Sandro Pertini

włoski polityk

Alessandro „Sandro” Pertini (ur. 25 września 1896 w Stelli, zm. 24 lutego 1990 w Rzymie[1]) – włoski polityk i dziennikarz, działacz antyfaszystowski, więzień polityczny, sekretarz Włoskiej Partii Socjalistycznej, długoletni parlamentarzysta, w latach 1968–1976 przewodniczący Izby Deputowanych, prezydent Włoch w latach 1978–1985.

Sandro Pertini
Ilustracja
Pełne imię i nazwisko

Alessandro Pertini

Data i miejsce urodzenia

25 września 1896
Stella

Data i miejsce śmierci

24 lutego 1990
Rzym

Prezydent Republiki Włoskiej
Okres

od 9 lipca 1978
do 29 czerwca 1985

Przynależność polityczna

Włoska Partia Socjalistyczna

Poprzednik

Giovanni Leone

Następca

Francesco Cossiga

Przewodniczący Izby Deputowanych
Okres

od 5 lipca 1968
do 4 czerwca 1976

Przynależność polityczna

Włoska Partia Socjalistyczna

Poprzednik

Brunetto Bucciarelli Ducci

Następca

Pietro Ingrao

podpis
Odznaczenia
Order Zasługi Republiki Włoskiej I Klasy z Wielkim Łańcuchem Order Wojskowy Włoch I Klasy Order Zasługi za Pracę Wielki Oficer Orderu Gwiazdy Solidarności Włoskiej (1947–2001) Order Vittorio Veneto Złoty Medal za Męstwo Wojskowe (Włochy, 1833–1946) Srebrny Medal za Męstwo Wojskowe (Włochy, 1833–1946) Medaglia d’oro ai benemeriti della Cultura e dell’Arte Wielki Łańcuch Orderu św. Jakuba od Miecza (Portugalia)

Życiorys

edytuj

Syn Alberta i Marii. W 1914 podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Genueńskim. Ostatecznie kierunek ten ukończył w 1923 na Università degli Studi di Modena e Reggio Emilia. Rok później został absolwentem nauk politycznych na Uniwersytecie Florenckim[1][2]. Uczestnik I wojny światowej[2], został powołany w 1915, brał udział w walkach nad Isonzo[1]. Dołączył do włoskich socjalistów, po rozłamie w pierwszej połowie lat 20. został członkiem Partito Socialista Unitario. Od 1919 zasiadał w radzie miejskiej swojej rodzinnej miejscowości[1].

Zdeklarowany przeciwnik reżimu faszystowskiego[2]. Represjonowany i kilkakrotnie skazywany za prowadzoną działalność. Pierwszy raz zatrzymany w 1925 za rozpowszechnianie opozycyjnej broszury, skazany na 8 miesięcy pozbawienia wolności, którą to karę darowano na mocy amnestii. W 1926 był w grupie opozycjonistów, którzy zorganizowali wyjazd socjalistycznego działacza Filippa Turatiego do Francji. Skazany za to na 5 lat pozbawienia wolności, zdołał sam również wyjechać do Francji. Pracował tam m.in. jako robotnik, był na emigracji również sądzony za prowadzoną działalność. W międzyczasie we Włoszech zaocznie skazany na 10 miesięcy pozbawienia wolności. W 1929 na podstawie podrobionego paszportu powrócił do Włoch, gdzie został aresztowany, a następnie orzeczono wobec niego karę 10 lat i 9 miesięcy pozbawienia wolności. Początkowo więziony, później osadzany w obozach internowania, został zwolniony w sierpniu 1943. Dołączył do kierownictwa socjalistów[3] oraz do Comitato di Liberazione Nazionale[1]. Ujęty w październiku 1943 i następnie skazany na karę śmierci, zdołał w styczniu 1944 uciec i przedostać się do Mediolanu. Kontynuował działalność w CLN jako jeden z jego przywódców. Był jednym z organizatorów powstania w Mediolanie z kwietnia 1945[1][2][3].

