Sejm PRL

jednoizobowy parlament PRL w latach 1952-1989

Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej – jednoizbowy parlament Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej istniejący w latach 1952–1989. Formalnie najwyższy organ władzy państwowej, działający na podstawie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Posłowie

edytuj

Sejm składał się w I kadencji z 425, w II kadencji z 459, a w pozostałych kadencjach z 460 posłów. Początkowo ustalono jednolitą normę przedstawicielską – 1 poseł: 60 tysięcy mieszkańców, później wykreślono ją z konstytucji jako niepraktyczną. Zerwano z zasadą mandatu wolnego (poseł był przedstawicielem ludu pracującego i mógł być przezeń odwołany, w praktyce nie wykorzystano tego przepisu – jako zbyt niebezpiecznego). Wprowadzono czteroprzymiotnikowe prawo wyborcze (wykreślenie zasady proporcjonalności).

Procedura i funkcje

edytuj

Sejm większością głosów przyjmował ustawy i podejmował uchwały, wybierał ze swego grona Prezydium (funkcja marszałka zwykle przypadała przedstawicielowi Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego), na pierwszym swym posiedzeniu powoływał Prezesa Rady Ministrów wraz z Radą Ministrów oraz Radę Państwa. Uchwalał budżet i narodowe plany społeczno-gospodarcze. Miał prawo przyjmować petycje od obywateli. Do niego należały też niektóre uprawnienia kreacyjne, między innymi wybór szefa Najwyższej Izby Kontroli, członków Trybunału Stanu i Konstytucyjnego oraz Rzecznika Praw Obywatelskich (trzy ostatnie instytucje powołane dopiero w latach osiemdziesiątych). Parlament obradował w trybie sesyjnym. Sesje zwoływane były w określonych terminach przez Radę Państwa.

W organizacji wewnętrznej (Prezydium Sejmu, Konwent Seniorów, komisje) nawiązywał do międzywojennych tradycji parlamentarnych, w praktyce poddany zasadzie kierowniczej roli Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i pozbawiony politycznej reprezentatywności.

Szefowie Kancelarii Sejmu

edytuj

Wybory do Sejmu PRL

edytuj
Wybory Data Podana frekwencja Mandaty
Polska Zjednoczona Partia Robotnicza Zjednoczone Stronnictwo Ludowe Stronnictwo Demokratyczne Znak Stowarzyszenie „Pax” Chrześcijańskie Stowarzyszenie Społeczne Polski Związek Katolicko-Społeczny Bezpartyjni niestowarzyszeni Razem posłów
1952[2][3][4] 26 października 1952 95% 273 90 25 37 425
1957[3][4] 20 stycznia 1957 95% 241 118 39 5 56 459
1961[3][4] 16 kwietnia 1961 95% 256 117 39 5 3 3 37 460
1965[3][4] 26 lutego 1965 96,6% 255 117 39 5 5 3 36 460
1969[3][4] 1 czerwca 1969 97,61% 255 117 39 5 5 2 37 460
1972[3][4] 19 marca 1972 97,94% 255 117 39 5 5 2 37 460
1976[3][4] 21 marca 1976 98,3% 261 113 37 5 5 2 37 460
1980[3][4] 23 marca 1980 99,52% 261 113 37 5 7 5 32 460
1985[3][4] 13 października 1985 78,86%[a]/78,64%[b] 245 106 35 9 7 5 53 460

Zobacz też

edytuj
  1. Listy okręgowe.
  2. Lista krajowa.

Przypisy

edytuj
  1. Tadeusz Mołdawa: Ludzie władzy 1944–1991. Władze państwowe i polityczne Polski według stanu na dzień 28 II 1991, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1991, s. 168.
  2. Wybory do Sejmu PRL pierwszej kadencji [online], dzieje.pl [dostęp 2018-06-07].
  3. a b c d e f g h i Archiwum Danych o Posłach [online], sejm.gov.pl [dostęp 2018-06-07].
  4. a b c d e f g h i Andrzej Rzepliński, Niewolne wybory parlamentarne. Doświadczenie polskie 1947–1989 [online] [dostęp 2018-06-12].

Linki zewnętrzne

edytuj