Siarczek selenu
Siarczek selenu (łac. selenii disulfidum) – nieorganiczny związek chemiczny z grupy siarczków. Stosowany jest w leczeniu łupieżu, łojotokowym zapaleniu skóry oraz łupieżu pstrym.
| ||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||
| Ogólne informacje | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Wzór sumaryczny |
SeS | |||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Masa molowa |
143,09 g/mol | |||||||||||||||||||||||||||||
| Wygląd |
jaskrawopomarańczowy lub czerwonobrunatny proszek[1] | |||||||||||||||||||||||||||||
| Identyfikacja | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Numer CAS | ||||||||||||||||||||||||||||||
| PubChem | ||||||||||||||||||||||||||||||
| DrugBank | ||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Klasyfikacja medyczna | ||||||||||||||||||||||||||||||
| ATC | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Stosowanie w ciąży |
kategoria C[5] | |||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||
Mechanizm działania edytuj
Siarczek selenu ma działanie cytostatyczne na komórki naskórka oraz mieszki włosowe, a także działanie przeciwgrzybicze[7] i przeciwbakteryjne[8].
Zastosowanie edytuj
Skuteczność szamponu zawierającego 1% roztworu siarczku selenu (Selsun Blue) w leczeniu łupieżu została potwierdzona w badaniu klinicznym[10].
Siarczek selenu znajduje się na wzorcowej liście podstawowych leków Światowej Organizacji Zdrowia (WHO Model Lists of Essential Medicines) (2017)[11].
Siarczek selenu nie jest zarejestrowany jako lek w Polsce (2018)[12], natomiast jest stosowany jako składnik szamponów[13][14].
Działania niepożądane edytuj
Może powodować następujące działania niepożądane: podrażnienie skóry głowy, pęcherze szczególnie w przypadku stosowania dłuższego niż zalecane, przejściowe zwiększone wypadanie włosów, przesuszanie lub przetłuszczanie włosów, odbarwienie włosów, wysypkę oraz pokrzywkę[6][9].
Struktura edytuj
Wbrew stosowanej nazwie, siarczek selenu wykorzystywany komercyjnie w medycynie czy kosmetykach nie jest czystym związkiem chemicznym o wzorze SeS
2, a stanowi mieszaninę różnych związków, której przybliżony skład można opisać takim wzorem. W stanie stałym siarka i selen tworzą cykliczne, zazwyczaj ośmioczłonowe cząsteczki o wzorze ogólnym Se
nS
8−n, przy czym możliwe są również struktury cykliczne złożone z mniejszej lub większej liczby atomów. Skład produktów komercyjnych opisywany jest przeważnie w literaturze jako mieszanina monosiarczku selenu (SeS) i różnych cyklicznych związków selenu z siarką[15].
Przypisy edytuj
- ↑ Farmakopea Polska IX, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, t. 2, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2011, s. 3230, ISBN 978-83-88157-77-6, OCLC 803998023.
- ↑ a b Selenium disulfide, [w:] PubChem, United States National Library of Medicine, CID: 24087 (ang.).
- ↑ Selenium Sulfide, [w:] DrugBank, University of Alberta, DB00971 (ang.).
- ↑ Selenium Sulfide SC-296376 Material Safety Data Sheet [online], Santa Cruz Biotechnology [dostęp 2018-08-17] (ang.).
- ↑ Selenium sulfide topical Pregnancy and Breastfeeding Warnings [online], Drugs.com [dostęp 2018-08-17] (ang.).
- ↑ a b c d e Jan K. Podlewski, Alicja Chwalibogowska-Podlewska, Leki współczesnej terapii online [online], Medical Tribune Polska [dostęp 2018-08-17].
- ↑ L. Brzezińska-Wcisło i inni, Łupież i łojotokowe zapalenie owłosionej skóry głowy – patogeneza, obraz kliniczny oraz aspekty terapeutyczne, „Postepy Dermatologii i Alergologii”, XXIV (2), 2007, s. 59–64.
- ↑ WHO Model Prescribing Information: Drugs Used in Skin Diseases, Włochy: World Health Organization, 1997, ISBN 92-4-140106-0.
- ↑ a b c Sanofi-Aventis, Selsun Shampoo 2.5% [online], electronic Medicines Compendium (eMC), 31 lipca 2014 [dostęp 2018-08-17] (ang.).
- ↑ M. Rapaport, A randomized, controlled clinical trial of four anti-dandruff shampoos, „Journal of International Medical Research”, 9 (2), 1981, s. 152–156, DOI: 10.1177/030006058100900213, PMID: 7014286.
- ↑ WHO Model List of Essential Medicines 20th List [online], Światowa Organizacja Zdrowia, 2017, s. 36 [dostęp 2018-08-17] (ang.).
- ↑ Obwieszczenie Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych z dnia 16 kwietnia 2018 r. w sprawie ogłoszenia Urzędowego Wykazu Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej [online], Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia, 16 kwietnia 2018 [dostęp 2008-08-17] [zarchiwizowane z adresu 2019-11-23].
- ↑ Disiarczek selenu w profilaktyce łupieżu [online], Hasco [dostęp 2018-08-17].
- ↑ Horst Fey, Xenia Petsitis, Słownik kosmetyczny, Agata Jabłońska-Trypuć (red.), Wrocław 2011, s. 250, ISBN 978-83-60466-87-2.
- ↑ N. Geoffroy, G.P. Demopoulos, The elimination of selenium(IV) from aqueous solution by precipitation with sodium sulfide, „Journal of Hazardous Materials”, 185 (1), 2011, s. 148–154, DOI: 10.1016/j.jhazmat.2010.09.009.
