Schlag & Söhneniemiecka firma organmistrzowska. Swą siedzibę miała w Świdnicy na Dolnym Śląsku.

Historia

edytuj

W roku 1831 Christian Gottlieb Schlag, konstruktor organów, przejął zbankrutowaną firmę Gottfrieda Kiesewattera z Jawora na Dolnym Śląsku. Trzy lata później przeniósł ją do Świdnicy. W roku 1869 bracia Christiana Gottlieba, Carl Johann i Heinrich, zrezygnowali z udziałów w firmie. Wskutek tego nazwa jej została zmieniona na Schlag & Söhne Schweidnitz. Kierownictwo przejęli synowie Theodor i Oscar. W roku 1877 Christian Gottlieb zakończył pracę. Jego wnukowie Reinhold i Bruno w 1903 roku przekształcili firmę dziadka w spółkę komandytową. Z czasem spółka rozwinęła się do najbardziej znaczącej firmy produkującej organy na terenie Śląska przed I wojną światową. Opus 1000, czyli tysięczny instrument został zbudowany w 1914 roku. Dziewięć lat później, w 1923 roku, firma zakończyła swoją działalność[potrzebny przypis].

Historia przedsiębiorstwa cechowana jest licznymi innowacjami. Jej nazwa była znana daleko poza granicami Śląska[potrzebny przypis].

Lista instrumentów

edytuj
 

Liczba zbudowanych od podstaw lub przebudowanych już istniejących instrumentów przekracza 1100 sztuk.