W 1945 pełnił funkcję sekretarza Włoskiej Partii Socjalistycznej (wówczas pod nazwą Partito Socialista Italiano di Unità Proletaria)[2][3]. W 1945 zasiadł w Consulta Nazionale, prowizorycznym parlamencie[4]. W latach 1946–1947 i 1947–1951 był dyrektorem „Avanti!”, czasopisma związanego z socjalistami[3]. W 1946 wybrany do konstytuanty[4]. W 1948 wszedł w skład Senatu I kadencji[5]. W 1953 uzyskał mandat posła do Izby Deputowanych II kadencji. Z powodzeniem ubiegał się o reelekcję w pięciu kolejnych wyborach w 1958, 1963, 1968, 1972 i 1976[4]. W 1963 objął funkcję wiceprzewodniczącego[3], a od lipca 1968 do czerwca 1976 był przewodniczącym Izby Deputowanych[4].

W lipcu 1978 w szesnastej turze głosowania został wybrany na urząd prezydenta Włoch[3]. Kadencję prezydencką rozpoczął 9 lipca tegoż roku, a zakończył 29 czerwca 1985[4]. Wszedł następnie w skład izby wyższej włoskiego parlamentu jako senator dożywotni, w którym zasiadał do czasu swojej śmierci w 1990[5].

Był przyjacielem Jana Pawła II. 13 maja 1981, po zamachu na papieża, odwiedził rannego w szpitalu klinicznym Gemelli. Według relacji watykańskiego fotografa Artura Mariego (przekazanej kilkanaście lat później) umierający prezydent wyraził chęć zobaczenia się z papieżem, na co jednak nie zezwoliła jego żona[6]. Informacjom, aby to żona Sandra Pertiniengo podjęła taką decyzję, zaprzeczył natomiast przedstawiciel fundacji imienia zmarłego polityka[7].

Był żonaty z Carlą Voltoliną[3].

Odznaczenia i wyróżnienia

edytuj
  1. Odznaczenie zostało nadane za czyny bojowe w trakcie walk nad Isonzo. Fakt ten został jednak ukryty przez włoskich faszystów ze względu na poglądy i antyreżimową działalność Sandra Pertiniego. Medal odebrał dopiero po zakończeniu kadencji prezydenckiej z rąk przewodniczącego Senatu Giovanniego Spadoliniego.

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f Biografia di Sandro Pertini. fondazionepertini.it. [dostęp 2020-09-14]. (wł.).
  2. a b c d e Pertini, Sandro. treccani.it. [dostęp 2020-09-14]. (wł.).
  3. a b c d e f g Sandro Pertini. quirinale.it. [dostęp 2020-09-14]. (wł.).
  4. a b c d e Alessandro Pertini. camera.it. [dostęp 2020-09-14]. (wł.).
  5. a b Sandro Pertini na stronie Senatu X kadencji. [dostęp 2020-09-14]. (wł.).
  6. Nie wpuściła Jana Pawła II do umierającego męża. gazeta.pl, 27 lutego 2007. [dostęp 2020-09-14].
  7. „Nieprawda, że żona zabroniła Papieżowi spotkania z umierającym mężem”. wp.pl, 28 lutego 2007. [dostęp 2020-09-14].
  8. Medaglia d’oro al valor militare. quirinale.it, 6 sierpnia 1955. [dostęp 2020-09-14]. (wł.).
  9. La medaglia d’argento al valor militare. pertini.it. [dostęp 2020-09-14]. (wł.).
  10. Medaglia d’oro ai benemeriti della scuola della cultura e dell’arte. quirinale.it, 19 lipca 1985. [dostęp 2020-09-14]. (wł.).
  11. Cidadãos Estrangeiros Agraciados com Ordens Portuguesas. presidencia.pt. [dostęp 2020-09-14]. (port.).
  12. Doktoraty HC. uw.edu.pl. [dostęp 2020-09-14].