Sekcja Grotołazów Wrocław
Sekcja Grotołazów Wrocław – polska organizacja alpinizmu jaskiniowego, prowadząca od 1955 działalność eksploracyjną w jaskiniach Polski i świata.
Sekcja Matka Nasza | |
Państwo | |
---|---|
Siedziba | |
Data założenia |
23 października 1955 |
Rodzaj stowarzyszenia | |
Zasięg | |
Nr KRS | |
Data rejestracji |
25 lutego 2002 |
Powiązania | |
Strona internetowa |
Historia Sekcji
edytujPoczątkiem Sekcji Grotołazów Wrocław była Sekcja Taternictwa Jaskiniowego Oddziału Miejskiego PTTK we Wrocławiu założona 23 października 1955 przez Teresę Janasz i Janusza Rabka, posiadająca wtedy dziewięcioro członków[2]. Od 1957 Sekcja działała w oparciu o Akademicki Klub Turystyczny[3][4]. Później Sekcja była powiązana z wrocławskim Klubem Wysokogórskim. Wielka Encyklopedia Tatrzańska podaje, że „już w ciągu pierwszych 15 lat swego istnienia (1955–1970) uzyskała jedną z czołowych pozycji w polskim jaskiniarstwie”[5]. W latach 60. aktywnym członkiem Sekcji była Wanda Błaszkiewicz-Rutkiewicz[1]. W 1970 na kurs dla początkujących zgłosiło się 270 osób[6].
Od 1996 Sekcja prowadzi działalność jako niezależna organizacja jaskiniowa i od 2002 posiada osobowość prawną[7]. Jest członkiem Polskiego Związku Alpinizmu[8].
Od jej założenia Sekcja jest tradycyjnie nazywana „Sekcją Matką Naszą”[9][4][10][11]. W 1970 z okazji 15-lecia działalności wydano pamiątkową broszurę[12]. Spotkanie 42 odkrywców (1961) i eksploratorów Jaskini Czarnej odbyło się na hali Ornak i w Sali Francuskiej wewnątrz jaskini w 1993[13]. Jubileusz 50-lecia Sekcji był obchodzony przez 211 uczestników w „Strzesze Akademickiej” w Karkonoszach w 2005[10][13]. Wydano wtedy specjalny numer biuletynu „Korkociąg” zawierający 720 nazwisk członków i 23 nazwiska prezesów Sekcji od 1955[14]. Pół wieku od odkrycia Jaskini Czarnej zostało upamiętnione spotkaniem wszystkich członków Sekcji w Białym Potoku koło Kir w 2011 i przygotowaniem specjalnego numeru biuletynu[15].
Jubileusz 60-lecia odbył się w 2015 w schronisku pod szczytem Sokolicy w Górach Sowich[16]. Uroczystości 65-lecia Sekcji były obchodzone w Międzygórzu w 2021 z rocznym opóźnieniem z powodu pandemii COVID-19. Wziął w nich udział założyciel Sekcji – Janusz Rabek[17].
Poczet prezesów Sekcji (1955–2000) według „Korkociągu” (2004)[14]
- Teresa Janasz, 10.1955–1962
- Janusz Rabek, 11.1960
- Piotr Wojciechowski, 12.1959–1960
- Joachim Wachowicz, 1963–1964
- Jerzy Stryjecki, 1964
- Kazimierz Buchman, 1965–1966
- Andrzej Ostromęcki, 1967–1968
- Roman Galar, 1968–1969
- Ryszard Paluch, 1969
- Andrzej Piesiewicz, 1969–1971
- Maciej Partyka, 1971–1973
- Jerzy Masełko, 1973–1974
- Bogusław Rudzik, 1974–1976
- Edward Buchman, 1976–1977
- Jerzy Wilkoński, 1977–1978
- Augustyn Wojciech, 1978–1979
- Wiesław Kliś, 11.1979–10.1980
- Zbigniew Samborski, 10.1980–1.1981
- Włodzimierz Kucia, 1986–1987
- Zbigniew Kurpios, 7.1987–1990
- Krzysztof Jabłoński, 1990-1996
- Olgierd Jokiel, 1996–1999
- Maciej Odrowąż-Mieszkowski, od 1999
Początkowe lata Sekcji opisał we wspomnieniu Zygmunt Białas[18]. W 2023 Roman Bebak opublikował tekst o historii wrocławskiej Sekcji Grotołazów[11].
