Siłownie wodne we Wrocławiu

lista w projekcie Wikimedia

Liczne rzeki, w tym największa z nich Odra, przepływające przez miasto Wrocław oraz liczne inwestycje w zakresie hydrotechniki prowadzone przez cały okres historii miasta, wykreowały jeden z większych w Polsce węzeł wodny – Wrocławski Węzeł Wodny. Od początku jego istnienia jednym z jego elementów były siłownie wodne we Wrocławiu wykorzystujące energię wody.

Elektrownia Południowa we Wrocławiu

Początkowo były to młyny wodne i inne siłownie wodne dla zlokalizowanych nad brzegami rzek zakładów, takich jak tartaki, folusze, kuźnie czy pompownie[1]. W czasach współczesnych siłownie te były stopniowo likwidowane, lub część z nich została zniszczona podczas działań wojennych i nieodbudowana. W ich miejsce powstały siłownie ukierunkowane na produkcję energii elektrycznejelektrownie wodne.

Ze względu na ograniczone możliwości związane z niewielkimi spadami występującymi na stopniach wodnych we Wrocławiu oraz brak możliwości budowy zbiorników na zurbanizowanym i równinnym terenie, powstałe na obszarze miasta elektrownie wodne, to małe elektrownie wodne, przepływowe.

Młyny Maria i Feniks
Rynny robocze Młynów Klary
Elektrownia Wodna Wrocław II (Północna)

Historyczne siłownie wodne we Wrocławiu edytuj

Budowa siłowni wodnych na potrzeb różnych zakładów prowadzona była we Wrocławiu od najwcześniejszych wieków istnienia miasta. Były to przede wszystkim młyny wodne.

Poniżej przedstawione jest zestawienie, choć z pewnością niepełne, siłowni co do których istnienia dostępne są historyczne źródła.

Siłownie wodne we Wrocławiu
siłownia inne nazwy rzeka, ramię data budowy data zamknięcia rodzaj
Młyn Maria[2] Kanał Młyna Maria 1267 (1793) do lat 60. XX w. młyn wodny
Młyn Feniks[2] Kanał Młyna Maria 1333 do lat 60. XX w. młyn wodny
Młyny Klary[3][4] Młyn Arnold (1242)[2][4]
Claren Mühle[3]
Upust Klary 1242, 1275[2][3]
1268, 1304[4]
1974 (wyburzenie budynków) młyn wodny
młyny św. Macieja[4] Kanał Jazu Macieja 1254 1876 młyn wodny
obecnie zdemontowane przęsło Jazu św. Macieja
Młyn Pomorski[5] Werdermühle Odra Północna 1922 młyn wodny
obecnie Elektrownia Wodna Wrocław II
Stary Wodociąg[1][6] Wielki Wodociąg Odra Południowa 1387 1924 ujęcie wody
wodociąg Św. Macieja[1][7] Nowy Wodociąg Odra Południowa 1539 ujęcie wody
Młyn Średni[8] Odra Południowa 1921 młyn wodny
obecnie Elektrownia Wodna Wrocław I
Młyn Przedni[9] Odra Południowa 1921 młyn wodny
obecnie Elektrownia Wodna Wrocław I
Młyn Nowy[10] Neu - Mühle Odra Południowa 1921 młyn wodny
obecnie Elektrownia Wodna Wrocław I
Młyn na Kępie[11] Odra Północna 1916 młyn wodny
Młyn Leśnica[12] Mühle Deutsch Lissa Bystrzyca 1932 lata 70. XX wieku pozostał budynek – inne przeznaczenie

Elektrownie wodne we Wrocławiu edytuj

Część elektrowni wodnych we Wrocławiu powstała w miejscach, w których wcześniej istniały inne siłownie wodne, następnie wyburzone. Ze względu na niewielkie moce instalowane – co jest wynikiem warunków na ciekach we Wrocławskiem Węźle Wodnym – część z elektrowni została wyłączona z eksploatacji.

Elektrownie wodne we Wrocławiu
elektrownia wodna rzeka, ramię lokalizacja data budowy data zamknięcia moc instalowana
Elektrownia Wodna Wrocław I[13] Odra Południowa 252,45 km Odry 1924 2400 kW
Elektrownia Wodna Wrocław II[14] Odra Północna 1,2 km Odry Północnej 1925 1000 kW
Elektrownia Wodna Marszowice[15][16][17] Bystrzyca 1921 385 kW
Elektrownia Wodna Stabłowice[18] Bystrzyca 1924 pod koniec lat 70 113 kW
Prywatna elektrownia wodna im. Stanisława Sobolewskiego[19] Ślęza

Przypisy edytuj

  1. a b c Mariusz Tokarz, Stary Wodociąg zwany "Wielkim", Wratislaviae Amici, 2006-11-22 (dostęp 2010-01-21)
  2. a b c d Wratislaviae Amici – Młyn Maria (dostęp 2010-01-21)
  3. a b c http://dolny-slask.org.pl/test.php?obiekt=1032&start=8&tend=16 Wratislaviae Amici – Młyn Klary] (dostęp 2010-01-21)
  4. a b c d Fundacja Otwartego Muzeum Techniki – Trasa turystyczna Mosty i przeprawy, Wrocław 2007 (dostęp 2009-12-02)
  5. Wratislaviae Amici – Młyn Pomorski (dostęp 2010-01-21)
  6. Wratislaviae Amici – Stary Wodociąg (dostęp 2010-01-21)
  7. Wratislaviae Amici – Stary Św. Macieja (dostęp 2010-01-21)
  8. Wratislaviae Amici – Młyn Średni (dostęp 2010-01-21)
  9. Wratislaviae Amici – Młyn Przedni (dostęp 2010-01-21)
  10. Wratislaviae Amici – Młyn Nowy (dostęp 2010-01-21)
  11. Wratislaviae Amici – Młyn na Kępie (dostęp 2010-01-21)
  12. Młyn Leśnica, Lissa Leśnica, czwartek, 3 września 2009 (dostęp 2010-01-28)
  13. Wratislaviae Amici – Mariusz Tokarz, Elektrownia Wodna Południowa, 2004-12-06 (dostęp 2010-01-21)
  14. Wratislaviae Amici – Elektrownia Wodna Północna (dostęp 2010-01-08)
  15. Wratislaviae Amici – Elektrownia Wodna Marszowice (dostęp 2010-01-21)
  16. Elektrownia Marszowice, Wratislaviae Amici, 2004-11-21 (dostęp 2010-01-21)
  17. Wszystkie miejsca w MEW w Polsce. Małe Elektrownie Wodne. [dostęp 2010-01-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-19)].
  18. Elektrownia Stabłowice, Wratislaviae Amici (dostęp 2010-01-21)
  19. Prywatna elektrownia wodna im. Stanisława Sobolewskiego , Wratislaviae Amici (dostęp 2010-01-21)

Linki zewnętrzne edytuj