Siedliszcze-Osada
Siedliszcze-Osada – centralna część miasta Siedliszcze, położona w województwie lubelskim, w powiecie chełmskim, w gminie Siedliszcze.
| część miasta Siedliszcza | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Miasto | |
| W granicach Siedliszcza |
1 stycznia 2012 |
| SIMC |
0107896[1] |
| Populacja (2006) • liczba ludności |
|
| Strefa numeracyjna |
(+48) 82 |
| Tablice rejestracyjne |
LCH |
Położenie na mapie Siedliszcza  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu chełmskiego  | |
Położenie na mapie gminy Siedliszcze  | |
 51°11′42″N 23°09′49″E/51,195043 23,163739
| |
Siedliszcze-Osada odpowiada obszarowi dawnego miasto Siedliszcze. Z wszystkich stron, niczym obwarzanek, okala je dawna wieś Siedliszcze, obejmująca w rzeczywistości przedmieścia dawnego miasta (obecne ulice Szpitalna, Chojenicka, Lubelska i Szkolna po ulicę Kasztanową) z otaczającymi je terenami zielonymi[2].
Dawne granice Siedliszcza-Osady są nadal zauważalne w katastrze nieruchomości, gdzie systematyczna numeracja działek nagle przeskakuje ku wyższemu lub niższemu ciągowi numerów. I tak granica Siedliszcza-Osady, począwszy od ulicy Szpitalnej na północnym zachodzie, ciągnie się od gmachu Banku Spółdzielczego ku południu, obejmując cały Cmentarz Żydowski, a następnie ku południu po zachodni wierzchołek działki 145 przy ulicy Chojenieckiej. Odtąd, granica Siedliszcza-Osady biegnie ulicą Chojeniecką na zachód, by skręcić ku południu przy działce 166. Od tego miejsca granica biegnie wzdłuż obszarów zielonych (między działkami o numeracji trój- i czterocyfrowej) do ulicy Lubelskiej. Na wysokości bazaru skręca na wschód do ulicy Sokolec, i stamtąd biegnie już na północ ulicą Sokolec aż po działkę 1253. Od tego miejsca granica skręca na północny zachód, i linią prostą ciągnie się po ulicę Szkolną. Na niewielkim odcinku, po działkę 1232, biegnie ulicą Szkolną na północny wschód, po czym skręca ponownie na północny zachód, gdzie linią prostą dociera do tylnej granicy działki Banku Spółdzielczego. Obszary znajdujące się na zewnątrz od tych granic należały dawniej do wsi Siedliszcze (Siedliszcza-Wsi), oprócz tych na wschód od linii ulic Kasztanowej–Szkolnej–Długiej, które należały do Siedliszcza-Kolonii[3].
Historia edytuj
Siedliszcze-Osada to dawne miasto Siedliszcze, które otrzymało prawa miejskie w 1760 roku[4].
W związku z odebraniem Siedliszczu praw miejskich w 1821 roku i przekształceniu go w osadę, powstały dwie miejscowości wiejskie o nazwie Siedliszcze. W celu uniknięcia pomyłek dawne miasto nazywano odtąd Siedliszczem-Osadą, natomiast wieś Siedliszcze zachowała nazwę Siedliszcze[5].
Od 1867 w gminie Siedliszcze, w powiecie chełmskim. Od 1919 w województwie lubelskim, gdzie 20 października 1933 w granicach gminy Siedliszcze utworzono gromadę o nazwie Siedliszcze Osada, składającą się z samej osady Siedliszcze[6].
Podczas II wojny światowej w Generalnym Gubernatorstwie (dystrykt lubelski), gdzie w 1943 roku liczyło 534 mieszkańców (określone je jako Siedliszcze-Miasteczko)[7]. Po wojnie powrócono do stanu sprzed wojny, a Siedliszcze-Osada. stanowiło jedną z 26 gromad gminy Siedliszcze w województwie lubelskim[8]
W związku z reorganizacją administracji wiejskiej jesienią 1954 Siedliszcze-Osada weszło w skład nowo utworzonej gromady Siedliszcze w powiecie chełmskim[9], dla której ustalono 21 członków gromadzkiej rady narodowej[10]. W 1971 roku liczba mieszkańców wynosiła 485[2]. W gromadzie Siedliszcze przetrwało do końca 1972 roku[11].