Lp. Rok Miejscowość Obiekt Zdjęcie Manuały Głos Opus Uwagi
1 06.10.1872 Ludwigsdorf koło Görlitz Kościół ewangelicki
2 1888 Berlin Filharmonia III/P 50 zniszczone w 1945 r.[1]
3 1889 Głogów Kolegiata pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny II/P 27 zniszczone w 1944 r.[2]
4 1890 Spandau, dzielnica Berlina Kościół garnizonowy w Berlinie II/P 25 zniszczone wraz z kościołem w latach 1945/49[3]
5 1890 Hochkirch, Saksonia Kościół II/P 16 [4]
6 1890 Bischdorf, Saksonia Kościół ewangelicki II/P 16 [5]
7 1891 Senftenberg, Brandenburgia Kościół pw. Świętych Piotra i Pawła zniszczone w latach 1944/45
8 1892 Reinickendorf, dzielnica Berlina Kościół ewangelicki II/P 17 [6]
9 1892 Gröden, Brandenburgia Kościół ewangelicki II/P 14
10 1892 Głogów Synagoga II/P 16 zniszczone w 1938 r.[7]
11 1893 Dobbertin Kościół klasztorny zniszczone w 1945 r.; w roku 1953 zastąpione instrumentem z warsztatu Schuke Orgelbau[8];
12 1893 Bergen, Norwegia Kościół pw. św. Jana III/P 43 przebudowane w roku 1967, w 1999 r. przywrócenie w większym zakresie stanu oryginalnego przez Christiana Schefflera[9]
13 1893 Betlejem Kościół ewangelicki II/P 8 [10]
14 1894 Legnica Katedra pw. Świętych Piotra i Pawła III/P 53 barokowy prospekt został wykonany w latach 1722–1725 przez Ignatiusa Mentzela, w roku 1928 organy zostały nieznacznie przebudowane przez Gustava Heinze, gruntownie zostały odrestaurowane w 1991 r. przez braci Broszko z Bolesławca
15 1895 Lärz, Meklemburgia-Pomorze Przednie Kościół ewangelicki   I/P całkowita odnowa instrumentu w roku 2011 oraz adaptacja nowych piszczałek w prospekcie
16 1896 Chorzów Kościół pw. św. Barbary II/P 37 [11]
17 1897 Berlin Kościół pw. św. Symeona III/P 43 zniszczone prawdopodobnie w 1945 r.[12]
18 1898 Travemünde Kościół pw. św. Wawrzyńca w roku 1966 zastąpione nowym instrumentem firmy Beckerath Orgelbau
19 1898 Großschönau, Saksonia Kościół ewangelicki II/P 32 w roku 1949 zastąpione nowym instrumentem firmy Schuster-Orgel[13][14]
20 1898 Chemnitz Synagoga II/P 20 zniszczone w 1938 r.[15]
21 1899 Koszalin Katedra pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny III/P 50 zachowane
22 1899 Vetschau/Spreewald, Niemcy „Podwójny” kościół   II/P odrestaurowane w 1990 r.
23 1900 Zabrze Kościół pw. św. Anny   III/P 47 557 częściowo odrestaurowane w latach 2009–2010 przez Henryka Hobera z Olesna
24 1901 Görlitz Kościół Lutra II/P 33 w roku 1975 zastąpione nowym instrumentem[16]
25 1904 Wedding-Gesundbrunnen, Berlin Ewangelicki kościół św. Stefana III/P 39 681 [17]
26 1904 Cottbus Kościół św. Krzyża [18]
27 1904 Ruda Śląska Kościół pw. św. Józefa   III/P 52 prawdopodobnie w latach 20. XX w. przebudowane przez firmę Berschdorf z Nysy
28 1905 albo 1906 Zettlitz koło Lipska Kościół ewangelicki prawdopodobnie w roku 1905 przebudowane, później zastąpione przez instrument firmy Vogel[19]
29 1908 Berlin-Tegel Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa   II/P 26 w roku 1929 zamontowano w starym prospekcie nowy instrument firmy G. F. Steinmeyer & Co., oryginalne piszczałki zostały zachowane[20]
30 1908 Bystrzyca Kłodzka Kościół pw. św. Michała Archanioła II/P 34 [21]
31 1908 Kieritzsch, Saksonia Kościół ewangelicki   II/P 12 687 w latach 2010–2011 zastąpione instrumentem firmy Bochmann z Kohren-Sahlis[22]
1911 Zgorzelec Kościół pw. św. Bonifacego   II/P 18 908 1911–1938 własność gminy żydowskiej w Görlitz. Po nocy pogromu sprzedane parafii św. Bonifacego. Zachowane w dobrym stanie.
32 ? Zielona Góra Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej III/P 40 764 zachowane[23]
33 1912 Zielona Góra Katedra pw. św. Jadwigi II/P 30 957 zachowane
34 1914 Stegna Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa   II/P 34 1010 zachowane
35 1915 Großräschen, Dolne Łużyce Kościół pw. św. Antoniego w roku 1976 zastąpione instrumentem firmy Jehmlich
36 1916 Daubitz koło Niesky Kościół ewangelicki św. Jerzego II/P zachowane[24]
37 Wrocław Kościół pw. św. Krzysztofa   II/P 12
38 ? (przed 1917) Szczecin Kościół Świętej Trójcy (Łasztownia) w roku 1917 instrument sprowadzono z opuszczonej kaplicy w Sobięcinie (Wałbrzych)
39 1917 Inowrocław Kościół św. Barbary i św. Maurycego w Inowrocławiu   II/P 13 1043 instrument wymaga kompletnego remontu
40 Paszowice koło Jawora Kościół Świętej Trójcy  
41 Łódź Kościół pw. Zesłania Ducha św.  
42 Łódź Kościół Jezuitów
43 Chełmsko Śląskie Kościół pw. Świętej Rodziny   II/P 27 555 [25]
44 Niedoradz Kościół pw. św. Jakuba
45 Nowa Sól Kościół pw. św. Barbary
46 Wałbrzych Kolegiata pw. Najświętszej Maryi Panny Bolesnej i św. Aniołów Stróżów
47 Wałbrzych Kościół Zmartwychwstania Pańskiego
48 Wałbrzych Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa
49 Wałbrzych Kościół pw. św. Józefa Oblubieńca
50 Świebodzice Kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła
51 Lublin Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa
52 Nowa Ruda Kościół pw. św. Mikołaja
53 Sosnowiec Kościół ewangelicki
54 Krapkowice Kościół pw. św. Mikołaja
55 Racławiczki Kościół pw. św. Marii Magdaleny
56 Latowice Kościół pw. Matki Bożej Częstochowskiej
57 Czarnylas Poewangelicki kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP
58 1916 Polanica-Zdrój Kościół pamiątkowy im. Cesarza Fryderyka III[26] instrument przeniesiony w 1959 r. do ewangelicko-augsburskiego kościoła pw. Świętego Ducha w Koninie[26]
59 Lubliniec Kościół pw. św. Mikołaja
60 Białystok Bazylika pw. św. Rocha
61 Drezdenko Kościół pw. Matki Bożej Różańcowej
62 Żagań Pojezuicki kościół pw. św. Apostołów Piotra i Pawła
63 Budzów Kościół pw. św. Wawrzyńca
64 Stoszowice Kościół pw. św. Barbary
65 Ciepłowody Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny
66 Tarnowskie Góry Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa i Matki Bożej Fatimskiej
67 Kadłub Kościół pw. Chrystusa Króla
68 Tworóg Kościół pw. św. Antoniego
69 Chełmce Kościół pw. św. Narodzenia Najświętszej Maryji Panny
70 Jelenia Góra Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego 678
71 Swarzędz Kościół pw. św. Marcina
72 Święte, gmina Środa Śląska Kościół pw. św. Marcina
73 Szczepanów, gmina Środa Śląska Kościół pw. św. Szczepana
74 Bytom Kościół pw. św. Wojciecha
75 Bytom Kościół pw. św. Jana Nepomucena
76 Baborów Kościół pw. Narodzenia NMP
77 Księże Pole Kościół pw. św. Bartłomieja
78 Włocławek Kościół ewangelicko-augsburski
79 Częstochowa Kościół ewangelicko-augsburski
80 Jankowice Rybnickie Sanktuarium Najświętszego Sakramentu 676
81 Kościelec, woj. Małopolskie Kościół pw. św. Wojciecha
82 Lewin Kłodzki Kościół pw. św. Michała Archanioła
83 Poznań Kościół pw. św. Rocha
84 Wałbrzych Poewangelicki kościół św. Józefa Robotnika
85 Strzyżew Poewangelicki kościół Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Strzyżewie (Kościół polskokatolicki)
86 Stare Powązki, Warszawa Kościół pw. św. Karola Boromeusza II 14
87 Mogilno Kościół pw. św. Jakuba Większego Apostoła
88 Koperniki, gm. Nysa Kościół pw. św. Mikołaja
89 Oleśnica Bazylika mniejsza pw. św. Jana Apostoła 878 oznaczenie opus po wykonanym remoncie w 1910 r.
90 Rusko, gm. Strzegom Kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła
91 Warszawa Kościół ewangelicko-reformowany
92 Wołów Kościół pw. św. Karola Boromeusza 1061
93 1904 Bolesławiec Bazylika pw. Wniebostąpienia Najświętszej Marii Panny i Św. Mikołaja II/P 25
94 1895 Bolków Kościół pw. św. Jadwigi Ślaskiej II/P 21
95 1892 Bożków Kościół pw. Świętych Piotra i Pawła II/P 16
96 1890 Brzeg Liceum Ogólnokształcące II/P 10
97 1890 Brzeg Zakład Karny II/P 16
98 1890 Długie, woj. warmińsko-mazurskie Kościół ewangelicki II/P 14
99 1890 Doboszowice Kościół pw. św. Mikołaja II/P 14
100 1892 Düsseldorf Zakład Karny I/P 6
101 1891 Gądkowice Kościół pw. św. Antoniego Padewskiego II/P 20
102 1890 Golasowice Kościół ewangelicko-augsburski II/P 14 444 Od 2006 r. w ewangelickim kościele Świętego Krzyża w Słupsku. Pierwotna lokalizacja – kościół ewangelicki w Heinrichsfelde / Grabie (woj. opolskie)[27].
103 1890 Grodziec, gm. Ozimek Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej i św. Wojciecha II/P 14
104 1889 Grzędzin Kościół pw. Świętych Piotra i Pawła II/P 16
105 1888 Kamienna Góra Kościół pw. Świętych Piotra i Pawła   II/P 21
106 1892 Karłowice Kościół poewangelicki II/P 15
107 1906 Katowice Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego
108 1890 Kłodzko Kościół pw. Matki Bożej Różańcowej II/P 26
109 1891 Kujakowice Dolne Kościół pw. św. Stanisława Biskupa II/P 15
110 Kębłowo Kościół pw. św. Bartłomieja II/P 16 651 Na kontuarze wyryta data 1928, być może przeniesienia organów.
111 ? Łabędy (Gliwice) Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny   II/P 11 Instrument sprawny, używany regularnie podczas nabożeństw.
112 ? Pławniowice Kaplica zamkowa  
113 Przeworno Kościół pw. NMP Królowej Polski ll/P 16 201 Instrument sprawny, używany regularnie
114 Przeworno Kościół pw. Trójcy Świętej ll/P 305 Instrument wymaga remontu / niesprawny

