Samogłów

Samogłów
	Mola mola
	(Linnaeus, 1758)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Rząd	rozdymkokształtne
Rodzina	samogłowowate
Rodzaj	Mola
Gatunek	samogłów
Synonimy
	Aledon capensis Castelnau, 1861; Aledon storeri Castelnau, 1861; Cephalus brevis Shaw, 1804; Cephalus ortagoriscus Risso, 1827; Cephalus pallasianus Shaw, 1804; Diodon carinatus Mitchill, 1828; Diodon mola Pallas, 1770; Diodon nummularis Walbaum, 1792; Diplanchias nasus Rafinesque, 1810; Mola aculeata Koelreuter, 1766; Mola aspera Nardo, 1827; Mola hispida Nardo, 1827; Mola rotunda Cuvier, 1797; Molacanthus pallasii Swainson, 1839; Orthragoriscus alexandrini Ranzani, 1839; Orthragoriscus analis Ayres, 1859; Orthragoriscus blochii Ranzani, 1839; Orthragoriscus elegans Ranzani, 1839; Orthragoriscus fasciatus Bloch & Schneider, 1801; Orthragoriscus ghini Ranzani, 1839; Orthragoriscus hispidus Bloch & Schneider, 1801; Orthragoriscus lunaris Gronow, 1854; Orthragoriscus mola (Linnaeus, 1758); Orthragoriscus redi Ranzani, 1839; Orthragoriscus retzii Ranzani, 1839; Orthragoriscus rondeletti Ranzani, 1839; Orthragus luna Rafinesque, 1810; Ozodura orsini Ranzani, 1839; Pedalion capensis Castelnau, 1861; Pedalion gigas Guilding, 1838; Tetraodon mola Linnaeus, 1758; Trematopsis willugbei Ranzani, 1839; Tympanomium planci Ranzani, 1839;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; narażony na wyginięcie
	Zasięg występowania
	; Kolor czerwony wskazuje najwyższe prawdopodobieństwo występowania samogłowa.
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Samogłów^[3], mola^[4] (Mola mola) – gatunek morskiej ryby rozdymkokształtnej z rodziny samogłowowatych (Molidae).

WystępowanieEdytuj

Zamieszkuje niemal wszystkie morza i oceany strefy ciepłej i umiarkowanej. Sporadycznie spotykany w Morzu Północnym i cieśninie Skagerrak^[5], a wyjątkowo także w Bałtyku, w tym u wybrzeży polskich^[6]. Pojedyncze osobniki wędrują latem w rozgrzanych wodach oceanu i przypadkowo mogą wpływać do wewnętrznych akwenów; giną jednak, gdy temperatura wody spada^[7].

Samogłów wyłowiony w 1910 u wybrzeży Kalifornii. Osobnik na zdjęciu ważył ok. 1,6 tony.

CharakterystykaEdytuj

Ciało wysokie, silnie spłaszczone bocznie, nagie, pokryte bardzo grubą, elastyczną skórą. Brak trzona ogonowego. Wysoka płetwa grzbietowa i odbytowa. Mały otwór gębowy. U dorosłego brak pęcherza pławnego, a pod skórą jest gruba warstwa tkanki tłuszczowej. Pływa bardzo powoli, często na boku. Samogłowy odżywiają się meduzami, kalmarami i larwami węgorzy^[8]. Odżywia się również planktonem i mięczakami.

Samogłów to najcięższa ryba kostnoszkieletowa^{[potrzebny przypis]}, dorasta do 3 m długości i masy ciała dochodzącej do 2 ton.

RozmnażanieEdytuj

Samica samogłowa to jedna z najpłodniejszych ryb – jednorazowo wytwarza 300 mln jaj^[9].

Podobnie jak u innych rozdymkokształtnych narządy wewnętrzne samogłowów mogą zawierać neurotoksyny^[8].

W filmieEdytuj

Samogłów jest głównym motywem filmu fabularnego Nuvem (ryba księżyc) (1992 r.) portugalskiego reżysera Basila da Cunha, prezentowanego na festiwalu w Cannes^[10].

PrzypisyEdytuj

↑ Mola mola, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] [dostęp 2019-11-09] (ang.).
↑ Mola mola, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
↑ G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
↑ Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982. ISBN 83-215-2103-7.
↑ Fritz Terofal: Ryby morskie. Warszawa: GeoCenter, 1996, s. 206. ISBN 83-7129-306-2.
↑ onet.pl: Sensacja na Mierzei Wiślanej. Egzotyczna ryba zaplątała się w sieci
↑ M Bała, K. Skóra – Stacja Morska w Helu: Subtropikalna ryba w listopadowym Bałtyku. 2014-11-03. [dostęp 2015-01-17].
↑ ^a ^b Mola mola. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. www.fishbase.org [dostęp 31 lipca 2013]
↑ Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997. ISBN 83-01-12286-2.
↑ Elżbieta Sieradzińska: Chmura szuka Mola Mola. 2011-06-05. [dostęp 2015-01-17].

Linki zewnętrzneEdytuj

Ocean Sunfish Photos, Mola mola. Natural History Photography Blog. [dostęp 2019-11-09]. (ang.).

[itis-1] Mola mola, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] [dostęp 2019-11-09] (ang.).

[iucn-2] Mola mola, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).

[Nikolski-3] G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.

[Rutk-4] Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982. ISBN 83-215-2103-7.

[5] Fritz Terofal: Ryby morskie. Warszawa: GeoCenter, 1996, s. 206. ISBN 83-7129-306-2.

[6] t.pl: Sensacja na Mierzei Wiślanej. Egzotyczna ryba zaplątała się w sieci

[7] M Bała, K. Skóra – Stacja Morska w Helu: Subtropikalna ryba w listopadowym Bałtyku. 2014-11-03. [dostęp 2015-01-17].

[FB-8] Mola mola. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. www.fishbase.org [dostęp 31 lipca 2013]

[9] Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997. ISBN 83-01-12286-2.

[10] Elżbieta Sieradzińska: Chmura szuka Mola Mola. 2011-06-05. [dostęp 2015-01-17].

[3]

[4]

[1]

[2]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]