ISBN 978-0-16-090202-4.
  3. NASA Assigns Crew for Final Launch on Need Shuttle Mission. NASA, 2010-09-14. [dostęp 2013-10-25]. (ang.).
  4. Chris Bergin: NASA managers approve STS-135 mission planning for June 28, 2011 launch. NASA SpaceFlight.com, 2010-08-20. [dostęp 2011-06-02]. (ang.).
  5. a b c d Robert Godwin: Space Shuttle. Warszawa: Prószyński Media Sp. z o.o., 2011, s. 94, seria: Historia podboju Kosmosu. ISBN 978-83-7648-973-5.
  6. Charles Atkeison: NASA to add extra Shuttle flight. SpaceLaunch News, 2010-02-14. [dostęp 2011-06-26]. (ang.).
  7. STS-135 Fact Sheet. Spaceflight 101. [dostęp 2011-06-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-01)]. (ang.).
  8. Gunter D. Krebs: PSSC-Testbed 2. Gunter’s Space Page, 2011-07-11. [dostęp 2011-07-20]. (ang.).
  9. Bolden Says Extra Shuttle Flight Needed As Hedge Against Additional COTS Delays. SpaceNews, 2010-11-19. [dostęp 2013-10-25]. (ang.).
  10. Additional Shuttle Mission Almost Guaranteed. Universe Today, 2010-09-30. [dostęp 2014-06-24]. (ang.).

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj