Serpentyn szlachetny

Serpentyn, serpentyn szlachetny – minerał z gromady krzemianów.

serpentynit

serpentynit

Właściwości

• Wzór chemiczny: Mg ₆ [(OH) ₈|Si₄O₁₀] – zasadowy krzemian magnezu
• Układ krystalograficzny: jednoskośny
• Twardość: 2,5-5,5
• Gęstość: 2,44—2,52
• Rysa: biała
• Barwa: zielona, żółtawa, często plamiaste
• Przełam: muszlowy, haczykowaty, zwięzły
• Połysk: tłusty do jedwabistego
• Łupliwość: doskonała
• Stopień przezroczystości: przezroczysty do nieprzezroczystego
• Współczynnik załamania światła: 1,560-1,571
• Dwójłomność: +0,008 do +0,014
• Dyspersja: brak
• Pleochroizm: brak
• Fluorescencja: williamsyt – słaba, zielonkawa

U serpentynu istnieją dwie struktury skupień: blaszkowy – antygoryt (serpentyn blaszkowy) i włóknisty – chryzotyl (serpentyn włóknisty). Odmiany cienkowłókniste noszą nazwę azbestu serpentynowego. Serpentyn jest wrażliwy na kwasy.

Odmiany:

• Basyt – jedwabiście lśniący serpentyn o pokroju krystalicznym bronzytu – pseudomorfoza serpentynu po bronzycie.
• Bowenit – jabłkowozielona odmiana serpentynu, często przesycona jasnymi plamami.
• Connemara – zrost zielonego serpentynu z marmurem.
• Verde antico – zielona skała, poprzecinana białymi żyłkami kalcytu, dolomitu, brekcja serpentyninowa. W handlu określana mianem serpentynu.
• Williamsyt - oliwkowozielona odmiana serpentynu, często z czarnymi wrostkami.

Występowanie

Minerał wtórny powstający wskutek hydrotermicznego przeobrażenia składników skał ultramaficznych i maficznych (oliwiny, pirokseny, amfibole). Występuje w żyłach łupków, marmurów i wapieni. Współwystępuje z chlorytem, oliwinem, chromitem, magnetytem, dolomitem, talkiem, kwarcem, opalem.

Miejsca występowania: Niemcy – Turyngia, Saksonia, Austria – Tyrol, Rosja – Ural, Kanada – Quebec, RPA, Zimbabwe.

W Polsce - na Dolnym Śląsku i w Sudetach.

Zastosowanie

• interesuje kolekcjonerów
• wykorzystywany do wyrobu drobnej galanterii ozdobnej, rzeźb, różnych przedmiotów użytkowych.
• bywa wykorzystywany w jubilerstwie do wyrobu taniej biżuterii

Zobacz też

• serpentynit, serpentyny

Bibliografia

• W. Heflik, L. Natkaniec–Nowak: Zarys Gemmologii – Wyd AGH 1996 r.
• W. Schuman: Kamienie szlachetne i ozdobne – Wyd. „Alma –Press” 2004 r.
• J. Parafiniuk: Minerały systematyczny katalog 2004 – TG ”Spirifer” W-wa 2005 r.
• W. Schumann: Minerały świata – O. Wyd. ”Alma - Press” 2003 r.