Samogłów

gatunek ryb promieniopłetwych z rodziny samogłowowatych

Samogłów[3], mola[4] (Mola mola) – gatunek morskiej ryby rozdymkokształtnej z rodziny samogłowowatych (Molidae).

Samogłów
Mola mola[1]
(Linnaeus, 1758)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

promieniopłetwe

Rząd

rozdymkokształtne

Rodzina

samogłowowate

Rodzaj

Mola

Gatunek

samogłów

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Kolor czerwony wskazuje najwyższe prawdopodobieństwo występowania samogłowa.

Występowanie edytuj

Zamieszkuje niemal wszystkie morza i oceany strefy ciepłej i umiarkowanej. Sporadycznie spotykany w Morzu Północnym i cieśninie Skagerrak[5], a wyjątkowo także w Bałtyku, w tym u wybrzeży polskich[6]. Pojedyncze osobniki wędrują latem w rozgrzanych wodach oceanu i przypadkowo mogą wpływać do wewnętrznych akwenów; giną jednak, gdy temperatura wody spada[7].

 
Samogłów wyłowiony w 1910 u wybrzeży Kalifornii. Osobnik na zdjęciu ważył ok. 1,6 tony.

Charakterystyka edytuj

Ciało wysokie, silnie spłaszczone bocznie, nagie, pokryte bardzo grubą, elastyczną skórą. Brak trzona ogonowego. Wysoka płetwa grzbietowa i odbytowa. Mały otwór gębowy. U dorosłego brak pęcherza pławnego, a pod skórą jest gruba warstwa tkanki tłuszczowej. Pływa bardzo powoli, często na boku. Samogłowy odżywiają się meduzami, kalmarami i larwami węgorzy[8]. Odżywia się również planktonem i mięczakami.

Samogłów to najcięższa ryba kostnoszkieletowa[potrzebny przypis], dorasta do 3 m długości i masy ciała dochodzącej do 2 ton.

Rozmnażanie edytuj

Samica samogłowa to jedna z najpłodniejszych ryb – jednorazowo wytwarza 300 mln jaj[9].

Podobnie jak u innych rozdymkokształtnych narządy wewnętrzne samogłowów mogą zawierać neurotoksyny[8].

W filmie edytuj

Samogłów jest głównym motywem filmu fabularnego Nuvem (ryba księżyc) (1992 r.) portugalskiego reżysera Basila da Cunha(inne języki), prezentowanego na festiwalu w Cannes[10].

Przypisy edytuj

  1. Mola mola, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] [dostęp 2019-11-09] (ang.).
  2. Mola mola, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  3. G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
  4. Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982. ISBN 83-215-2103-7.
  5. Fritz Terofal: Ryby morskie. Warszawa: GeoCenter, 1996, s. 206. ISBN 83-7129-306-2.
  6. onet.pl: Sensacja na Mierzei Wiślanej. Egzotyczna ryba zaplątała się w sieci
  7. M Bała, K. Skóra – Stacja Morska w Helu: Subtropikalna ryba w listopadowym Bałtyku. 2014-11-03. [dostęp 2015-01-17].
  8. a b Mola mola. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 31 lipca 2013]
  9. Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997. ISBN 83-01-12286-2.
  10. Elżbieta Sieradzińska: Chmura szuka Mola Mola. 2011-06-05. [dostęp 2015-01-17].

Linki zewnętrzne edytuj

Ocean Sunfish Photos, Mola mola. Natural History Photography Blog. [dostęp 2019-11-09]. (ang.).