Sebastian I Aviz

Sebastian I, port. Sebastião (ur. 20 stycznia 1554 w Lizbonie, zm. 4 sierpnia 1578 w Alcácer-Quibir) – szesnasty król Portugalii (1557-1578). Pochodził z dynastii Aviz, był synem księcia Jana (ur. 3 czerwca 1537 – zm. 2 stycznia 1554) i Joanny Habsburg, wnukiem króla Jana III.

Sebastian I Aviz

— Król Portugalii, Algarve i innych ziem za morzem w Afryce, Lord Gwinei —
Król Portugalii
Okres	od 11 czerwca 1557 do 4 sierpnia 1578
Poprzednik	Jan III Aviz
Następca	Henryk I Kardynał
Dane biograficzne
Dynastia	Aviz
Data urodzenia	20 stycznia 1554
Data śmierci	4 sierpnia 1578
Ojciec	Jan Manuel Aviz
Matka	Joanna Austriacka
Odznaczenia

Wstąpił na tron w wieku zaledwie 14 lat – specjalnie dla niego został obniżony próg wieku.

Panowanie Sebastiana to spokój w Portugalii, nie przeprowadził żadnych reform. Nie interesowały go sprawy wewnętrzne kraju, chciał tylko walczyć z Maurami. W kraju powoli władzę zaczęli przejmować jezuici. Sebastian zaciągnął wielkie pożyczki, o fundusze prosił również kler. W 1570 zrezygnował z monopolu na handel indyjski, a kraj przestał się bogacić – bogacić zaczęły się jednostki.

W 1574 odbył pierwszą wyprawę do Afryki (Maroka), która trwała trzy miesiące i zakończyła się niepowodzeniem. W czerwcu 1578 podjął drugą próbę krucjaty i podboju Maroka. Dysponował licznym (ok. 17 tys.), ale niezdyscyplinowanym wojskiem. 4 sierpnia 1578 zginął w bitwie pod Alcácer-Quibir. Była to najtragiczniejsza bitwa w dziejach Portugalii. Wojska Mulaja Abd al-Malika były dwukrotnie liczniejsze, więc Portugalczycy byli bez szans. Wojna pochłonęła połowę rocznych dochodów państwa.

Ciała Sebastiana nie odnaleziono, co zapoczątkowało sebastianizm – jeden z podstawowych mitów konstytuujących portugalską świadomość, według którego lud portugalski przez wierzył w powrót króla na białym koniu i wyzwolenie spod hiszpańskiego jarzma. Odtąd Sebastian został nazwany "O Encoberto" – król w ukryciu. Ponieważ Sebastian nie był żonaty i nie miał dzieci jego śmierć oznaczała rychły koniec rodzimej dynastii Aviz: na tronie zasiadł brat jego dziadka, sędziwy kardynał Henryk, który wkrótce zmarł bezdzietnie (1580). Wygaśnięcie dynastii Aviz wykorzystał spokrewniony z nią król Hiszpanii Filip II Habsburg, który zajął Lizbonę i ogłosił się królem. Portugalia na 60 lat utraciła niezależność stając się częścią Hiszpańskiego imperium.