Działalność górska i jaskiniowa
edytujTeresa Janasz w 1956 ustanowiła polski kobiecy rekord głębokiego zejścia na poziom -640 m w jaskini Gouffre Berger, który został przekroczony dopiero w 1973[19]. Pierwsze wyprawy Sekcji organizowano do jaskiń tatrzańskich – Miętusiej i Zimnej. Wyprawa do Jaskini Zimnej w 1958 została opisana przez Andrzeja Korsaka[20].
Pierwszą wyprawę zagraniczną zorganizowano w 1959 do jaskiń masywu Triglavu w Alpach Julijskich. Kierownikiem tej wyprawy był Marian Pulina[21][22], a zaproszonym uczestnikiem Stefan Zwoliński[23]. W 1961 Janusz Rabek, Janusz Fereński i Roman Bebak odkryli w Tatrach Zachodnich Jaskinię Czarną, a rok później Jaskinię Psią[24][25]. W 1966 w kamieniołomie w Kletnie w masywie Śnieżnika odkryto Jaskinię Niedźwiedzią[26]. Pierwszą wyprawą Sekcji w tej jaskini kierował Marian Pulina w listopadzie 1967[27].
Od 1968 Sekcja prowadzi eksplorację w Jaskini Śnieżnej w Tatrach[28]. Wyprawa kierowana przez Bernarda Uchmańskiego dokonała w styczniu 1969 wspinaczkowego wyjścia od Syfonu Dominiki do otworu Jaskini Śnieżnej. Był to ówczesny rekord świata (640 m pomiędzy dnem a otworem wejściowym jaskini) we wspinaczce jaskiniowej bez korzystania z lin i drabinek. Członkami wyprawy byli Roman Galar, Jerzy Masełko, Andrzej Ostromęcki, Kazimierz Piotrowski, Norbert Pospieszny i Marek Trzeciakowski[29][30].
W 1970 Sekcja zorganizowała wyprawę do jaskiń Kaukazu, a następnie do jaskiń gór Atlasu w Afryce Północnej[4].
W następnych latach Sekcja prowadziła szereg wypraw do jaskiń polskich, a także w Turcji, Peru, Szwajcarii, Norwegii, Słowenii, Włoszech[31], Meksyku, Austrii[32][33], Rumunii, Kaukazie, Malezji i Kirgistanie[34]. Sekcja prowadzi stałą działalność szkoleniową[35].
Sekcja wielokrotnie otrzymała coroczną nagrodę Kolosy w kategorii „Eksploracja jaskiń” przyznawaną od 1999[36][37].
Inne informacje
edytujOd 1995 Sekcja uczestniczyła w badaniach górniczo-archeologicznych średniowiecznych sztolni w Górach Sowich i w okolicach Świeradowa prowadzonych przez Instytut Górnictwa Politechniki Wrocławskiej[38]. W 2014 była współorganizatorem 48. Sympozjum Speleologicznego w Kletnie[39].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Bernard Uchmański , Seminarium Ratownictwa Jaskiniowego, „Taternik”, 42 (1–2), 1966, s. 42, ISSN 0137-3155 [dostęp 2021-01-06] .
- ↑ Dzieje Sekcji [online], Sekcja Grotołazów Wrocław [dostęp 2020-11-15] .
- ↑ Akademicki Klub Turystyczny (hasło), [w:] Encyklopedia Wrocławia, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, s. 27, ISBN 83-7384-561-5 .
- ↑ a b c Janusz Fereński , W piwnicy i jeszcze głębiej, „Konfrontacje”, wydanie specjalne z okazji jubileuszu (1959–2003) Studenckiego Klubu Pałacyk we Wrocławiu, 31 maja 2003, s. 5, ISSN 2658-0063 [dostęp 2020-07-09] .
- ↑ Sekcja Grotołazów [online], Internetowa Wielka Encyklopedia Tatrzańska, serwis tatrzański Tatry z-ne.pl [dostęp 2020-07-21] .
- ↑ M. Czarkowski (red.), XV lat w podziemiach gór, Akademicki Klub Turystyczny – Sekcja Grotołazów Wrocław, Wrocław: Dolnośląski Ośrodek Informacji Turystycznej, 1970, s. 88 .
- ↑ Sekcja Grotołazów Wrocław – KRS 0000094292 [online], 2002 [dostęp 2021-10-07] .
- ↑ Kluby jaskiniowe w Polsce [online], Polski Związek Alpinizmu [dostęp 2020-07-10] .
- ↑ Janusz Michalewicz , Pałacyk pełen kultury. Klub, jaki pamietam, Wrocław: Comex, 2012, s. 42-44, także s. 137-140 (tekst Piotra Wojciechowskiego Był Pałacyk, a w nim piwnica), ISBN 978-83-934102-9-3 .
- ↑ a b Maciek Mieszkowski , Krótka relacja z uroczystych obchodów 50-cio lecia działalności Sekcji Matki Naszej (Sekcja Grotołazów Wrocław), „Jaskinie”, 1 (42), 2005, s. 7, ISSN 1234-4345 [dostęp 2020-07-09] .
- ↑ a b Roman Bebak , Historia Wrocławskiej Sekcji Grotołazów, [w:] Kazimiera (Mika) Anioł, Nina Walny, Krzysztof Nowak (red.), Tak było. Turystyka studencka w środowisku wrocławskim, Wrocław: Fundacja Ogólnopolskiej Komisji Historycznej Ruchu Studenckiego, 2023, s. 20–35, ISBN 978-83-965237-2-3 [dostęp 2023-06-21] .
- ↑ M. Czarkowski , XV lat w podziemiach gór, Wrocław: Dolnośląski Ośrodek Informacji Turystycznej, 1970, s. 88, XV-lecie Sekcji Grotołazów AKT Wrocław, [w:] katalog Biblioteki Narodowej .
- ↑ a b Elżbieta Pomorska , Wielka Czarna dziura, „Wieczór Wrocławia”, 240 (7347), 1993, ISSN 0137-9372 .
- ↑ a b Elżbieta Pomorska i inni, Grotołazi czyli Tajemnice Podziemi, „Korkociąg”, wydanie specjalne 50 lat Sekcji Matki Naszej, Sekcja Grotołazów Wrocław, 2005, (druga strona okładki, także strony 2–4) .
- ↑ Gosia Maciaś , Justyna Roszkowiak (red.), Biuletyn Informacyjny Sekcji Grotołazów Wrocław, „Korkociąg”, 9, październik 2011, s. 27 .
- ↑ Dagmara Zadrożna , 60-lecie Sekcji Matki Naszej [online], Sekcja Grotołazów Wrocław, 2015 [dostęp 2020-07-15] .
- ↑ Hanka Buczkowska , Jubileusz 65-lecia Sekcji Matki Naszej [online], (fotografia – Emil Hamera), Sekcja Grotołazów Wrocław, 27 września 2021 [dostęp 2021-10-04] .
- ↑ Zygmunt Białas, Moje podziemne epizody, „Przyrodnik Ustroński”, 21, 2022, s. 13–22, ISSN 1730-900X [dostęp 2023-01-23] .
- ↑ Wojciech W. Wiśniewski , Głębokie jaskinie – historia rekordu, „Taternik”, 56 (2), 1980, s. 74, ISSN 0137-3155 [dostęp 2020-08-10] .
- ↑ Andrzej Korsak , Tatrzańscy kosynierzy, Warszawa: Sport i Turystyka, 1977, s. 171, OCLC 750929296 .
- ↑ Jacek Jania , Profesor, o którym śpiewają piosenki, „Gazeta Uniwersytecka UŚ”, 3 (84), miesięcznik Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 2001, ISSN 1505-6317 [dostęp 2020-07-10] .