Inne prace

edytuj

Przebudowa[potrzebny przypis]:

  • Kościół ewangelicki, Berlin-Mitte, 1892/1893
  • Kościół ewangelicki, Pokój, woj. opolskie, 1904

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Orgel Databank.
  2. Orgel Databank.
  3. Orgel Databank.
  4. Information.
  5. Information.
  6. Orgel Databank.
  7. Orgel Databank.
  8. Orgel.
  9. Orgel Databank.
  10. Orgel Databank.
  11. Orgel Databank.
  12. Orgel Databank.
  13. Orgel. [dostęp 2020-09-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-20)].
  14. Orgel Databank.
  15. Orgel Databank.
  16. Orgel Databank.
  17. Orgel Databank.
  18. Information.
  19. Informationen.
  20. Orgel.
  21. Orgel Databank.
  22. Numer opus widnieje na tabliczce emaliowanej na instrumencie.
  23. Orgel.
  24. Daubitz, Sankt-Georgskirche. [dostęp 2020-09-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-12)].
  25. Orgel Databank.
  26. a b Henryk Grzybowski: Historia kościoła i parafii ewangelickiej w Polanicy Zdroju. W: Henryk Grzybowski, Georg Wenzel: Polanica Zdrój wczoraj i dziś. T. 1: Księga pamiątkowa 1347–1946. Nowa Ruda-Polanica Zdrój: Wyd. Maria, Towarzystwo Miłośników Polanicy, 2006, s. 405. ISBN 978-83-88842-95-5. OCLC 836320119.
  27. Maciej Sztuba, Słupsk. Kościół ewangelicki św. Krzyża [online], Polskie Wirtualne Centrum Organowe, 27 czerwca 2008 [dostęp 2024-04-16].

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj