Siarczan magnezu

związek chemiczny

Siarczan magnezu, pot. sól gorzka, MgSO
4
nieorganiczny związek chemiczny, sól kwasu siarkowego i magnezu.

Siarczan magnezu
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

MgSO
4

Masa molowa

120,415 g/mol

Wygląd

biały, bezwonny, krystaliczny proszek[1]

Minerały

epsomit, kizeryt

Identyfikacja
Numer CAS

7487-88-9

PubChem

24083

DrugBank

DB00653

Podobne związki
Inne aniony

wodorotlenek magnezu

Inne kationy

siarczan wapnia

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja medyczna
ATC

V04CC02

Otrzymywanie

edytuj

Siarczan magnezu otrzymuje się przez oczyszczenie jego minerałów – kizerytu (MgSO
4
·H
2
O
; głównym jego zanieczyszczeniem jest NaCl) lub langbeinitu (K
2
SO
4
·2MgSO
4
), przez izolację z naturalnych wód o wysokiej jego zawartości, a także poprzez traktowanie MgO (uzyskiwanego z wody morskiej) lub magnezytu (MgCO
3
) kwasem siarkowym[3]:

MgO + H
2
SO
4
→ MgSO
4
+ H
2
O
MgCO
3
+ H
2
SO
4
→ MgSO
4
+ H
2
O + CO
2

Sól bezwodną otrzymuje się przez ogrzewanie wyższych hydratów w temp. 70 °C, co prowadzi do powstania monohydratu MgSO
4
·H
2
O
, który następnie odwadnia się całkowicie w temp. 500 °C (pierwszy etap pomija się, jeśli substratem jest kizeryt, czyli monohydrat)[3].

Właściwości

edytuj
 
Kryształy siedmiowodnego siarczanu magnezu

Bezwodny siarczan magnezu to biała, dobrze rozpuszczalna w wodzie (33,5 g w 100 g H2O) substancja drobnokrystaliczna. W stanie bezwodnym wykazuje silne właściwości higroskopijne. Tworzy kilka hydratów, najważniejsze spośród nich to heptahydrat MgSO
4
·7H
2
O
(minerał epsomit, sól gorzka, sól angielska) oraz monohydrat MgSO
4
·H
2
O
, występujący w przyrodzie jako minerał kizeryt. W temperaturze pokojowej trwały jest heptahydrat. Po ogrzaniu do ok. 150 °C przechodzi on w MgSO
4
·H
2
O
, który odwadnia się całkowicie powyżej 200 °C. Po dodaniu do wody wywołuje ścieśnienie jej struktury, prowadzące do spadku objętości (graniczna cząstkowa objętość molowa siarczanu magnezu wynosi –1,4 cm³/mol, tzn. dodanie jednego mola do dużej objętości wody powoduje spadek objętości o 1,4 cm³)[4].

Zastosowanie

edytuj

Nazwy sól angielska oraz epsomit pochodzą stąd, że związek ten był początkowo produkowany poprzez odparowywanie wody mineralnej ze źródeł bijących niedaleko miejscowości Epsom w środkowej Anglii i sprzedawany jako lek przeczyszczający w całej Europie. W USA i Wielkiej Brytanii sól ta jest wciąż nazywana solą z Epsom (Epsom salt).

Zaawansowane zabiegi resuscytacyjne

edytuj

Podanie dożylne roztworu siarczanu magnezu w zaawansowanych zabiegach resuscytacyjnych u dorosłych jest wskazane przy[5]:

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e Magnesium sulfate, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank [online], Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 2330 [dostęp 2018-08-29] (niem. • ang.).
  2. Siarczan magnezu (nr 203726) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2018-06-29]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  3. a b Margarete Seeger, Walter Otto, Wilhelm Flick, Friedrich Bickelhaupt, Otto S. Akkerman: Magnesium Compounds. W: Ullmann’s Encyclopedia of Chemical Industrial Chemistry. Weinheim: Wiley-VCH Verlag, 2005, s. 27–32. DOI: 10.1002/14356007.. ISBN 978-3-527-30673-2.
  4. Peter William Atkins: Chemia fizyczna. PWN, 2001, s. 156. ISBN 83-01-13502-6.
  5. Wytyczne Polskiej Rady Resuscytacji 2005.

Bibliografia

edytuj
  • Adam Bielański: Chemia ogólna i nieorganiczna. Wyd. I. Warszawa: PWN, 1970.
  • Witold Mizerski: Tablice chemiczne. Wyd. III. Warszawa: Wydawnictwo Adamantan, 2003. ISBN 83-7350-031-6.