Sabrina Janesch
Sabrina Janesch (ur. 1985 w Gifhorn) – polsko-niemiecka pisarka i dziennikarka obecnie mieszkająca w Münster.
Życie edytuj
Sabrina Janesch studiowała dziennikarstwo oraz kreatywne pisanie na uniwersytecie w Hildesheim, a w 2009 roku przez dwa semestry polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Po studiach zaczęła pracę jako pisarka, a rok później ukazała się jej pierwsza powieść Katzenberge (pol. „Kocie Góry”), która zyskała uznanie wielu krytyków i pisarzy. Na temat Kocich Gór Günter Grass powiedział, że „tej książce należy życzyć wielu czytelników”. Ponadto Kocie Góry dostały nagrodę im. Mary Cassens[1]. Powieść dotychczas została przetłumaczona na język polski we fragmentach[2].
Polsko-niemieckie pochodzenie autorki miało wpływ na jej literacki rozwój: poprzez skierowanie uwagi na swoją osobę za pomocą 1. Nagrody w konkursie literackim NDR O-Ton 2005, Sabrina Janesch została pierwszą Pisarką Miejską Gdańska. Stypendium ufundowane zostało przez Niemieckie Forum Kultury Europy Wschodniej i Środkowej[3]. Janesch otrzymała również Stypendium Pisarskie od Dolnosaksońskiego Ministerstwa w Dziedzinie Kultury i Nauki, a także była stypendystką Domu Pisarza w Stuttgarcie (Stuttgarter Schriftstellerhaus) i Colloquium Literackiego w Berlinie (Literarisches Colloquium Berlin). W 2010 roku została nominowana do Nagrody Ingeborg Bachmann i otrzymała Nagrodę im. Mary Cassens za najlepszy debiut powieści niemieckojęzycznej. W 2011 roku przyznano jej Nagrodę finansową Dolnosaksońskiego Rządu Krajowego im. Nicolasa Borna oraz Nagrodę im. Anny Seghers, jak również Nagrodę finansową Kraju Związkowego Nadrenia Północna-Westfalia dla młodych artystów. W roku 2014 uzyskała roczne stypendium Kraju Związkowego Dolnej Saksonii.
Utwory literackie edytuj
Debiutancka powieść Sabriny Janesch Katzenberge (2010) (Kocie Góry) traktuje o młodej kobiecie, która z powodu śmierci dziadka odbywa podróż na Dolny Śląsk, by zbadać polsko-niemieckie pochodzenie swojej rodziny. Sabrina Janesch poruszyła delikatny temat historii – wypędzenie Niemców po II wojnie światowej z terenów Dolnego Śląska i osiedlania na tych terenach polskich uchodźców z Ukrainy[4].
Hans-Josef Ortheil uważa książkę za „nadzwyczajnie opowiedzianą debiutancką powieść, która lekka jak piórko balansuje pomiędzy teraźniejszością i przeszłością”.
W 2012 roku ukazał się kolejny utwór Sabriny Janesch Ambra[5], będący gdańską opowieścią o polsko-niemieckiej rodzinie. Powieść traktuje o dziewczynie, która odziedziczyła mieszkanie po zmarłym ojcu, w oddalonym mieście nad morzem. W jej posiadaniu znalazł się także bursztyn, a w nim – uwięziony pająk. Nie jest to jednak martwy insekt, lecz jak się okazało, nad wyraz żywy świadek niezwykłej historii rodzinnej. Ambra to opowieść o młodej Niemce, która znalazła się w Gdańsku i jest konfrontowana z historią własnej rodziny sprzężonej z losami przedwojennego i powojennego Gdańska. Autorka porusza w powieści również wątek żołnierza powracającego z misji ISAF.
Dwa lata później autorka opublikowała książkę Tango für einen Hund[6] (Tango dla psa). To pierwsza książka autorki, której akcja toczy się w północnych Niemczech (miejscem akcji dwóch pozostałych powieści jest Polska oraz Ukraina). Tango für einen Hund należy uznać, ze względu na charakter narracji, za powieść adolescencyjną: zdarzenia opowiadane są z perspektywy 17-letniego chłopaka, Ernesto, przechodzącego proces indywidualizacji własnej osobowości[7].
Recepcja twórczości Sabriny Janesch w Polsce edytuj
O twórczości Sabriny Janesch mówi się na łamach prasy i w internecie przy okazji jej spotkań z czytelnikami, licznymi odczytami literackimi organizowanymi przez instytucje kulturalne, spotkaniami ze studentami na uniwersytetach[8][9].
Twórczość Sabriny Janesch stała się podstawą do napisania licznych artykułów literaturoznawczych, umieszczonych w pismach naukowych, np.
- Monika Wolting: „Wszystko było obce...” Losy polskich uchodźców z Kresów – Sabriny Janeschs Góry Kocie i Olgi Tokarczuk Dom dzienny, dom nocny. [w:] Dialog kultur. Studia nad literaturą, kulturą i historią. Red. Anna Warakomska i.in, Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2016, s. 587–604.
- Aleksandra Burdziej: Z perspektywy niemieckich wnuków. Przełamanie tabu w pamięci rodzinnej jako droga do odnalezienia własnej tożsamości w powieści ‘Katzenberge’ Sabriny Janesch, [w:] Wojciech Browarny/ Monika Wolting (red.), Opcja niemiecka. O problemach z tożsamością i historią w literaturze polskiej i niemieckiej po 1989 roku. Kraków 2014, s. 143–164.
W związku z twórczością Sabriny Janesch powstało wiele prac dyplomowych w Instytucie Filologii Germańskiej we Wrocławiu[10]. Większość z nich dotyczy powieści Katzenberge. Tematyka prac jest zróżnicowana – interpretacja i analiza przestrzeni w utworze, Kresy Wschodnie w pamięci Polaków, obraz Polski i Ukrainy oraz wiele innych aspektów. Uwaga studentów skupiła się również na powieści Ambra oraz Tango für einen Hund.
Powieści (wybór) edytuj
- Die äußerste Grenze (Skrajna granica), [w:] „Bella triste” Nummer 23, Hildesheim 2008, ISSN 1618-1727.
- Katzenberge (Kocie Góry), Aufbau-Verlag, Berlin 2010, ISBN 978-3-351-03319-4.
- Ambra, Aufbau-Verlag, Berlin 2012, ISBN 978-3-351-03500-6.
- Tango für einen Hund (Tango dla psa), Aufbau-Verlag, Berlin 2014, ISBN 978-3-351-03308-8.
- Die goldene Stadt (Złote miasto), Rowohlt Verlag, Reinbek bei Hamburg 2017, ISBN 978-3-87134-838-9[11]
Przypisy edytuj
- ↑ Góry Kocie.
- ↑ Konrad Kęder, FA-art - OderÜbersetzen nr 4 (2013) [online] [dostęp 2017-04-28] (pol.).
- ↑ Pisarka Miejska Gdańsk | Danzig 2009 [online], pisarka-miejska-gdansk.blogspot.de [dostęp 2017-04-21].
- ↑ Krzysztof Ogiolda, Sabrina Janesch – pisarka dwóch Heimatów, „nto.pl” [dostęp 2017-04-21] (pol.).
- ↑ Sabrina Janesch, Ambra: Roman, wyd. 1, Aufbau Verlag, 1 sierpnia 2012, ISBN 978-3-351-03500-6 [dostęp 2017-04-21] (niem.).
- ↑ Sabrina Janesch · Tango für einen Hund [online], www.sabrinajanesch.de [dostęp 2017-04-21] (niem.).
- ↑ NDR, Die Schriftstellerin Sabrina Janesch zu Gast in „Das Gespräch” auf NDR Kultur [online], www.ndr.de [dostęp 2017-04-21] (niem.).
- ↑ Deutsche Vertretungen Polen – Sabrina Janesch [online], www.polen.diplo.de [dostęp 2017-04-22] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-23] (niem.).
- ↑ Spotkanie autorskie z Sabriną Janesch [online], www.wroclaw2016.pl [dostęp 2017-04-22] (pol.).
- ↑ Deutschland- und polenbilder in „katzenberge” von sabrina janesch – Katalog – Uniwersytet Wrocławski – APD [online], apd.uni.wroc.pl [dostęp 2017-04-21] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-22].
- ↑ Burkhard Müller, "Die goldene Stadt": Das Glück ist mit den Dreisten, „Die Zeit”, Hamburg, 26 września 2017, ISSN 0044-2070 [dostęp 2017-10-21] (niem.).
