Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Jarosławiu

Bazylika Matki Bożej Bolesnej i klasztor dominikanów – zabytkowy kościół rzymskokatolicki znajdujący się przy ul. Dominikańskiej 25 w Jarosławiu. Przy klasztorze funkcjonuje parafia. Obowiązki duszpasterskie pełnią od roku 1777 oo. dominikanie.

Bazylika Matki Bożej Bolesnej
w Jarosławiu
A-19 z dnia 24.11.1948[1]
kościół parafialny
Ilustracja
Bazylika Matki Bożej Bolesnej
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Miejscowość

Jarosław

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Bazylika mniejsza
• nadający tytuł

od 1966
Paweł VI

Wezwanie

Matki Bożej Bolesnej

Wspomnienie liturgiczne

15 września

Przedmioty szczególnego kultu
Relikwie

św. Jana Pawła II, św. Jacka, św. Dominika

Cudowne wizerunki

cudowna pieta Matki Bożej Bolesnej

Położenie na mapie Jarosławia
Mapa konturowa Jarosławia, na dole znajduje się punkt z opisem „Bazylika Matki Bożej Bolesnejw Jarosławiu”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Bazylika Matki Bożej Bolesnejw Jarosławiu”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Bazylika Matki Bożej Bolesnejw Jarosławiu”
Położenie na mapie powiatu jarosławskiego
Mapa konturowa powiatu jarosławskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Bazylika Matki Bożej Bolesnejw Jarosławiu”
Ziemia50°00′59,77″N 22°39′52,37″E/50,016603 22,664547
Strona internetowa
Kościół i klasztor Dominikanów – widok od południa

Historia kościoła edytuj

 
Wnętrze bazyliki

Legenda edytuj

Kościół jest miejscem związanym z legendą o cudownym pojawieniu się na polnej gruszy wizerunku Piety. Jarosław był wtedy małym miastem mieszczącym się w obrębie murów miejskich. Trzy drogi, biegnące na północ, południe i zachód, otwierały go na ówczesny świat. Przy jednej z tych dróg, biegnącej w kierunku Krakowa, w sporej odległości od miasta, 20 sierpnia 1381 grupa pasterzy znalazła figurę Matki Boskiej trzymającej na rękach ciało zmarłego Chrystusa.

Prosta figura wykonana przez nieznanego autora z drewna polnej gruszy zadziwiła pasterzy. Nie zastanawiając się długo zabrali ją i przenieśli do kościoła parafialnego w Jarosławiu. Jednak – jak podaje tradycja – w nocy, ku zdumieniu wszystkich, figura powróciła na miejsce skąd zabrali ją pasterze. Dla wszystkich był to znak, że tam ma pozostać.

Na „wzgórzu pobożności” – jak nazwano to miejsce – zbudowano drewnianą kapliczkę, w której umieszczono figurę Matki Bożej, zapewne już wówczas nazwanej Bolesną. Stała się ona celem licznych pielgrzymek, według tradycji modliła się tu m.in. królowa Jadwiga przed legendarną bitwą pod Stubnem w 1387. Liczni pielgrzymi mieli doświadczać tutaj wielu cudów zdziałanych przez wstawiennictwo Matki Bożej.

Kościół edytuj

W 1421 na miejscu drewnianej kapliczki stanął murowany kościółek gotycki. W 1629 przekazany został jezuitom, którzy przy kościele zbudowali kolegium zamiejskie z nowicjatem i przenieśli tam również nauczanie muzyki. Jezuici przebywali tutaj do momentu skasowania ich zakonu przez papieża Klemensa XIV w 1773. Cztery lata później przybyli oo. dominikanie (sprowadzeni z Bochni po pożarze ich klasztoru i kościoła), którzy prowadzą działalność duszpasterską do chwili obecnej.

Obecny kościół powstawał etapami. W latach 1698–1709 wzniesiono nawę z kaplicami, a w latach 1709–1713 prezbiterium, zakrystię i kruchty. Fasada parawanowa z wieżami i obejście wokół prezbiterium ukończone zostały pomiędzy latami 1743–1768, według projektu architekta Pawła Giżyckiego[2].

Latem 1939 matka wicepremiera Eugeniusza Kwiatkowskiego złożyła w kościele jako wotum otrzymany wcześniej Złoty Krzyż Zasługi[3].

W 1966 kościół otrzymał miano bazyliki mniejszej. W 1970 utworzono parafię.

W 2005 r. parafia przeżywała jubileusz 250-lecia koronacji cudownej Piety z udziałem m.in. kardynała Stanisława Nagyiego z Krakowa oraz metropolity przemyskiego arcybiskupa Józefa Michalika. Przez kilka dni w sierpniu 2011 r. celebrowano uroczysty jubileusz 630-lecia znalezienia i obecności figury Matki Bożej Bolesnej z udziałem m.in. arcybiskupa Tadeusza Gocłowskiego z Gdańska oraz kardynała Henryka Gulbinowicza z Wrocławia. 16 października 2010 r. do bazyliki uroczyście wprowadzono relikwie św. Jana Pawła II. Instalacji relikwii dokonał kard. Stanisław Dziwisz, metropolita krakowski. Relikwie zostały umieszczone w ołtarzu Relikwii św.