- ↑ Janusz Czerwiński , Marian Pulina (1936–2005) – wrocławskie lata [online], Stowarzyszenie Dziennikarzy RP – Dolny Śląsk [dostęp 2021-12-10] .
- ↑ Wyprawy zagraniczne polskich grotołazów [online], Fundacja Speleologia Polska [dostęp 2020-07-10] .
- ↑ Janusz R. Rabek , Podziemia Jaskini Czarnej, „Wierchy”, 31, Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1962, 10–31 (alternatywny dostęp), ISSN 0137-6829 [dostęp 2010-07-09] .
- ↑ Wojciech Wiśniewski , Jaskinia Psia w wąwozie Kraków, „Taternik”, 53 (2), 1977, s. 90, ISSN 0137-8155 [dostęp 2020-07-28] .
- ↑ Igor Nowiński , Niezwykłe odkrycie polskich grotołazów – mamy ekskluzywny film! [online], National Geographic Polska, 2012 [dostęp 2020-07-10] .
- ↑ Wojciech Ciężkowski , Odkrycie Jaskini Niedźwiedziej i jej kalendarium, [w:] Wojciech Ciężkowski, Artur Sawicki, Krzysztof Stefaniak (red.), Jaskinia Niedźwiedzia w Kletnie, Blizne Łaszczyńskiego: Wydawnictwo Epograf, 2016, s. 19–35, ISBN 978-83-62910-57-1 [dostęp 2024-04-22] (pol.).
- ↑ Bernard Uchmański , 1969 – Rekord świata w podziemnej wspinaczce, [w:] Adam Pyka (red.), System "Jaskinia Wielka Śnieżna": Historia eksploracji, wyd. III, monografia, 2014, s. 6, 28 [dostęp 2020-04-09] .
- ↑ Bernard Uchmański , Z głebin Tatr po rekord świata, „Taternik” (3), 1970, s. 97–101, ISSN 0137-8155 [dostęp 2020-10-26] .
- ↑ Andrzej Macko , Siedmiu śmiałych, „Express Wieczorny”, XIII (11), 1969, s. 1 i 5, ISSN 0137-9119 .
- ↑ 1988, Sekcja Grotołazów KW Wrocław, Włochy | Wyprawy zagraniczne polskich grotołazów [online] [dostęp 2024-04-22] (pol.).
- ↑ Radosław Paternoga , Sprawozdanie z wyprawy – Hagengebirge 2014 [online], Polski Związek Alpinizmu, 2014 [dostęp 2021-02-22] .
- ↑ Walter Klappacher , Fünfzig Jahre österreichisch-polnische Zusammenarbeit in Salzburgs Höhlen, „Die Höhle”, 67 (1–4), 2016, s. 119 [dostęp 2022-11-25] (niem.).
- ↑ Dzieje Sekcji: Kalendarium, czyli «Forever mysterious underground» [online], Sekcja Grotołazów Wrocław, informacje do końca 2006 [dostęp 2024-04-22] (pol.).
- ↑ Instruktorzy taternictwa jaskiniowego [online], Polski Związek Alpinizmu, 2019 [dostęp 2020-07-12] .
- ↑ „Kolosy” za dokonania roku: kategoria – eksploracja jaskiń [online], kolosy.org [dostęp 2020-07-12] .
- ↑ Kolosy rozdane. Zobacz kto został nagrodzony! [online], nadmorski24.pl, 16 maja 2015 [dostęp 2022-11-25] .
- ↑ Maciej Madziarz , Na ratunek zabytkom dolnośląskiego górnictwa, „Pryzmat” (253), Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, 2012, s. 17, ISSN 1429-1673 [dostęp 2021-01-17] .
- ↑ Krzysztof Stefaniak , Urszula Ratajczak , Wojciech Wróblewski , Materiały 48. Sympozjum Speleologicznego, Kletno – Kraków: Sekcja Speleologiczna Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika, 2014, s. 116, ISBN 978-83-933874-1-0 [dostęp 2024-04-22] (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- informacje o Sekcji Grotołazów Wrocław [dostęp 2020-07-09]
- strona internetowa Sekcji Grotołazów Wrocław [dostęp 2020-08-01]