1 stycznia 1973, w związku z kolejną reformą administracyjną kraju, w powiecie chełmskim reaktywowano gminę Siedliszcze, w skład której weszło Siedliszcze-Osada[12]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa chełmskiego.
1 stycznia 2012 postanowiono miejscowości Siedliszcze, Siedliszcze-Osada i Siedliszcze-Kolonia połączyć. Pod względem administracyjnym wieś Siedliszcze-Osada, jako dawne miasto, stanowiło centrum społeczno-gospodarcze przyszłej miejscowości, i zatem do niego winno przyłączyć wieś Siedliszcze i kolonię Siedliszcze-Kolonia. Jednak aby uniknąć członu Osada w nazwie nowej miejscowości, zdecydowano się włączyć Siedliszcze-Osadę i Siedliszcze-Kolonię do wsi Siedliszcze. W ten sposób nowa miejscowość nazywała się odtąd Siedliszcze[13], a więc tak jak dawne miasto sprzed 1821. Kiedy Siedliszcze odzyskało prawa miejskie 1 stycznia 2016 roku[14], nie trzeba było zmieniać nazwy miasta, jak np. w przypadku Czyżewa[15].
Zabieg ten jest często błędnie interpretowany. Ponieważ współczesne miasto nazywa się Siedliszcze, systemy kartograficzne interpretują położenie części miasta Siedliszcze (a więc dawnej wsi Siedliszcze) w centrum miasta, wokół rynku miejskiego (a więc na obszarze dawnej miejscowości Siedliszcze-Osada). Natomiast nazwę części miasta Siedliszcze-Osada, jako odbiegającą od nazwy miasta, lokują na peryferiach miasta, najczęściej w okolicy ulicy Chojenieckiej[16][17]. Nie ma to pokrycia z historycznym rozwojem przestrzennym miejscowości[2].
Przypisy edytuj
- ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). GUS. [dostęp 2021-01-09].
- ↑ a b c GUS (1971). Statystyczna charakterystyka miejscowości w gromadach: Powiat Chełm, woj. lubelskie
- ↑ Siedliszcze w Geoportalu
- ↑ Krzysztofik, R. & Dymitrow, M. (red.) 2015. Degraded and restituted towns in Poland: Origins, development, problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy. Gothenburg: University of Gothenburg
- ↑ Postanowienie Xsięcia Namiestnika Królewskiego Nr 15,043 z dn. 10 kwietnia 1821; wg Wykazu Miast w Królestwie Polskiem na wieyskie osady zamienionych od dn. 1 lutego 1820 r., to iest od daty ustanowienia Kommissyi dla Miast; w Aktach Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych (KRSW) nr 201, k. 44 w Archiwum Głównych Akt Dawnych w Warszawie (AGAD).
- ↑ Lubelski Dziennik Wojewódzki, 1933, nr 22, poz. 181]
- ↑ Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG
- ↑ Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej: według stanu na z dnia 1 VII 1952 r.
- ↑ Uchwała Nr 7 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu chełmskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 23 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 3 grudnia 1954 r., Nr. 15, Poz. 64)
- ↑ Uchwała Nr 126 Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Chełmie z dnia 4 października 1954 r. w sprawie ustalenia liczby członków gromadzkich rad narodowych powiatu chełmskiego (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 9 października 1954 r., Nr. 13, Poz. 54)
- ↑ Wykaz miast, osiedli i gromad: stan z dn. 1 I 1971 r., Cz. 1. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny – Biuro Spisów, 1971.
- ↑ Uchwała Nr XXI/92/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 5 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie lubelskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 20 grudnia 1972 r., Nr 12, Poz. 239)
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 27 grudnia 2011 r. (Dz.U. z 2011 r. nr 291, poz. 1711).
- ↑ Dz.U. z 2015 r. poz. 1083.
- ↑ Dz.U. z 2010 r. nr 138, poz. 929.
- ↑ Błędne oznaczenie Siedliszcza-Osady w serwisie Targeo
- ↑ Błędne oznaczenie Siedliszcza-Osady w serwisie Geoportal