Scenografia

oprawa plastyczna filmu, przedstawienia

Scenografia – plastyczna oprawa filmu, sztuki teatralnej, widowiska operowego, baletowego lub telewizyjnego. Składa się z dekoracji, kostiumów, rekwizytów, charakteryzacji postaci i oświetlenia. Jest to: sztuka kształtowania przestrzeni teatralnej oraz plastyczne oprawy przedstawień, filmów; wizualna oprawa widowiska teatralnego, filmowego, telewizyjnego, baletowego itd.

Scenografia Józefa Szajny do Dziadów A. Mickiewicza, Teatr Ludowy w Nowej Hucie 1962

Najczęściej stanowi ją zabudowa sceny, składająca się ze zmiennych elementów malarskich, architektonicznych i świetlnych. Elementy te tworzą przestrzeń i tło dla akcji dramatu (filmu) lub występu scenicznego. Wykonuje się ją z lekkich materiałów, takich jak drewno, dykta, płyta pilśniowa, płótno, tektura, papier mâché.

Podział elementów scenograficznych edytuj

  • stojące – podesty – służące do kształtowania terenu (o ile dają się składać, nazywane są praktykablami) – schody, ściany (blejtramy obite płótnem), kulisy, fermy (malowane albo półprzestrzenne elementy umieszczane w planach dalszych, np. elementy dalekiego pejzażu)
  • wiszące – na sztankietach weduty (malowane zwijane tła), przecięcia lub przekroje – prospekty z wycięciami i widokiem na plany dalsze, paldamenty – "fartuchy" wieszane u góry sceny, a wycinane dołem (chmury, listowie, kotary), których dodatkowym zadaniem jest m.in. maskowanie urządzeń technicznych sceny – sznurowni, okablowania itp.
  • trójwymiarowe – np. kolumny, drzewa, skały, rzeźby itp.

Scenografia ze względu na swoją funkcję może budować relację scenawidownia oraz zwielokrotniać punkty widzenia np. przez inne umieszczenie sceny, widowni lub przez zmienne, ruchome punkty obserwacji widza, przechodzącego do różnych przestrzeni; jest dostosowana do koncepcji inscenizacji i ściśle współuczestniczy w tworzeniu spektaklu. W ogólniejszym sensie scenografia realizuje koncepcję przedstawienia środkami pozawerbalnymi, określa wzajemną relację znaków teatralnych zwłaszcza między obrazem a tekstem. Brak scenografii może być jej przewrotnym rodzajem.

Zobacz też edytuj

Bibliografia edytuj

  • Słownik terminologiczny Sztuk Pięknych, PWN, Warszawa, 1969 s. 84
  • Zenobiusz Strzelecki, Kierunki scenografii współczesnej, PWN, Warszawa 1970