Sejm PRL
Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej – jednoizbowy parlament Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej istniejący w latach 1952–1989. Formalnie najwyższy organ władzy państwowej, działający na podstawie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.
Posłowie
edytujSejm składał się w I kadencji z 425, w II kadencji z 459, a w pozostałych kadencjach z 460 posłów. Początkowo ustalono jednolitą normę przedstawicielską – 1 poseł: 60 tysięcy mieszkańców, później wykreślono ją z konstytucji jako niepraktyczną. Zerwano z zasadą mandatu wolnego (poseł był przedstawicielem ludu pracującego i mógł być przezeń odwołany, w praktyce nie wykorzystano tego przepisu – jako zbyt niebezpiecznego). Wprowadzono czteroprzymiotnikowe prawo wyborcze (wykreślenie zasady proporcjonalności).
Procedura i funkcje
edytujSejm większością głosów przyjmował ustawy i podejmował uchwały, wybierał ze swego grona Prezydium (funkcja marszałka zwykle przypadała przedstawicielowi Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego), na pierwszym swym posiedzeniu powoływał Prezesa Rady Ministrów wraz z Radą Ministrów oraz Radę Państwa. Uchwalał budżet i narodowe plany społeczno-gospodarcze. Miał prawo przyjmować petycje od obywateli. Do niego należały też niektóre uprawnienia kreacyjne, między innymi wybór szefa Najwyższej Izby Kontroli, członków Trybunału Stanu i Konstytucyjnego oraz Rzecznika Praw Obywatelskich (trzy ostatnie instytucje powołane dopiero w latach osiemdziesiątych). Parlament obradował w trybie sesyjnym. Sesje zwoływane były w określonych terminach przez Radę Państwa.
W organizacji wewnętrznej (Prezydium Sejmu, Konwent Seniorów, komisje) nawiązywał do międzywojennych tradycji parlamentarnych, w praktyce poddany zasadzie kierowniczej roli Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i pozbawiony politycznej reprezentatywności.
Szefowie Kancelarii Sejmu
edytuj- marzec 1957 – grudzień 1969: Stanisław Skrzeszewski
- grudzień 1969 – styczeń 1972: Jerzy Bafia
- luty 1972 – marzec 1986: Kazimierz Świtała
- kwiecień 1986 – maj 1990: Maciej Wirowski
- czerwiec 1990 – grudzień 1990: Ryszard Stemplowski[1]
Wybory do Sejmu PRL
edytuj| Wybory | Data | Podana frekwencja | Mandaty | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Polska Zjednoczona Partia Robotnicza | Zjednoczone Stronnictwo Ludowe | Stronnictwo Demokratyczne | Znak | Stowarzyszenie „Pax” | Chrześcijańskie Stowarzyszenie Społeczne | Polski Związek Katolicko-Społeczny | Bezpartyjni niestowarzyszeni | Razem posłów | |||
| 1952[2][3][4] | 26 października 1952 | 95% | 273 | 90 | 25 | 37 | 425 | ||||
| 1957[3][4] | 20 stycznia 1957 | 95% | 241 | 118 | 39 | 5 | 56 | 459 | |||
| 1961[3][4] | 16 kwietnia 1961 | 95% | 256 | 117 | 39 | 5 | 3 | 3 | 37 | 460 | |
| 1965[3][4] | 26 lutego 1965 | 96,6% | 255 | 117 | 39 | 5 | 5 | 3 | 36 | 460 | |
| 1969[3][4] | 1 czerwca 1969 | 97,61% | 255 | 117 | 39 | 5 | 5 | 2 | 37 | 460 | |
| 1972[3][4] | 19 marca 1972 | 97,94% | 255 | 117 | 39 | 5 | 5 | 2 | 37 | 460 | |
| 1976[3][4] | 21 marca 1976 | 98,3% | 261 | 113 | 37 | 5 | 5 | 2 | 37 | 460 | |
| 1980[3][4] | 23 marca 1980 | 99,52% | 261 | 113 | 37 | 5 | 7 | 5 | 32 | 460 | |
| 1985[3][4] | 13 października 1985 | 78,86%[a]/78,64%[b] | 245 | 106 | 35 | 9 | 7 | 5 | 53 | 460 | |
Zobacz też
edytujUwagi
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Tadeusz Mołdawa: Ludzie władzy 1944–1991. Władze państwowe i polityczne Polski według stanu na dzień 28 II 1991, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1991, s. 168.
- ↑ Wybory do Sejmu PRL pierwszej kadencji [online], dzieje.pl [dostęp 2018-06-07].
- ↑ a b c d e f g h i Archiwum Danych o Posłach [online], sejm.gov.pl [dostęp 2018-06-07].
- ↑ a b c d e f g h i Andrzej Rzepliński, Niewolne wybory parlamentarne. Doświadczenie polskie 1947–1989 [online] [dostęp 2018-06-12].
Linki zewnętrzne
edytuj
- Zapisy z posiedzeń i druki sejmowe
- Obrady Sejmu PRL w bazie Repozytorium Cyfrowego Filmoteki Narodowej.