Sarbinowo (powiat gostyński)
Sarbinowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie gostyńskim, w gminie Poniec, 13 km na północ od Rawicza. Wieś jest siedzibą sołectwa Sarbinowo w którego skład wchodzi również osada Włostki.
| wieś | |
 Mieszkalny budynek folwarczny w Sarbinowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności |
246 |
| Strefa numeracyjna |
65 |
| Kod pocztowy |
64-125[2] |
| Tablice rejestracyjne |
PGS |
| SIMC |
0375154 |
Położenie na mapie gminy Poniec  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gostyńskiego  | |
 51°43′31″N 16°53′24″E/51,725278 16,890000[1]
| |
Historia edytuj
Miejscowość pierwotnie związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od XIV wieku. Po raz pierwszy wymieniana w dokumencie zapisanym po łacinie z końca 1310 jako Sarbinow, w 1369 odnotowano odmiejscowe nazwisko Scharbischopski, 1386 Sarbinowo[3].
Według pierwszego zachowanego zapisu w 1310 książę śląski i wielkopolski, pan Głogowa i Poznania dziedzic Królestwa Polskiego Henryk III głogowski ustanowił dystrykt w Poniecu, a w jego granicach odnotowano m.in. wieś Sarbinowo. W 1410 wieś należała do parafii Poniec. W 1430 leżała w powiecie kościańskim Korony Królestwa Polskiego[3].
Miejscowość była wsią szlachecką, własnością lokalnych, wielkopolskich rodów szlacheckich – Sarbinowskich oraz magnackiego rodu Górków herbu Łodzia. W 1369 Dzierżek noszący odmiejscowe nazwisko Sarbinowski wraz z innymi rycerzami wielkopolskimi zobowiązał się po śmierci króla polskiego Kazimierza Wielkiego uznać swym panem Konrada księcia oleśnickiego. W 1409 kanclerz kapituły katedry poznańskiej Mikołaj z Górki był w sporze z Januszem Abdankiem z Sowin o rozgraniczenie Sarbinowa z Sowinami oraz Przyborowem. W 1412 prowadzili oni kolejny spór sądowy z powodu zniszczenia kopca granicznego między Sarbinowem, a Przyborowem. Spór ten toczyli aż do roku 1421. W latach 1512–1523 kasztelan poznański i starosta generalny wielkopolski Łukasz II Górka z Górki Miejskiej zapisał żonie Katarzynie swoje dobra, a w nich wieś Sarbinowo. Wieś dziedziczona była później przez innych przedstawicieli rodu Górków m.in. kasztelana międzyrzeckiego Andrzeja Górkę[3].
Miejscowość odnotowały również historyczne spisy podatkowe. W 1530 Sarbinowo zapłaciło pobór od 6 łanów. W 1563 miał miejsce pobór od 13,5 łana oraz karczmy dorocznej. W 1564 we wsi odnotowano 6 łanów. W 1566 pobór od 9 i 3/4 łana, wiatraka dziedzicznego, karczmy dorocznej, zagrodnika. W 1580 odnotowano pobór od 15,5 łana[3].
W 1580 roku wieś Sarbinowo leżała w powiecie kościańskim województwa poznańskiego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów[4]. W końcu XVIII w. i początku XIX w. należała do rodziny Szczanieckich.
Po rozbiorach Polski miejscowość wraz z całą Wielkopolską znalazła się w zaborze pruskim. W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Kröben (krobskim) w rejencji poznańskiej[5]. Sarbinowo należało do okręgu bojanowskiego tego powiatu i stanowiło odrębny majątek[5]. Według spisu urzędowego z 1837 roku wieś liczyła 275 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 27 dymów (domostw)[5]. W skład majątku Sarbinowo wchodziły wówczas także: folwark Włostki (2 domy, 11 osób) oraz wieś Przyborowo (17 domów, 207 osób)[5].
W roku 1831 do Sarbinowa zawitał najprawdopodobniej Adam Mickiewicz[6]. Od 1873 roku wieś była w posiadaniu Czartoryskich z Rokosowa. We wsi znajduje się dwór klasycystyczny który został wzniesiony w 1800 roku przez Antoniego Szczanieckiego[7].
W 1909 Wieś rycerska, własność księżnej Zofii z Lubomirskich Czartoryskiej, położona była w powiecie gostyńskim rejencji poznańskiej w Wielkim Księstwie Poznańskim[8].
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa leszczyńskiego.
Urodzeni edytuj
- Tadeusz Suchorzewski – generał brygady armii Królestwa Polskiego i generał brygady powstania listopadowego.
- Józef Wróblewski – dowódca kompanii przemęckiej w powstaniu wielkopolskim[9].
Zobacz też edytuj
Inne miejscowości o nazwie Sarbinowo: Sarbinowo, Sarbinowo Drugie
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 120811
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1149 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c d Jurek 2003 ↓, s. 305–306.
- ↑ Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. Część II. Komentarz. Indeksy, Warszawa 2017, s. 251.
- ↑ a b c d Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜ztwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 233–234.
- ↑ Źródło: Jarosław Maciejewski – „Mickiewicza wielkopolskie drogi”.
- ↑ Źródło: https://archive.ph/20070928015642/http://www.man.poznan.pl/~marcinp/pages/polska/gostyn1.html
- ↑ Księga adresowa polskich właścicieli ziemskich Wielkiego Księstwa Poznańskiego z uwzglednieniem powiatu, stacyi poczty, telegrafu, dworca, Poznań 1909, s. 9.
- ↑ Źródło:Bogusław Polak – „Powstańcy Wielkopolscy” tom III, Poznań 2007.
Bibliografia edytuj
- Tomasz Jurek: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. IV (R – S), zesz. 2, hasło „Sarbinowo”. Poznań: Wydawnictwo PTPN, 2003, s. 305–306.