Sarkofag Heleny
Sarkofag Heleny – pochodzący z pierwszej połowy IV wieku rzymski sarkofag, wykonany dla św. Heleny, matki cesarza Konstantyna Wielkiego. Obecnie znajduje się w Muzeach Watykańskich (Museo Pio-Clementino).
| |
| Data powstania | |
|---|---|
| Medium | |
| Wymiary |
2,42×2,68×1,84 m |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | |
Sarkofag wykonany został z czerwonego porfiru[1]. Ma 242 cm wysokości, 268 cm długości i szerokość 184 cm[2]. Pierwotnie znajdował się w mauzoleum na Tor Pignattara na przedmieściach Rzymu, między Via Praenestina a Via Labicana[1]. W średniowieczu szczątki świętej zostały wyjęte i przeniesione do bazyliki Matki Bożej Ołtarza Niebiańskiego. Sarkofag natomiast przeniesiono do bazyliki św. Jana na Lateranie i użyto ponownie do pochowania szczątków papieża Anastazego IV[3]. Na początku XIV wieku zabytek poważnie ucierpiał w pożarze. W 1777 roku sarkofag trafił do Muzeów Watykańskich, gdzie Gaspare Sibilla i Giovanni Pierantoni przeprowadzili jego renowację[1].
Sarkofag umieszczony jest na czterech nóżkach w kształcie lwów, które zaprojektował Francesco Antonio Franzoni (1734-1818)[1]. Jego ściany ozdobione są scenami batalistycznymi, przedstawiającymi rzymską jazdę tratującą barbarzyńskich wojowników[2]. Ponad nimi umieszczono kupidynów rozsnuwających girlandy, pokrywę zdobią zaś dwa lwy. Militarystyczna tematyka dekoracji świadczy o tym, iż sarkofag pierwotnie wykonany był prawdopodobnie dla męskiego członka rodziny cesarskiej[1].
Obcy rzymskim tradycjom rzeźbiarstwa jest zarówno wymiar obiektu i materiał wykonania, jak i technika oraz styl rzeźby. Rozgrywająca się na jednym planie i na neutralnym, gładkim tle scena wojenna oraz dekoracja w postaci przestylizowanych, ciężkich girland wskazują na wschodniogrecką stylistykę dekoracji sarkofagu[4].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Sarcophagus St Helena. mv.vatican.va. [dostęp 2015-03-13]. (ang.).
- ↑ a b Muzea Watykanu. Warszawa: Arkady, 1983, s. 31-32. ISBN 83-213-3144-0.
- ↑ Jan Willem Drijvers: Helena Augusta. Leiden: Brill, 1992, s. 75. ISBN 90-04-09435-0.
- ↑ Anna Sadurska: W cieniu Panteonu. O sztuce starożytnego Rzymu. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1965, s. 197.