Grupy i duszpasterstwa przy bazylice M.B. Bolesnej edytuj

  • Dominikańskie Duszpasterstwo Młodzieży „Baszta”,
  • Stowarzyszenie Rodzin Katolickich,
  • III zakon św. Dominika – fraternia Matki Bożej Bolesnej,
  • ministranci,
  • Arybractwo Straży Honorowej Serca Pana Jezusa,
  • BOS (Bank Otwartych Serc),
  • Chorążanki i bielanki
  • grupa biblijno-dyskusyjna „Tymoteusz”.
  • Oaza dorosłych
  • Schola Dominikańska
  • Wolontariat osób niepełnosprawnych
  • Grupa Sykomora
  • Stowarzyszenia „Muzyka Dawna”
  • Wspólnota Sychem

Przeorowie klasztoru edytuj

Lata Przeorowie klasztoru Uwagi
1777–1781 Jan Ewangelista Prochaska
1781–1783 Wiktor Gartner
1783–1808 Bazyli Kędzierski
1808–1810 Albert Borowicz
1810–1812 Grzegorz Jędrzejewski
1812–1815 Chryzostom Dębski
1815–1819 Augustyn Życiński
1819–1822 Justyn Łykowski
1822–1823 Mateusz Żmurczyński
1823–1828 Jakub Grocholski
1828–1830 Chryzostom Dębski po raz drugi
1830–1832 Hipolit Przesłowski
1832–1834 Kajetan Pawłowski
1834–1836 Benedykt Panek
1836–1840 Albert Smarzewski
1840–1844 Klemens Krupiński
1844–1846 Ambroży Waiss
1846–1855 Jakub Grocholski po raz drugi
1855–1861 Dalmacy Ufryjewicz
1861–1864 Donat Piątkowski
1864–1867 Aleksander Mozołowski
1867–1870 Nikodem Glas
1870–1873 Fabian Webelun
1873–1880 Jan Konstantyn Skałuba
1880–1884 Andrzej Górnisiewicz
1884–1890 Jakub Maria Patlewicz
1890–1896 Wincenty Maria Podlewski Pamiętany za duży wkład w odnowienie świątyni oraz życia religijnego.
1896–1897 Jacek Majewski
1897–1907 Wincenty Maria Podlewski po raz drugi
1907–1910 Stanisław Markiewicz
1910–1911 Tomasz Kosior
1911 Florian Bielat
1911–1914 Dominik Krzanowicz
1914–1915 Tomasz Szpunarowicz
1915–1916 Reginald Jadowski
1916–1918 Stanisław Markiewicz po raz drugi
1918–1919 Dominik Kuźnik
1919–1921 Augustyn Peczek
1921–1923 Gabriel Matysiak
1923–1925 Marcin Stręciwlik
1925–1930 Ambroży Komasa
1930–1933 Justyn Spyrłak
1933–1937 Cyryl Markiewicz
1937–1938 Łucjan Józef Wołek
1938–1939 Henryk Jakubiec (1917).

Prowincjał dominikanów i przeor konwentu w 1938–1939.
W 1939 został aresztowany przez Niemców.

1940–1943 Andrzej Gmurowski
1943–1946 Łucjan Józef Wołek po raz drugi
1946–1949 Edmund Sochacki
1949–1950 Marian Łanocha
1950–1958 Rajmund Góra
1958–1962 Marek Kras
1962–1967 Emil Nowak
1967–1969 Stanisław Dobecki
1969–1972 Urban Mieczysław Szeremet
1972–1981 Emil Nowak po raz drugi
1981–1984 Bogusław Golak
1984–1987 Emil Nowak po raz trzeci
1987–1990 Eugeniusz Wawrzyniec Wawro
1990–1993 Stanisław Repetowski
1993–1999 Jakub Kruczek (1962).

Działacz na rzecz dzieci i młodzieży z rodzin ubogich i zagrożonych, twórca przyklasztornej kawiarenki oraz świetlicy, laureat honorowej nagrody burmistrza Jarosławia (1998).

1999–2005 Dariusz Kantypowicz (1937).

Proboszcz parafii w latach 1993–2005. Syndyk prowincji dominikanów.

2005–2007 Jakub Kruczek Po raz 2. W latach 1999–2005 przeor w Krakowie, od maja 2005 ponownie przeor jarosławskiego klasztoru, od czerwca 2005 proboszcz parafii.
2007–2013 Jacek Skupień święcenia kapłańskie przyjął 3 czerwca 2000 r. w Krakowie, przeor konwentu od 22 lutego 2007 r.
2013–2014 Lucjan Sobkowicz W Jarosławiu od 2008 r. W jarosławskim klasztorze pełnił funkcję subprzeora klasztoru, ekonoma i wikariusza parafii. Za jego kadencji Marii spadły dwie korony do misy ołtarzowej[4]. W 2021 roku pracuje w Kapelanii Klasztoru Sióstr Dominikanek[5].
2014–2017 Józef Zborzil
2017–2023 Jacek Skupień po raz drugi
od 2023 Marek Grubka Przez lata mieszkał i pracował w klasztorze St. Saviour’s w Dublinie i w Sandomierzu, gdzie był dyrektorem Winnicy św. Jakuba oraz duszpasterzem grupy biblijnej, odpowiedzialny za prace archeologiczne i remonty. Przybył z Jamnej, gdzie był twórcą winnicy oraz odprawiał mszę św. w tradycyjnym rycie rzymskim.

Przypisy edytuj

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2010-10-18].
  2. zespół kościelno-klasztorny Jezuitów, ob. Dominikanów, Jarosław - Zabytek.pl [online], zabytek.pl [dostęp 2020-12-15] (pol.).
  3. Krzyż Zasługi – votum matki wicepremiera. „Wschód”. Nr 142, s. 3, 6 sierpnia 1939. 
  4. Katolicka Agencja Informacyjna KAI, Jarosław: cudowna figura Matki Bożej Bolesnej otrzymała nowe korony papieskie | eKAI, eKAI | Portal Katolickiej Agencji Informacyjnej, 30 listopada 1 [dostęp 2021-07-26].
  5. Dominikanie.pl, Kapelan – Mniszki dominikańskie w Świętej Annie [online] [dostęp 2021-07-26] (pol.).

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj