Shirley Temple
Shirley Temple Black, właśc. Shirley Jane Temple (ur. 23 kwietnia 1928 w Santa Monica, zm. 10 lutego 2014 w Woodside) – amerykańska aktorka filmowa, piosenkarka, tancerka, businesswoman i dyplomatka. Aktorka dziecięca o światowej sławie. Zagrała w ponad 40 filmach w latach 30. XX wieku. American Film Institute umieścił ją na osiemnastym miejscu na liście największych aktorek wszech czasów (The 50 Greatest American Screen Legends)[1].
| |||||||||||||
 Temple w 1948 roku | |||||||||||||
| Imię i nazwisko | Shirley Jane Temple | ||||||||||||
| Data i miejsce urodzenia | 23 kwietnia 1928 Santa Monica | ||||||||||||
| Data i miejsce śmierci | 10 lutego 2014 Woodside | ||||||||||||
| Zawód | aktorka, piosenkarka, tancerka, businesswoman, dyplomatka | ||||||||||||
| Współmałżonek | John Agar (1945–1949) Charles Alden Black (1950–2005) | ||||||||||||
| Lata aktywności | 1932–1950 (aktorka) 1967–1990 (dyplomata) | ||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||
ŻyciorysEdytuj
Od trzeciego roku życia chodziła do szkoły tańca. W wieku 4 lat odkrył ją Charles Lamont, który był dyrektorem drugorzędnego studia Educational Pictures. Obsadził ją w serii zatytułowanej „The Baby Burlesques”. Naśladowała w nich takie gwiazdy jak np.: Marlena Dietrich. Następnie wystąpiła w kolejnej serii – „Frolics of Youth”. Potem zagrała w swoim pierwszym ważnym filmie „Stand Up and Cheer” w 1934 r. Film od razu stał się przebojem, a Shirley podpisała siedmioletni kontrakt z Fox Productions. We współpracy z wytwórnią wystąpiła w szeregu popularnych obrazów, m.in. „Mała miss Marker” (1934), „Złotowłosy brzdąc” (1935), „Mały pułkownik” (1935), „Biedna, mała dziewczynka” (1936), „Heidi” (1937), „Mała miss Broadway” (1938) i „Mała księżniczka” (1939).
W 1935 dostała Nagrodę Specjalną Akademii. Jej zarobki sięgnęły ok. 300 000 dolarów za tytuł. W filmach często bywała sierotą, odnajdującą wspaniały dom, lub dzieckiem wychowywanym przez jednego rodzica, którego kojarzy z nowym partnerem. Zawsze znalazł się w nich czas na parę scenek tanecznych czy piosenek. Partnerowały jej w rolach dorosłych największe ówczesne gwiazdy, jak choćby Gary Cooper, Carole Lombard czy Victor McLaglen.
Kiedy zaczęła dorastać, przeniosła się do MGM, gdzie nakręciła tylko jeden film. Następnie związała się kontraktem z Davidem O. Selznickiem i zagrała jako nastolatka w kilku jego produkcjach. Jednak żadna z nich nie odniosła większego sukcesu.
W 1945 wyszła za mąż za Johna Agara. Wystąpiła z nim w „Forcie Apaczów” w 1948. Rok później rozwiodła się z nim i poślubiła Charlesa A. Blacka. Miała dwie córki – Lindę (ur. 1948) i Lori (ur. 1954) oraz syna Charlesa (ur. 1952).
W 1950 definitywnie pożegnała się z kinem i przez kilka lat poświęciła się życiu rodzinnemu. Pojawiła się jeszcze w telewizyjnej serii „Shirley Temple's Storybook” (1958-59) i rozpoczęła karierę polityczną z ramienia Partii Republikańskiej. W 1976 w administracji prezydenta Geralda Forda otrzymała stanowisko szefa protokołu. Przez długi czas pracowała jako ambasador Stanów Zjednoczonych, pełniąc tę funkcję na placówkach w Ghanie i Czechosłowacji.
W 1977 za całokształt twórczości otrzymała nagrodę od American Center of Films for Children.
W 1988 opublikowała swoją autobiografię Child Star.
Shirley Temple zmarła w wieku 85 lat w swoim domu w Woodside, w otoczeniu rodziny i przyjaciół. Bezpośrednią przyczyną jej śmierci była przewlekła obturacyjna choroba płuc.
FilmografiaEdytuj
- The Baby Burlesques
- Frolics of Youth
- Stand Up and Cheer (1934)
- Mała Miss Marker (1934)
- Złotowłosy brzdąc (1935)
- Mały pułkownik (1935)
- Biedna, mała dziewczynka (1936)
- Strzelec z Bengalu (1937)
- Heidi (1937)
- Mała Miss Broadway (1938)
- Mała księżniczka (1939)
- Od kiedy cię nie ma (1944)
- Honeymoon (1947)
- Fort Apaczów (1948)
- Shirley Temple's Storybook (1958-1959)
Dodatkowe informacjeEdytuj
- Postać Shirley Temple pojawiła się w filmie animowanym Mickey’s Polo Team, w którym drużyna Myszki Miki rozgrywa mecz polo z drużyną złożoną z przedwojennych aktorów. Shirley jest pośród publiczności wraz z głównymi postaciami innego disneyowskiego filmu The Three Little Pigs.
- Shirley Temple jest jedną z bohaterek kreskówki z Kaczorem Donaldem pt.The Autograph Hound, czyli Łowca autografów. Powstała w 1939 r.
BibliografiaEdytuj
- Valerie J. Nelson, Shirley Temple Black, iconic child star, dies at 85, latimes.com, 11 lutego 2014 [dostęp 2014-02-11] (ang.).
- Aljean Harmetz, Shirley Temple Black, Screen Darling, Dies at 85, nytimes.com, 11 lutego 2014 [dostęp 2014-02-11] (ang.).
- Ronald Bergan, Shirley Temple Black obituary, theguardian.com, 11 lutego 2014 [dostęp 2014-02-11] (ang.).
- Chris Maume, Shirley Temple: Child star who helped the US through the Depression and went to on serve two stints as an ambassador, independent.co.uk, 12 lutego 2014 [dostęp 2014-02-12] (ang.).
PrzypisyEdytuj
- ↑ AFI's 100 YEARS...100 STARS (ang.). American Film Institute. [dostęp 2018-12-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-30)].
Linki zewnętrzneEdytuj
- Shirley Temple w bazie IMDb (ang.)
- Shirley Temple w bazie Filmweb
- Shirley Temple w bazie Notable Names Database (ang.)