Samodzielny Referat Informacyjny
Samodzielny Referat Informacyjny (SRI) – placówka terenowa Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego w okresie 20-lecia międzywojennego, zajmująca się kontrwywiadem i częściowo wywiadem wojskowym. Samodzielne Referaty Informacyjne istniały przy Dowództwach Okręgu Korpusu; działał także Samodzielny Referat Informacyjny Dowództwa Floty.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Samodzielne Referaty Informacyjne Dowództw Okręgu Korpusu
edytujEtat Samodzielnego Referatu Informacyjnego Dowództwa Okręgu Korpusu (SRI DOK) tworzyło 5 stanowisk oficerskich (w tym kierownik, zwykle w stopniu kapitana lub majora), 1 stanowisko podoficerskie i kilka stanowisk urzędników cywilnych. Struktura wewnętrzna SRI była następująca:
- referat kontrwywiadowczy: zajmował się prowadzeniem afer szpiegowskich i rozpracowywaniem działalności komunistycznej w wojsku
- referat ogólny: zajmował się ochroną tajemnicy wojskowej w obiektach wojskowych, zakładach przemysłu ściśle wojennego, ochroną prac fortyfikacyjnych oraz współpracował na odcinku ochrony ogólnego przemysłu wojennego z władzami administracyjnymi
- referat narodowościowy: opracowywał analizy polityczno-narodowościowe i prowadził inwigilację elementów wywrotowych wśród mniejszości narodowych będących w wojsku lub mających styczność z wojskiem
Na czele każdego z referatów SRI stał oficer w stopniu porucznika, kapitana lub majora.
Pracę informacyjno-rozpoznawczą i przeciwdziałanie szpiegostwu Samodzielne Referaty Informacyjne prowadziły przy pomocy oficerów informacyjnych w garnizonach i oddziałach, brygad agentów-obserwatorów, tajnych współpracowników w poszczególnych aferach, przy konfidencjonalnej współpracy niektórych urzędników i doraźnej współpracy organów policji państwowej.
Siedziby poszczególnych SRI DOK znajdowały się w miastach, gdzie mieściły się sztaby Dowództw Okręgu Korpusu:
- SRI DOK I – Warszawa
- SRI DOK II – Lublin
- SRI DOK III – Grodno
- SRI DOK IV – Łódź
- SRI DOK V – Kraków
- SRI DOK VI – Lwów
- SRI DOK VII – Poznań
- SRI DOK VIII – Toruń
- SRI DOK IX – Brześć nad Bugiem
- SRI DOK X – Przemyśl
- Samodzielny Referat Informacyjny Dowództwa Floty w Gdyni
Zakres pracy Samodzielnych Referatów Informacyjnych uległ ograniczeniu po 1930 roku, gdy wyłączono z ich gestii wywiad zaczepny na terenie przygranicznym.
Kierownicy SRI DOK
edytuj.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
- SRI DOK I
- kpt. adm. (piech.) Franciszek Bronisław Wierzbicki (1939)
- SRI DOK II
- kpt. / mjr piech. Wacław Michnowski (był w 1935 – 1939)
- SRI DOK III
- kpt. adm. (piech.) Alfons Piorunowski (1934 – 1939)
- SRI DOK IV
- kpt. piech. Wacław Lutomski – (od VIII 1927[1])
- kpt. adm. (piech.) Zygmunt Budzyński – (1 IV 1931[2] – IX 1939)
- SRI DOK V
- kpt. piech. Stanisław Boehm – (od XI 1924[3])
- kpt. art. Kazimierz Sambor – (od 23 III 1932[4])
- kpt. adm. (san.) Tadeusz Stanisław Józef Klocek (1939)
- SRI DOK VI
- por. piech. Eugeniusz Antoni Bielecki – (od X 1924[5])
- kpt. Zdzisław Charewicz (był w 1933 i 1934)
- kpt. adm. (art.) Edward Bratkowski (p.o. 1939)
- SRI DOK VII
- kpt. piech. Stanisław Konior (od 1 X 1927[6])
- mjr piech. Franciszek Lewcio (od 1 VIII 1930)
- kpt. / mjr adm. (piech.) Leopold Szumski (był w 1935 – 1939)
- SRI DOK VIII
- kpt. piech. Stanisław I Solecki (od VIII 1927[7])
- kpt. piech. Marian Stanisław Włodarkiewicz (od 23 X 1931[8])
- kpt. art. Ludwik Cyrkler (był w III 1935 – 1939)
- SRI DOK IX
- kpt. piech. Stanisław Małek (od IX 1924)
- mjr piech. Aleksander Hild (V – VI 1927)
- kpt. piech. Stanisław Małek (od VII 1927)
- kpt. piech. Franciszek Jan Nowak (był w V 1936)
- mjr piech. Władysław Brzychaczek (1939)
- SRI DOK X
- mjr piech. Franciszek Berstling (1934–1939)
Przypisy
edytuj- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 6 sierpnia 1927 roku, s. 237.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 3 sierpnia 1931 roku, s. 229.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 122 z 18 listopada 1924 roku, s. 682.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 225.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 109 z 14 października 1924 roku, s. 606.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 24 z 26 września 1927 roku, s. 284.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 6 sierpnia 1927 roku, s. 234.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 327.
Bibliografia
edytuj- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Henryk Kopczyk, Niemiecka działalność wywiadowcza na Pomorzu 1920-1933, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1970, str. 142-143, 170-171, 279.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Polska Marynarka Wojenna. Dokumentacja organizacyjna i kadrowa oficerów, podoficerów i marynarzy (1918–1947). W: Jan Kazimierz Sawicki: Kadry morskie Rzeczypospolitej. T. V. Gdynia: 2011. ISBN 978-83-932722-0-4.