Siekierki (Warszawa)
Siekierki – północno-wschodnia, przylegająca do Wisły część warszawskiej dzielnicy Mokotów[2], osiedle[3] oraz obszar MSI będący częścią Dolnego Mokotowa, położony na terenie tzw. Łuku Siekierkowskiego, w obrębie ulicy Bartyckiej, Gościniec, Polskiej, Alei Polski Walczącej oraz Trasy Siekierkowskiej, stanowiącej jego południową granicę. Osiedle charakteryzuje się niską zabudową o charakterze typowo mieszkalnym. Na jego terenie znajduje się centrum astronomiczne oraz sanktuarium maryjne.
Obszar MSI Warszawy | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miasto | |
Dzielnica | |
W granicach Warszawy |
1 kwietnia 1916[1] |
Strefa numeracyjna |
+48 22 |
Tablice rejestracyjne |
WE |
Położenie na mapie Warszawy Siekierki jako część dzielnicy Mokotów | |
52°12′29,563″N 21°05′00,704″E/52,208212 21,083529 | |
Strona internetowa |
Historia edytuj
Najwcześniejsze osadnictwo na obszarze dzisiejszych Siekierek, dawniej określanym nazwą Kępa Bełt, stanowi znana od XIII wieku wieś Czarnów (również Czarnowo), będąca osadą położoną pomiędzy Solcem a Czerniakowem, nad wpadającą wówczas do Wisły rzeką Wilanówką[4]. W jej miejsce pojawiła się w późniejszym czasie wieś o nazwie Siekierki, wzmiankowana od XVI wieku[5]. W XVII wieku osada ta stała się własnością Stanisława Herakliusza Lubomirskiego, który wzniósł tutaj pawilon rozrywkowy, zaś w XVIII wieku okoliczne tereny zostały wydzierżawione w celach łowieckich przez Augusta II Mocnego[5][6]. W XIX wieku wyróżniano dwie części osady, tj. Siekierki Wielkie oraz Małe, które w 1827 posiadały łącznie 194 mieszkańców w 30 gospodarstwach domowych, zaś w 1889 – 358 mieszkańców. Całość osady weszła w skład lokalnego folwarku, który w 1884 obejmował obszar 556 mórg (tj. 3,11 km²[7]), składającego się w znacznej większości z łąk i pastwisk[8].
Wieś Siekierki, należąca do ówczesnej gminy Wilanów, została włączona w granice Warszawy dnia 8 kwietnia 1916 rozporządzeniem gubernatora Hansa von Beselera, wraz z resztą Mokotowa[9]. W 1926 roku ukończono budowę wału przeciwpowodziowego wzdłuż lewego brzegu Wisły, który oddalił utrudniające uprzednio rozwój terenu zagrożenie powodziowe[6]. W okresie międzywojennym planowano zagospodarowanie terenu Siekierek pod budowę tzw. Dzielnicy Olimpijskiej, czyli olimpijskiego kompleksu sportowego o powierzchni około 160 ha, zawierającego m.in. stadion oraz tor regatowy; realizację projektu przekreślił jednak wybuch II wojny światowej[10].
W czasie niemieckiej okupacji przy ulicy Gwintowej na Siekierkach doszło do objawienia Matki Bożej, doświadczonego przez dwunastoletnią Władysławę Papis[11]. Objawienia powtarzały się na przestrzeni lat 1943−1949, zapoczątkowując miejscowy kult maryjny[6][12]. W trakcie powstania warszawskiego Siekierki zostały dotknięte tragicznymi represjami ludności polskiej. W ramach odwetu naziści dokonywali zbiorowych mordów mieszkańców oraz systematycznych podpaleń osiedla, w wyniku czego zniszczeniu uległa większość zabudowy, w tym miejscowy folwark[6].
Po zakończeniu wojny, w ramach obowiązującego dekretu Bieruta zakazywano mieszkańcom zarówno odbudowy zniszczonych, jak i budowy nowych domów, w dużej mierze przyczyniając się do rozwoju samowoli budowlanej[6]. W 1961 w sąsiedztwie Siekierek powstała Elektrociepłownia Siekierki, największa elektrociepłownia w Polsce, która po wyznaczeniu granic MSI znalazła się jednak na terenie Augustówki. W późniejszym okresie PRL na obszarze Siekierek planowano budowę zespołu obiektów naukowych wraz z programem mieszkaniowym[13], jednak jedynym zrealizowanym obiektem tego programu jest centrum astronomiczne Polskiej Akademii Nauk przy ulicy Bartyckiej, oddane do użytku w 1978[14].
W 1994 ukończono budowę upamiętniającego objawienia sanktuarium maryjnego, obsługiwanego przez zakon pijarów. W 2002 oddano do użytku pobliską Trasę Siekierkowską oraz Most Siekierkowski. W ramach europejskiego programu Natura 2000 przylegające bezpośrednio do Wisły tereny Siekierek zostały w 2004 włączone w skład objętych ochroną terenów obszaru Doliny Środkowej Wisły, jako część Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu[15]. W latach 2005-2008 na terenie Siekierek planowano utworzenie Warszawskiego Parku Technologicznego[16], ten projekt jednak również został porzucony[17].
Pomimo wspominanych, niezrealizowanych planów inwestycyjnych na przestrzeni lat Siekierki przez dłuższy czas pozostały terenem niedoinwestowanym oraz w znacznej mierze niewykorzystanym, jednak począwszy od początku lat 10. XXI wieku nastąpił na tym obszarze znaczny rozwój zabudowy nowych osiedli mieszkaniowych. W 2019 ukończono trasę Alei Polski Walczącej, planowanej uprzednio pod roboczą nazwą Czerniakowska Bis arterii łączącej Trasę Siekierkowską z ulicą Czerniakowską[18]. W przyszłości planowane jest poprowadzenie wzdłuż niej linii tramwajowej jako przedłużenia linii biegnącej ulicą Gagarina[19]. Przez Siekierki ma w przyszłości przebiegać również planowana linia metra M3[19].
Galeria zdjęć edytuj
-
Ulica Batalionu AK Bałtyk
-
Widok na Most Siekierkowski
-
Fragment Łachy Siekierkowskiej
-
Wał przeciwpowodziowy nad Wisłą
-
Pomnik pamięci mieszkańców pomordowanych w czasie II wojny światowej
-
Tablica upamiętniająca desant 1 Armii Wojska Polskiego
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Rozporządzenie dot. rozszerzenia warszawskiego okręgu miejskiego i wykonania planu dla zabudowania miasta Warszawy (Dziennik Rozporządzeń dla Jenerał-Gubernatorstwa Warszawskiego 1916 nr 29 poz 79)
- ↑ Obszary MSI. Dzielnica Mokotów. [w:] Zarząd Dróg Miejskich [on-line]. zdm.waw.pl. [dostęp 2020-03-19].
- ↑ Uchwała nr XIX/122/2016 Rady Dzielnicy Mokotów Miasta Stołecznego Warszawy w sprawie utworzenia Osiedla Siekierki, jednostki niżzego rzędu w Dzielnicy Mokotów m.st. Warszawy oraz nadania mu statutu. mokotow.um.warszawa.pl.
- ↑ Aleksander Wejnert: Opis historyczny trzech kęp na Wiśle pod Warszawą (Polkowska, Bełk, Saska) od najdawniejszych czasów do 1850 r.. Drukarnia Banku Polskiego, 1850, s. 18-24.
- ↑ a b Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 571.
- ↑ a b c d e Korzenie Siekierek, Warszawa: Dom Kultury Dorożkarnia, 2017 .
- ↑ Miary wielkości Słownika geograficznego Królestwa Polskiego. wikisource.org.
- ↑ Siekierki (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 520 .
- ↑ Maria Nietyksza, Witold Pruss: Zmiany w układzie przestrzennym Warszawy [w:] Irena Pietrza-Pawłowska (red.) Wielkomiejski rozwój Warszawy do 1918 r.. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1973, s. 43.
- ↑ Kamil Potrzuski: Dzielnica olimpijska na warszawskich Siekierkach. Losy niezrealizowanego projektu w świetle akt nieruchomości miasta stołecznego Warszawy z lat 30. XX wieku. Wrocław: Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, 2019.
- ↑ Katarzyna Dzierzbicka. 80. rocznica objawień na Sikierkach. „Skarpa Warszawska”, s. 66, maj 2023.
- ↑ Eugenia Władysława Papis: Spotkania z Matką Bożą w Warszawie na Siekierkach 1943-2003. Wyd. 1. Warszawa: Sanktuarium Matki Bożej Nauczycielki Młodzieży, 2003. ISBN 978-83-901027-4-0. OCLC 1003021533.
- ↑ Krystyna Krzyżakowa: Warszawa przyszłości [w:] Kalendarz Warszawski'88. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987, s. 215. ISBN 83-03-01684-9.
- ↑ Krzysztof Jabłoński i in.: Warszawa: portret miasta. Warszawa: Arkady, 1984, s. strony nienumerowane (Kronika odbudowy, budowy i rozbudowy 1945−1982). ISBN 83-213-2993-4.
- ↑ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Warszawie: Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu. warszawa.rdos.gov.pl, 2014-04-29.
- ↑ Michał Wojtczuk. Park technologiczny: Fatamorgana na łąkach. „Gazeta Wyborcza”, 2009-04-01. [dostęp 2010-01-10].
- ↑ Izabela Kraj. Koniec marzeń PiS o Dolinie Krzemowej. „Życie Warszawy”, 2009-04-17. [dostęp 2010-01-10].
- ↑ Nowa ulica na Mokotowie. Już w sobotę kierowcy pojadą „Czerniakowską bis”. metrowarszawa.gazeta.pl, 2019-01-30. [dostęp 2019-02-04].
- ↑ a b Urząd m.st. Warszawy: Stolica pięciu linii metra. um.warszawa.pl/, 2023-02-13. [dostęp 2023-02-13].